باشگاه خبرنگاران جوان - در پی حمله موشکی به ساختمان مرکزی صداوسیما، این حادثه نه تنها به عنوان یک رخداد امنیتی و فنی، بلکه به عنوان یک بحران روانی عمیق برای جامعه و مخاطبان گسترده رسانه ملی تلقی شد. در چنین شرایطی که نااطمینانی و اضطراب می‌تواند به سرعت در جامعه فراگیر شود، نقش رسانه‌ها فراتر از اطلاع‌رسانی صرف تعریف می‌شود و باید به عنوان بازیگران کلیدی در مدیریت هیجانات جمعی و بازسازی سلامت روان جامعه ایفای نقش کنند.

این مهم در حوزه «روانشناسی رسانه» قابل بررسی است؛ شاخه‌ای از روانشناسی که به تحلیل نحوه اثرگذاری پیام‌های رسانه‌ای بر وضعیت روانی و رفتاری مخاطبان می‌پردازد.

بازگشت سریع به آنتن؛ بازگرداندن حس امنیت و کنترل

یکی از مؤثرترین عوامل کاهش استرس در مواجهه با بحران، وجود «ثبات» و «پیش‌بینی‌پذیری» در فرآیند اطلاع‌رسانی است. پخش برنامه زنده شبکه خبر بلافاصله پس از حمله، بیانگر زیرساخت‌های مستحکم فنی و آمادگی سازمانی رسانه ملی بود. این بازگشت فوری به آنتن، «ثبات محیطی» را در ذهن مخاطب بازسازی کرد؛ به گونه‌ای که پیام ضمنی آن این بود: «رسانه هنوز حضور دارد، کنترل اوضاع را در دست دارد و شرایط تحت نظر است.»

لحن مجری؛ تنظیم هیجانی و کاهش اضطراب مخاطب

در روانشناسی رسانه، لحن، سرعت گفتار و نحوه انتقال پیام، مؤلفه‌هایی کلیدی در تنظیم هیجان مخاطب محسوب می‌شوند. حضور «سحر امامی» با صدایی آرام، بیان منسجم و چهره‌ای بدون اضطراب، به‌عنوان عاملی مهم در کاهش هیجانات منفی مخاطبان عمل کرد. در شرایط بحرانی، وجود یک پیام‌رسان آرام و مطمئن، می‌تواند ترس و نگرانی را به احساس امنیت تبدیل کند. این فرآیند در روانشناسی رسانه با عنوان «تنظیم هیجانی» شناخته می‌شود و نقش مهمی در جلوگیری از بروز واکنش‌های هیجانی شدید، شایعه‌پراکنی و بی‌نظمی‌های اجتماعی دارد.

ارائه تحلیل و کارشناسی؛ مقابله با ابهام و افزایش شفافیت

ابهام یکی از اصلی‌ترین عوامل اضطراب در بحران‌هاست. رسانه ملی با دعوت از کارشناسان امنیتی، سیاسی و رسانه‌ای توانست با ارائه تحلیل‌های دقیق و علمی، ابهامات موجود را کاهش دهد و افکار عمومی را در مسیر صحیح هدایت کند. این اقدام موجب شد حس «پیش‌بینی‌پذیری» در ذهن مخاطبان تقویت شود و اعتماد آنان نسبت به اطلاعات دریافتی افزایش یابد. در نتیجه، مخاطبان بهتر توانستند وضعیت را درک کرده، ارزیابی درستی از خطرات احتمالی داشته باشند و در مقابل بحران واکنش سنجیده‌تری نشان دهند.

بازتاب‌های اجتماعی و ایجاد سرمایه روانی

واکنش مثبت کاربران فضای مجازی نسبت به عملکرد صداوسیما، حتی از سوی برخی منتقدان پیشین، بیانگر اثرگذاری این رفتار حرفه‌ای در شرایط بحرانی بود. این واکنش‌ها حاکی از شکل‌گیری «سرمایه روانی» هستند؛ مفهومی که به ایجاد حس اعتماد و امنیت روانی در جامعه اشاره دارد. سرمایه‌ای که نه تنها به تقویت تاب‌آوری فردی و جمعی کمک می‌کند، بلکه در بازسازی اعتماد عمومی نسبت به رسانه ملی و انسجام اجتماعی نقش مؤثری دارد.

نقش رسانه به عنوان «پادتن روانی» در برابر اضطراب جمعی

در مجموع، عملکرد صداوسیما پس از حمله موشکی، نمونه‌ای موفق از ایفای نقش رسانه به‌عنوان «پادتن روانی» و کاهش‌دهنده اضطراب جمعی بود. رسانه‌ای که با بازگشت فوری به آنتن، انتقال پیام‌های آرام‌بخش، تحلیل‌های دقیق و حفظ آرامش در لحن و ظاهر مجریان خود، به بازسازی حس امنیت روانی جامعه کمک کرد و از تشدید اضطراب عمومی و واکنش‌های غیرمنطقی جلوگیری کرد.

این تجربه می‌تواند به‌عنوان یک مدل موفق در آموزش‌های تخصصی مدیریت بحران رسانه‌ای و مطالعات روانشناسی رسانه مورد توجه قرار گیرد و الگویی برای سایر رسانه‌ها در برخورد با شرایط بحرانی باشد.