
باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی تبار - رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، با بازداشت اکرم اماماوغلو، شهردار محبوب استانبول و رقیب جدی خود در انتخابات، با یکی از بزرگترین بحرانهای سیاسی تاریخش مواجه شده است. این اقدام باعث موج گسترده اعتراضات در سراسر کشور شد که نقش پررنگ جوانان در آن دیده میشود. به گزارش فارن افرز، این بحران نشاندهنده عمق نارضایتی عمومی از سیاستهای اردوغان است.
محبوبیت اردوغان به شدت کاهش یافته و نظرسنجیها حاکی از دیدگاه منفی اکثریت مردم نسبت به او هستند. بازداشت اماماوغلو به عنوان نشانهای از ضعف سیاسی و ناتوانی اردوغان در مقابله با اعتراضات عمومی تلقی میشود. فارن افغرز در تحلیلی نوشت که این اقدام اردوغان تلاش برای حفظ قدرت در شرایطی است که پایههای حمایت اجتماعی او به لرزه درآمده است.
اعتراضات شکل خیابانی صرف نداشت و با تحریمهای اقتصادی علیه کسبوکارهای وابسته به دولت، فعالیتهای آنلاین و نافرمانی مدنی نیز همراه شد. در واکنش، دولت اردوغان سرکوب گستردهای را علیه نزدیکان اماماوغلو آغاز کرد که به گفته فارن افرز، نشاندهنده شدت بحران و استیصال حکومت است.
از نظر قانونی، اردوغان پس از سال ۲۰۲۸ دیگر نمیتواند در قدرت باقی بماند و با کاهش شدید محبوبیت، امکان تغییر قانون اساسی یا برگزاری انتخابات زودهنگام برایش فراهم نیست. به این ترتیب، آینده سیاسی او در هالهای از ابهام قرار گرفته است. فارن افغرز تاکید میکند که این وضعیت اردوغان را در موقعیتی بیسابقه و شکننده قرار داده است.
این نخستین بار نیست که اردوغان رقیبی را زندانی میکند؛ صلاحالدین دمیرتاش، رهبر کردها، از سال ۲۰۱۶ در زندان است. اما اماماوغلو به دلیل محبوبیت فراگیر ملیاش تهدید جدیتری برای اردوغان محسوب میشود. فارن افغرز این بازداشت را یک حرکت ناامیدانه برای مهار رقیب قدرتمند توصیف کرده است.
اردوغان که از سال ۲۰۰۳ به قدرت رسیده، ابتدا با وعده اصلاحات دموکراتیک کار خود را آغاز کرد اما به تدریج قدرت را به شکلی متمرکز در دست گرفت. او تنها زمانی نتایج انتخابات محلی را پذیرفت که به نفعش بود. این روند اقتدارگرایی، به ویژه پس از اعتراضات پارک گزی در ۲۰۱۳، شتاب گرفت. در همان سالها چهرههای فرهنگی و مدنی مانند عثمان کاوالا نیز هدف سرکوب قرار گرفتند.
کودتای نافرجام ۲۰۱۶ به اردوغان فرصت داد تا با اعلام وضعیت اضطراری، پاکسازی گستردهای انجام دهد و قانون اساسی را تغییر دهد. این تغییرات منجر به تمرکز شدید قدرت در نهاد ریاستجمهوری شد. به گزارش فارن افرز، این تحولات ساختار سیاسی ترکیه را به شدت تغییر داد و زمینه را برای بحرانهای فعلی فراهم کرد.
اردوغان حتی احکام دادگاه قانون اساسی را نادیده میگیرد و زندانهای ترکیه پر از روزنامهنگاران، استادان دانشگاه و شهروندانی است که تنها به دلیل اظهارنظرهای انتقادی علیه او بازداشت شدهاند. این سیاست سرکوب به گفته فارن افرز، وجه بارز حکمرانی او است.
در نهایت، اماماوغلو، که در انتخابات سال ۲۰۱۹ شهردار استانبول شد، با ارائه خدمات موثر و رویکردی دوستانه توانست محبوبیتی ملی کسب کند. باوجود محکومیت به زندان در سال ۲۰۲۲ و تلاش دولت برای تخریب وجهه او، اماماوغلو به نماد امید برای دموکراسی در ترکیه تبدیل شده است. نظرسنجیها نشان میدهند که اکثریت مردم اتهامات علیه او را باور ندارند و محبوبیت اردوغان به شدت افت کرده است. به گزارش فارن افغرز، اماماوغلو اکنون به چهرهای مشابه انور ابراهیم و واتسلاو هاول بدل شده است.