باشگاه خبرنگاران جوان؛ علی محسنی - فیلم سینمایی «ناتور دشت» به کارگردانی سید محمدرضا خردمندان و تهیه‌کنندگی مهدی فرجی از روز چهارشنبه ۱۲ شهریور ۱۴۰۴ در سینماهای سراسر کشور اکران خواهد شد. این فیلم که نخستین‌بار در جشنواره فیلم فجر ۴۳ رونمایی شد، اکنون در آستانه اکران عمومی قرار دارد و حتی به عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی سینمای ایران برای معرفی به جایزه اسکار ۲۰۲۶ نیز مطرح شده است.

داستان از گم‌شدن دختری کوچک در یکی از روستاهای گلستان آغاز می‌شود یکی از پرونده‌های جنجالی کشور در سال ۱۴۰۳ که مردم را بسیج کرد. روایت فیلم نه تنها داستان اجتماعی معمایی است، بلکه با تأکید بر ابعاد روان‌شناختی و نمادین، به اخلاق، خودآگاهی و همبستگی جمعی می‌پردازد. نام فیلم ربطی به رمان کلاسیک ندارد و بیش‌تر به معنای «نگهبان دشتی» در ادبیات کهن بازمی‌گردد، نه اقتباس از آن اثر ادبی.

«ناتور دشت» داستانی اجتماعی دارد که با الهام از روایتی واقعی شکل گرفته است. ماجرای فیلم حول گم‌شدن یک دختر در روستا می‌گردد؛ رخدادی که تلاش دسته‌جمعی مردم برای یافتن او را برمی‌انگیزد و در این مسیر، رازهایی از زندگی و مناسبات اجتماعی روستا آشکار می‌شود. در خلاصه داستان فیلم آمده است:
«من وقتی بچه بودم و چیزی می‌خواستم و برام نمی‌گرفتن، می‌رفتم یه گوشه قایم می‌شدم تا تنبیه‌شون کنم…»

با حضور بازیگران شناخته‌شده‌ای همچون هادی حجازی‌فر، میرسعید مولویان، شبنم قربانی، علی مصفا، سعید آقاخانی، بابک کریمی و سید علی صالحی، این فیلم از همان ابتدا توجه مخاطبان و منتقدان را برانگیخت.

در همین زمینه، مسعود کارگر منتقد سینما در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره این فیلم گفت است: «هادی حجازی‌فر در «ناتور دشت» پخته‌تر از همیشه ظاهر شده است. او با بهره‌گیری از سکوت‌ها و نگاه‌های معنادار، توانسته لایه‌های پنهان شخصیت خود را آشکار کند؛ شخصیتی که میان خشم، ترس و امید به رستگاری در نوسان است.»

کارگر همچنین پایان‌بندی فیلم را مهم‌ترین نقطه قوت آن دانسته و افزوده است: «در لحظات پایانی، فیلم از یک درام صرفاً معمایی فراتر می‌رود و به اثری فلسفی و انسانی تبدیل می‌شود. مخاطب در این سکانس‌ها تنها با کشف سرنوشت دختر گمشده روبه‌رو نیست، بلکه با حقیقتی مواجه می‌شود که شخصیت‌ها را وادار به بازنگری در گذشته و پذیرش مسئولیت می‌کند.»

کارگر همچنین پایان‌بندی فیلم را نقطه اوج آن می‌داند؛ جایی که هم‌زمان با گره‌گشایی داستان، بار فلسفی و انسانی فیلم نیز برجسته می‌شود. او معتقد است در این لحظات، فیلم از یک درام صرفاً معمایی فراتر رفته و به اثری با مضمون «خودآگاهی» و «بازنگری در گذشته» تبدیل می‌شود. به بیان دیگر، آنچه برای مخاطب در ذهن می‌ماند، تنها کشف سرنوشت دختر گمشده نیست، بلکه مواجهه شخصیت‌ها با حقیقتی است که آنها را وادار به تغییر و بازاندیشی در زندگی می‌کند.

به گفته این منتقد، «ناتور دشت» در پایان‌بندی خود موفق شده پیام‌های انسانی و فلسفی را پررنگ کند؛ پیام‌هایی که نشان می‌دهند رستگاری نه در فرار از گذشته، بلکه در پذیرش آن و ایستادن در کنار جمع حاصل می‌شود. همین مسئله موجب شده برخی تماشاگران جشنواره، سکانس‌های پایانی فیلم را احساسی‌ترین و ماندگارترین لحظات آن توصیف کنند.

ترکیب دیدگاه‌های مختلف نشان می‌دهد «ناتور دشت» فیلمی است که در ارائه تعلیق و پیام انسانی موفق عمل کرده، اما در سطح سینمایی محافظه‌کارانه و برخی روایت‌ها دچار ضعف است. با این حال، حضور بازیگران شاخص، تأکید بر وجوه روان‌شناسانه و استفاده از طبیعت، فیلم را از درام‌های تکراری متفاوت می‌سازد.

از منظر فرهنگی، این فیلم نمودی از ظرفیت سینما برای بازنمایی بحران‌های اجتماعی در این‌جا گم‌شدن دختربچه‌ای با ابزارهایی فراتر از گزارش صرف است. فیلم نشان می‌دهد چگونه جغرافیا، نماد، تعلیق و شخصیت‌پردازی هم‌آهنگ می‌شوند تا مخاطب را در مواجهه با اخلاق، مسئولیت و همبستگی قرار دهند.

«ناتور دشت» را می‌توان ادامه مسیری دانست که سینمای اجتماعی ایران در سال‌های اخیر دنبال کرده است؛ مسیری که به جای روایت‌های صرفاً فردی، بر بازنمایی بحران‌های جمعی و کنش‌های اجتماعی تأکید دارد. تلاش جمعی برای یافتن دختر گمشده، به‌نوعی نماد جامعه‌ای است که در بزنگاه‌های حساس، با همه تضادها و شکاف‌ها، هنوز ظرفیت همبستگی و آشکارسازی حقیقت را دارد.

تولید این فیلم توسط سازمان سینمایی سوره و پخش آن از سوی حوزه هنری نیز نشان می‌دهد که نهادهای فرهنگی کشور، برای برجسته کردن موضوعات اجتماعی از زاویه‌ای سینمایی سرمایه‌گذاری جدی کرده‌اند. همین مسئله می‌تواند اکران «ناتور دشت» را به رویدادی فرهنگی مهم در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ تبدیل کند.