مشکل تأمین مالی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان پابرجاست
رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: مهم‌ترین چالش توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور، تأمین منابع مالی است. با وجود دستور مستقیم رئیس‌جمهور به دستگاه‌های مربوطه برای اختصاص بودجه لازم، این اقدام تاکنون محقق نشده است.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ محبوبه کباری - در سال‌های اخیر، قطعی‌های پی در پی برق به معضلی ساختاری در سیستم تأمین انرژی کشور تبدیل شده است. این بحران با تأثیرات مخرب بر زندگی شهروندان، اختلال در چرخه تولید صنایع و ایجاد مشکلات در ارائه خدمات اساسی همراه بوده است. این خاموشی‌ها عمدتاً ناشی از ناترازی بین تولید و مصرف برق، افزایش شدید تقاضا در فصل‌های گرم، ضعف در توسعه زیرساخت‌های شبکه برق و تأخیر در بهره‌برداری از نیروگاه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر است.
در همین راستا برنامه تلویزیونی «هشت‌درصد» با حضور محسن طرزطلب، رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) به بررسی چالش های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور پرداخت. طرز طلب با تاکید بر ضرورت اصلاح الگوی مصرف توضیح داد: «در دو دهه گذشته، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر با سرعت کمی پیش می‌رفت، اما دولت سیزدهم با شتاب‌بخشی به این روند، ظرفیت افزوده شده را به ۵۰ مگاوات در ماه رسانده است. تداوم این رشد برای تأمین پایدار برق کشور ضروری است. بر این اساس، دولت چهاردهم برنامه دارد ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر را به ۳۰ هزار مگاوات برساند که از این مقدار، ۲۵ هزار مگاوات به نیروگاه‌های خورشیدی و ۵ هزار مگاوات به نیروگاه‌های بادی اختصاص خواهد یافت»
تاکید برنامه هفتم پیشرفت بر افزایش ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر
طرزطلب در ابتدای برنامه بیان کرد: «مجلس شورای اسلامی در برنامه هفتم پیشرفت کشور، هدف‌گذاری بسیار مهم و قابل توجهی را در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است و تکلیف کرده است که ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور تا پایان این برنامه به عدد ۱۲ هزار مگابات برسد. این هدف‌گذاری نشان‌دهنده عزم جدی کشور برای کاهش وابستگی به منابع فسیلی و حرکت به سمت استفاده از انرژی‌های پاک و سازگار با محیط زیست است. برای درک بهتر این موضوع، باید به این نکته توجه داشت که پیش از شروع برنامه هفتم، سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر از کل ظرفیت تولید برق کشور کمتر از ۱۱۰۰ مگابات بوده است؛ یعنی میزان بسیار پایینی که نشان‌دهنده فاصله زیاد ما تا اهداف تعیین‌شده در این زمینه است.»
وی افزود: «بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، ما موظف هستیم که در طول سال‌های اجرای برنامه هفتم، به طور متوسط هر سال بین ۲۴۰۰ تا ۲۵۰۰ مگابات ظرفیت جدید نیروگاه‌های تجدیدپذیر به ظرفیت موجود اضافه کنیم. این رشد بسیار چشمگیر و نیازمند تلاش مضاعف در بخش‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری، فناوری و توسعه زیرساخت‌ها است. در ابتدای شروع دولت چهاردهم، با توجه به مشکلات ناترازی برق در کشور، یعنی وضعیتی که در ساعات پیک مصرف، توان تولید برق کافی برای پاسخگویی به تقاضا وجود ندارد، مطرح شد که یکی از بهترین راهکارها برای جبران این ناترازی می‌تواند استفاده گسترده‌تر از انرژی خورشیدی باشد که پتانسیل بسیار بالایی در کشور ما دارد.»
طرزطلب در ادامه افزود: «در همین راستا، ایده‌ای نو مطرح شد مبنی بر اینکه اگر بتوانیم در طی چهار سال آینده ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر خورشیدی و بادی را به میزان ۳۰ هزار مگابات برسانیم، این امر می‌تواند ناترازی تولید و مصرف برق را جبران کرده و شرایط پایدارتری برای شبکه برق کشور ایجاد کند. بر این اساس، هدف‌گذاری شده که تا پایان دولت چهاردهم، ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر از رقم ۱۲ هزار مگابات فعلی به ۳۰ هزار مگابات افزایش یابد که این رشد قابل توجهی است.»
لزوم اصلاح الگوی مصرف برق در کشور
رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر درباره اصلاح الگوی برق در کشور گفت: «طبق برنامه‌ریزی‌های دقیق انجام شده، سهم انرژی خورشیدی در این ظرفیت جدید باید حدود ۲۵ هزار مگابات باشد و سهم انرژی بادی نیز باید ۵ هزار مگابات باشد تا تعادل خوبی در سبد انرژی‌های تجدیدپذیر ایجاد شود. علاوه بر این، در زمینه استفاده از فناوری‌های پاک، دنبال احداث حدود ۲۰۰ نیروگاه زباله‌سوزی جدید هستیم که می‌تواند ضمن تولید برق، به کاهش آلودگی محیط زیست نیز کمک کند.»
وی بیان کرد: «با توجه به رشد مصرف برق در کشور که در سال‌های اخیر با سرعت قابل توجهی افزایش یافته است، برآوردها نشان می‌دهد اگر روند فعلی مصرف به همین شکل ادامه پیدا کند، احتمال کسری حدود ۲۴ هزار مگابات برق در آینده نزدیک وجود دارد و اگر اقدامات کنترلی و بهینه‌سازی مصرف صورت نگیرد، این کسری می‌تواند حتی بیشتر شود. این امر اهمیت تحقق سریع اهداف برنامه هفتم و مدیریت دقیق مصرف انرژی را بیش از پیش نشان می‌دهد.»
طرزطلب در ادامه افزود: «البته نباید فراموش کرد که قانون برنامه هفتم توسعه، صرفاً به بخش نیروگاه‌های تجدیدپذیر محدود نمی‌شود؛ بلکه نیروگاه‌های حرارتی، فسیلی و هسته‌ای نیز تکالیفی مشخص بر عهده دولت گذاشته‌اند تا به تامین پایدار برق کشور کمک کنند. امیدواریم با همکاری همه بخش‌ها و به کارگیری فناوری‌های نوین، بتوانیم این اهداف را به موقع و به صورت کامل عملی کنیم.»
توجه به ظرفیت‌های کشور برای ایجاد نیروگاه‌های جدید
وی درباره ظرفیت‌های کشور گفت: «نگاهی به عملکرد گذشته نشان می‌دهد که در دو دهه گذشته، متوسط ظرفیت اضافه شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر به شبکه سالانه حدود ۵۰ مگابات بوده است که رقم بسیار کمی است و نشان‌دهنده کندی حرکت در این حوزه بوده است. اما خوشبختانه با آغاز به کار دولت سیزدهم و تمرکز ویژه بر توسعه انرژی‌های پاک، این روند به شدت شتاب گرفته و در ۷ تا ۸ ماه اخیر، میانگین افزوده شده به ظرفیت تجدیدپذیر به ماهانه ۵۰ مگابات رسیده است. این پیشرفت قابل توجه اگر حفظ شود، می‌تواند نویدبخش تغییرات اساسی در ساختار تولید برق کشور باشد، اما اگر با همین روند ادامه دهیم، با توجه به نیازهای رو به رشد، کشور ممکن است با مشکلاتی در تامین برق مواجه شود.»
طرزطلب بیان کرد: «یکی از نکات فنی مهم در توسعه نیروگاه‌ها این است که هر نیروگاه جدیدی که در هر شهری احداث می‌شود باید حتماً به شبکه سراسری برق متصل شود. این اتصال بدون داشتن خطوط انتقال برق و پست‌های توزیع امکان‌پذیر نیست. بنابراین، به موازات احداث نیروگاه‌ها باید زیرساخت‌های لازم از جمله خطوط انتقال و پست‌های توزیع نیز ساخته شود تا بتوان برق تولیدشده را به مصرف‌کنندگان رساند. در عمل، پروژه‌های نیروگاه‌های خورشیدی که نیازمند ایجاد خطوط انتقال و پست‌های جدید نباشند و منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در آن‌ها تامین شده باشد، معمولاً ظرف مدت ۴ ماه قادر به ورود به شبکه سراسری برق کشور هستند که این زمان‌بندی بسیار مناسب و کارآمد است.»
وی در پایان افزود: «بررسی‌های کارشناسان نشان داده است که نقاط زیادی در کشور وجود دارد که قابلیت احداث نیروگاه‌های جدید را دارند بدون آنکه نیاز به ایجاد خطوط و پست‌های جدید باشد. در این راستا، حدود ۱۴۰۰ نقطه در کشور شناسایی شده است که پس از بررسی‌های کارشناسی، حدود ۱۰۰۰ نقطه از این موارد تایید شده‌اند که هر کدام قابلیت احداث نیروگاه‌های کوچک سه مگاباتی را دارند. این ظرفیت‌ها می‌تواند نقش مهمی در افزایش تولید برق پاک و پایدار داشته باشد و به تحقق اهداف برنامه هفتم کمک کند.»
