
باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - آرش بیات، بازیگر همدانی نمایش «راز فنا»، که این روزها در کنار مقبره بوعلی سینا، در مجموعه فرهنگی و هنری تالار فجر همدان روی صحنه است، با ابراز تأسف از این امر که همدان با تاریخ و فرهنگ غنی خود هنوز نتوانسته تئاتری ارائه دهد که ذهن و فکر مخاطب را به چالش بکشد، بیان کرد: مشکلات اقتصادی، نبود حمایت فرهنگی و فقر متن باعث شده است تا تئاتر در این شهر بیشتر سطحی و سرگرمکننده باقی بماند تا اندیشهمحور.
وی با اذعان به این موضوع که این وضعیت دردناک و ناامیدکننده است، خاطرنشان کرد: «ما در شهری زندگی میکنیم که پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین است، اما هنوز نمایشی ندیدهایم که بتواند مردم را تکان دهد و آنان را با پرسشها و چالشهای اجتماعی روبهرو کند.»
بیات ادامه داد: «هر بار که بخواهم از این وضعیت گلایه کنم، نمیدانم از کجا شروع کنم؛ هر نقطهای را نگاه کنی، پر از مشکلات مالی و ساختاری است. از هزینه اجاره سالن گرفته تا کرایه رفتوآمد و تهیه سادهترین امکانات، همه فشار مضاعفی بر گروهها وارد میکند.»
وی افزود: «یک کارگردان یا نویسنده اگر بخواهد نمایشی روی صحنه ببرد، با مشکلات ریز و درشت بسیاری مواجه است و بدون اسپانسر یا تهیهکننده دغدغهمند، کار نیمهتمام میماند.
نبود متن عمیق و کمبود نویسنده بومی توانمند
بیات با بیان نگرانی از این موضوع که یکی از مشکلات اصلی تئاتر همدان فقدان متنهای عمیق و نویسندگان بومی توانمند است، اظهار داشت: «نمایشنامههایی که در اختیار داریم اغلب فاقد عمق فکری و ارجاعهای فرهنگی هستند و همین باعث میشود اجرای اثر، سطحی و بدون پشتوانه ذهنی باشد.»
وی افزود: «معدود نویسندگانی که فعالند، به دلیل مشکلات اقتصادی کمتر دست به قلم میبرند و کمکاری آنها پس از دوران کرونا شدت گرفته است.»
بیات ادامه داد: «در چنین شرایطی، نمایشهای اندیشهمحور و جدی بسیار کمتعداد شدهاند و مخاطب متفکر در این شهر رفتهرفته کاهش یافته است. این مسئله به همان اندازه که فرهنگی است، یک معضل اجتماعی هم به شمار میرود.»
تغییر ذائقه مخاطب و غلبه تئاترهای سرگرمکننده
او با اذعان به این نکته که بخش عمدهای از مخاطبان به تئاترهای موزیکال و کودک گرایش پیدا کردهاند، خاطرنشان کرد: «مردم بیشتر دنبال نمایشهایی هستند که بخندند و وقت بگذرانند، اما تئاتر صرفاً برای سرگرمی خلق نشده است.»
بیات افزود: «آیا بزرگسالان این شهر نباید فرصتی برای دیدن آثار جدی داشته باشند؟ چرا باید فقط وقتی نمایشی کودکانه یا کوچهبازاری روی صحنه میرود، استقبال شود؟»
گیشه محدود و فشار مالی گروهها
آرش بیات با بیان نگرانی از این امر که فروش بلیتها کفاف هزینهها را نمیدهد، اظهار داشت: «بلیت صد هزار تومانی حتی هزینه یک بسته پفک یا دو بسته چیپس هم نمیشود و ما از مردم انتظار داریم به دیدن تئاتری بیایند که فکر و اندیشه در آن باشد.»
وی ادامه داد: «نمایشی که از دل برمیآید، حتماً بر دل مینشیند، اما در شرایط فعلی، علاوه بر همه کمبودها، با فقر مخاطب متفکر نیز روبهرو هستیم و این فقر مخاطب شاید از هر مشکل دیگری خطرناکتر باشد.»