باشگاه خبرنگاران جوان - حجت الاسلام محسن مهاجرنیا روز پنجشنبه در دویست‌ و شصت‌ و ششمین نشست از سلسله کرسی‌های آزاداندیشی با موضوع محوری گفتمان مقاومت در دانشگاه طلوع مهر قم، با اشاره به شرایط سیاسی و امنیتی سال ششم هجری، صلح حدیبیه را نه یک عقب‌نشینی، بلکه یک فتح مبین و نقطه عطف تاریخ‌ساز توصیف نمود که با مدیریت هوشمندانه بحران، موازنه قوا را به نفع مسلمانان تغییر داد و زمینه تثبیت حکومت اسلامی و پیروزی‌های بزرگ بعدی همچون فتح مکه و آغاز دعوت جهانی اسلام را فراهم کرد.

وی با اشاره به نزول سوره فتح در مسیر بازگشت پیامبر اسلام(ص) از حدیبیه گفت که در نگاه سطحی، بازگشت بدون انجام عمره و پذیرش شروطی که ظاهراً یک‌طرفه به نظر می‌رسید، نوعی شکست تلقی می‌شد اما خداوند در آیه «انا فتحنا لک فتحا مبینا» این اقدام را پیروزی آشکار نامید و آثار و برکات بزرگی برای آن برشمرد.

مهاجرنیا آثار و دستاوردهای کلان صلح حدیبیه را چنین برشمرد: نخست آنکه این صلح موجب تثبیت حکومت اسلامی شد زیرا مشرکان قریش برای نخستین بار حکومت مدینه را به عنوان یک قدرت رسمی و هم‌تراز به رسمیت شناختند و موازنه قوا به نفع مسلمانان تغییر یافت. دوم اینکه این پیمان موجب گشایش در سیاست خارجی و پایان جنگ‌های فرسایشی شد و فرصت داد تا حکومت اسلامی برای نخستین بار در تاریخ اسلام، دعوت به اسلام را با ارسال نامه به سران قدرت‌های بزرگ آن زمان از جمله ایران، روم، مصر و حبشه آغاز کند و در صحنه بین‌المللی نقش‌آفرین شود.

به گفته وی، سومین دستاورد صلح حدیبیه تغییر چهره مسلمانان در نگاه افکار عمومی بود؛ به‌طوری‌که تصویر آنان از گروهی صرفاً جنگجو، به حکومتی صلح‌طلب، منطقی و متعهد به قراردادها تغییر یافت و این تصویر تازه، نفوذ فرهنگی و تبلیغی اسلام را در میان قبایل عرب افزایش داد و در مقابل، روحیه مشرکین را تضعیف کرد.

وی رشد بی‌سابقه جمعیت مسلمانان را چهارمین دستاورد دانست و تأکید کرد: بر اساس تصریح مورخان و مفسران، طی ۲ سال پس از صلح حدیبیه، تعداد گروندگان به اسلام از کل جمعیت مسلمانان از ابتدای بعثت بیشتر شد، پنجمین اثر این رویداد، تغییر نگرش در جبهه داخلی بود زیرا به مسلمانان آموخت که راه رسیدن به هدف، تنها از مسیر شمشیر نمی‌گذرد و تعامل، مذاکره و دیپلماسی هوشمندانه می‌تواند ابزاری قدرتمندتر برای پیروزی باشد.

مهاجرنیا ادامه داد: ششمین اثر صلح حدیبیه فراهم شدن زمینه پیروزی بر بقایای دشمن لجوج و شیطانی یهودیان ساکن منطقه خیبر بود که با رشادت امیرالمؤمنین(ع) در فتح قلعه‌های خیبر همراه شد و اقتدار تاریخی مسلمانان را تثبیت کرد.

وی اظهار کرد: صلح حدیبیه مقدمه فتح مسالمت‌آمیز مکه در سال هشتم هجری بود و نشان داد پیامبر اسلام(ص) نه خواهان جنگ و خونریزی و نه ویرانی مکه، قبله مسلمانان و پایگاه وحی بود. بلکه با تدبیر و صبر، مکه را بدون جنگ و خونریزی فتح کرد و عملی‌ترین سیاست موفق را به اجرا گذاشت.

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به استمرار آثار راهبردی صلح حدیبیه در طول تاریخ افزود: سوره فتح بیانگر گفتمان مقاومت در اسلام است؛ گفتمانی جامع که هم اشداء علی الکفار را در بر می‌گیرد و هم صلح و تعامل هوشمندانه را، پیامبر اسلام با راهبرد صلح، بدون تخریب پایگاه اصلی دین یعنی مکه، آن را فتح کرد و نشان داد که وعده الهی مبنی بر فتح مبین چگونه در عرصه عمل محقق می‌شود.

مهاجرنیا خاطرنشان کرد: فتح قلعه‌های مستحکم یهودیان در خیبر تنها ۲ ماه پس از این صلح انجام شد و برگزاری باشکوه عمره القضاء در سال بعد که اقتدار مسلمانان را در قلب مکه به نمایش گذاشت و نهایتاً فتح مسالمت‌آمیز مکه در سال هشتم هجری پس از پیمان‌شکنی قریش، همگی از نتایج مستقیم و برکات همان صلح‌نامه راهبردی بود.

وی تأکید کرد امروز نیز نظام اسلامی می‌تواند از الگوی صلح حدیبیه برای اقتدارسازی در عرصه دیپلماسی بهره گیرد و نشان دهد مذاکره و مقاومت نه متعارض، بلکه مکمل یکدیگرند.

منبع:روابط عمومی دانشگاه طلوع مهر قم