باشگاه خبرنگاران جوان - قانونگذار برای کسانی که در مشاغل سخت و زیان آور اشتغال به کار دارند به دلیل تحمل فشار‌های روحی و روانی و آثار و پیامد‌های زیانبار و آسیب‌های جسمی ناشی از اشتغال به کار‌های سخت و زیان‌آور تمهیدات و مزایایی درنظر گرفته است به نحوی که با داشتن ۲۰ سال سابقه مستمر بدون شرط سنی امکان بهره‌مندی از مزایای بازنشستگی را دارند. همچنین شاغلان این دسته کسب و کار‌ها باید روزی ۶ ساعت و هفته‌ای ۳۶ ساعت کار کنند و اضافه کاری درباره مشاغل سخت و زیان آور ممنوع است.

کاهش شنوایی، ضعف بینایی، آسیب‌های جسمی و حرکتی، ایجاد مشکلات تنفسی، قلبی و عروقی، فشار‌های روانی و عصبی و مسائلی از این دست از جمله پیامد‌ها و آسیب‌های جسمی و روحی است که ممکن است حتی با گذشت چند سال پس از بازنشستگی در افراد بروز کند و ادامه یابد؛ از آن گذشته سر و کار داشتن افراد با مواد خطرناک شیمیایی، مواد رادیواکتیو و مشاغل دارای سر و صدا و آلایندگی زیاد نیز آنان را در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌دهد.

به موجب تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون بیمه تامین اجتماعی، کار‌های سخت و زیان‌آور به شغل‌هایی گفته می‌شود که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و فرد با انجام آن کار، فشار جسمی و روانی بیش از ظرفیت طبیعی را متحمل و در اثر آن به بیماری و عوارض آن مبتلا شود.

ماده یک آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور این مشاغل را که به آنها سختی کار تعلق گرفته به دو دسته تقسیم کرده است:

الف ـ مشاغلی که صفت سخت و زیان آور با ماهیت شغلی وابستگی دارد، اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف کرد.

ب ـ مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیر تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی کارفرما، صفت سخت و زیان آوری کاهش یافته، اما کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می‌شود. در واقع برخلاف مشاغل گروه "الف" که با بکارگیری تمهیدات ایمنی و تلاش کارفرمایان سختی کار کاهش می‌یابد، مشاغل گروه "ب" ماهیتا سخت و زیان آور هستند و صفت سخت و زیان آوری در ذات آنها وجود دارد.

پیشتر بهزاد سام دلیری ـ مدیر کل اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران از افزایش توجه به وضعیت کارگران فعال در مشاغل سخت و زیان‌آور خبر داده و گفته بود: در راستای اجرای سیاست‌های دولت و با هدف بهبود شرایط کاری و زندگی کارگران، اقدامات گسترده‌ای در استان تهران در حال انجام است و یکی از اولویت‌های اصلی، شناسایی دقیق مشاغل سخت و زیان‌آور و ارزیابی دقیق شرایط کاری در این مشاغل است که انتظار می‌رود با همکاری کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و بازرسی کار، پایش‌های مستمر کارگاه‌ها و واحد‌های تولیدی انجام شود.

به گفته وی، به‌روزرسانی مداوم فهرست مشاغل سخت و زیان‌آور اقدامی ضروری برای تضمین سلامت و ایمنی کارگران به ویژه در مشاغلی است که با شرایط کاری سخت و زیان‌آور همراه هستند.

با وجود شرایط سخت و زیان‌آور رانندگی، این شغل هنوز به عنوان شغل سخت و زیان‌آور شناسایی نشده است؛ با این حال رانندگان امیدوارند که حمایت قانونی و تجدیدنظر در قوانین بازنشستگی برای این دسته از کارگران دیده شود. بر اساس گزارش‌ها، طی ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۳ در استان تهران بیش از ۱۵ هزار شاغل سخت و زیان‌آور مشمول بازنشستگی شناخته شده بودند.

در همین راستا طی هفته‌های اخیر بسیاری از رانندگان در کارزاری ضمن اشاره به خطرات و سختی‌های شغل رانندگی، خواستار قرار گرفتن این شغل در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور شده بودند. این کارزار استقبال گسترده رانندگان کامیون، اتوبوس و سایر وسایل نقلیه عمومی را به دنبال داشت.

این امر موجب شد تا در جلسه‌ای که میان مصطفی سالاری‌ـ مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی و تنی چند از مقامات کارگری وکارفرمایی برگزار شده بود، روند اصلاح آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور کلید خورده و اعلام شود که با همکاری نمایندگان کارگری، کارفرمایی، وزارت کار، وزارت بهداشت و سازمان تأمین اجتماعی، اصلاحیه مذکور تدوین شده و وارد فاز اجرایی خواهد شد.

درحال حاضر بیش از ۵۰ درصد بازنشستگی‌ها از دسته مشاغل سخت و زیان‌آور هستند و این امکان وجود دارد که افراد شاغل در این مشاغل حتی در سن ۳۶ سالگی نیز بازنشسته شوند.

با وجود شرایط سخت و زیان‌آور رانندگی، این شغل هنوز به عنوان شغل سخت و زیان‌آور شناسایی نشده است؛ با این حال رانندگان امیدوارند که حمایت قانونی و تجدیدنظر در قوانین بازنشستگی برای این دسته از کارگران دیده شود.

بی‌تردید نامناسب بودن جاده‌ها، تصادفات و سوانح رانندگی، شب‌بیداری‌های مداوم و دوری از خانواده از جمله خطرات و فشار‌های جسمی و روانی هستند که رانندگان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند از سوی دیگر پرداخت مبالغ بالای عوارضی، گرانی قطعات، قیمت بالای لاستیک و تعمیرات نیز فشار مضاعفی بر رانندگان وارد می‌کند؛ از این رو شناسایی رسمی این شغل به عنوان شغل سخت و زیان آور و درنظر گرفتن شرایط بازنشستگی مناسب‌تر و عادلانه‌تر برای رانندگان می‌تواند گام موثری در جهت حمایت قانونی از این قشر زحمتکش باشد.

در صورت درج شغل رانندگی در آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان آور و تصویب نهایی آن، رانندگان ناوگان حمل‌ونقل عمومی از جمله کامیون‌داران، اتوبوسرانان و رانندگان سواری کرایه‌ای در زمره بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور قرار گرفته و از مزایای این قانون بهره‌مند می‌شوند.

منبع: ایسنا