باشگاه خبرنگاران جوان، سمیه خلیلی - خبر‌های اخیر درباره احتمال سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به تل‌آویو در اوایل دسامبر بار دیگر توجه‌ها را به پیوند دیرینه و مسئله‌دار واشنگتن با رژیم صهیونیستی جلب کرده است. این سفر – اگر محقق شود – اولین حضور ترامپ در فلسطین اشغالی طی دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش خواهد بود. در شرایطی که غزه همچنان زیر آتش بمباران‌های اسرائیل می‌سوزد و بحران انسانی بی‌سابقه‌ای میلیون‌ها فلسطینی را تهدید می‌کند، این خبر معنای ویژه‌ای پیدا می‌کند: حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از اسرائیل نه‌تنها ادامه دارد، بلکه قرار است با حضور نمادین ترامپ در تل‌آویو تثبیت و نمایش داده شود. پرسش اینجاست که این سفر چه پیام‌هایی به همراه دارد و چه چیزی را درباره سیاست آمریکا در قبال فلسطین آشکار می‌کند؟

کارنامه ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری

برای درک اهمیت این سفر، باید به عقب بازگردیم و کارنامه ترامپ در نخستین دوره ریاست‌جمهوری‌اش را مرور کنیم. او از همان ابتدای کار نشان داد که برخلاف برخی رؤسای جمهور پیشین، هیچ ملاحظه دیپلماتیک یا ظاهرسازی در مورد فلسطین ندارد و تصمیم دارد خواسته‌های صهیونیست‌ها را بدون کمترین مقاومت به اجرا بگذارد.

•    انتقال سفارت به قدس: مهم‌ترین و جنجالی‌ترین تصمیم ترامپ، انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس بود؛ اقدامی که عملاً به رسمیت شناختن ادعای اسرائیل درباره پایتختی این شهر محسوب می‌شد. این تصمیم، خشم گسترده‌ای در جهان اسلام و حتی میان متحدان اروپایی واشنگتن برانگیخت.

•    به رسمیت شناختن جولان اشغالی: در اقدامی مشابه، ترامپ در سال ۲۰۱۹ جولان اشغالی سوریه را بخشی از قلمرو اسرائیل اعلام کرد؛ تصمیمی که آشکارا نقض حقوق بین‌الملل بود و حتی سازمان ملل نیز آن را نپذیرفت.

•    معامله قرن: طرح موسوم به «معامله قرن» اوج جانبداری ترامپ از اسرائیل بود. در این طرح، فلسطینیان عملاً از حق بازگشت و تشکیل کشور مستقل محروم می‌شدند و اسرائیل دست بازتری در گسترش شهرک‌سازی پیدا می‌کرد.

•    فشار برای عادی‌سازی: دولت ترامپ با تمام قوا کشورهایی، چون امارات، بحرین، سودان و مراکش را به عادی‌سازی روابط با تل‌آویو واداشت. هدف روشن بود: شکستن اجماع عربی علیه اسرائیل و حاشیه‌راندن مسأله فلسطین.

کارنامه ترامپ به‌خوبی نشان می‌دهد که او هیچ‌گاه نگران وجهه آمریکا به‌عنوان «میانجی بی‌طرف» نبود. بلکه با افتخار، در قامت وکیل مدافع اسرائیل ظاهر شد.

ماهیت سیاست آمریکا در قبال اسرائیل

هرچند ترامپ رفتار آشکارتر و بی‌پرده‌تری داشت، اما باید تأکید کرد که جانبداری آمریکا از اسرائیل به او محدود نمی‌شود. این یک سیاست راهبردی و چندده‌ساله در واشنگتن است.

۱.     حمایت نظامی و مالی: اسرائیل بزرگ‌ترین دریافت‌کننده کمک‌های خارجی آمریکا است. سالانه میلیارد‌ها دلار از بودجه مالیات‌دهندگان آمریکایی صرف تجهیز ارتش اسرائیل می‌شود. این کمک‌ها شامل جنگنده‌های پیشرفته، سامانه‌های پدافندی و سلاح‌های هوشمند است؛ همان سلاح‌هایی که امروز خانه‌های غزه را ویران می‌کنند.

۲.     پوشش سیاسی در نهاد‌های بین‌المللی: آمریکا تقریباً هر قطعنامه محکومیت اسرائیل را در شورای امنیت وتو کرده است. به‌عبارت دیگر، واشنگتن به اسرائیل «مصونیت سیاسی» داده تا هر جنایتی را بدون نگرانی از پیگرد بین‌المللی انجام دهد.

۳.     لابی صهیونیستی در آمریکا: نفوذ لابی‌هایی، چون AIPAC بر کنگره و دولت آمریکا غیرقابل انکار است. این لابی‌ها تضمین می‌کنند که هر سیاستمداری در واشنگتن برای بقا در قدرت، ناگزیر به حمایت از اسرائیل باشد.

۴.     دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان: گرچه در ظاهر میان دو حزب اصلی آمریکا تفاوت‌هایی وجود دارد، اما در عمل هر دو حزب از اسرائیل حمایت می‌کنند. دموکرات‌ها شاید لحنی نرم‌تر درباره «حقوق بشر» داشته باشند، اما هیچ‌گاه حاضر به اعمال فشار واقعی بر اسرائیل نیستند.

ابعاد این سفر احتمالی

با این پیش‌زمینه، سفر احتمالی ترامپ به تل‌آویو تنها یک دیدار دیپلماتیک نیست؛ بلکه پیامی روشن به چندین طرف دارد:

•    پیام به اسرائیل: آمریکا همچنان در کنار شماست. ادامه جنگ علیه غزه و سیاست سرکوب فلسطینیان نه‌تنها مشکلی برای روابط ما ایجاد نمی‌کند، بلکه با حضور رئیس‌جمهور آمریکا مشروعیت بیشتری می‌یابد.

•    پیام به فلسطینیان: رنج، آوارگی و قربانی‌شدن هزاران زن و کودک شما در محاسبات کاخ سفید هیچ جایگاهی ندارد. صدای شما شنیده نمی‌شود و «میانجی آمریکایی» هرگز وجود نداشته است.

•    پیام به جهان عرب: سفر ترامپ فشار مضاعفی بر کشور‌های عربی خواهد بود تا همچنان در مسیر عادی‌سازی پیش بروند. پیام روشن است: مقاومت بی‌ثمر است و واشنگتن اراده کرده که اسرائیل در قلب منطقه بماند.

•    پیام به جهان: این سفر نمایش آشکاری از بی‌اعتنایی آمریکا به قوانین بین‌الملل است. واشنگتن عملاً به همه می‌گوید که حقوق بشر و قطعنامه‌های سازمان ملل در برابر منافع اسرائیل هیچ ارزشی ندارد.

پیامد‌های منطقه‌ای و جهانی

حضور ترامپ در تل‌آویو اگر محقق شود، تنها یک دیدار نمادین نخواهد بود. این اقدام می‌تواند پیامد‌های جدی در سطوح مختلف داشته باشد:

•    تشدید بحران انسانی در غزه: حمایت آشکار آمریکا دست اسرائیل را برای ادامه حملات بازتر خواهد کرد. این به معنای افزایش شمار قربانیان، تخریب زیرساخت‌ها و گسترش فاجعه انسانی است.

•    تقویت افراط‌گرایی: هنگامی که ملتی می‌بیند هیچ امیدی به عدالت بین‌المللی نیست، زمینه برای رشد افراط‌گرایی و واکنش‌های خشونت‌بار بیشتر می‌شود. این نه‌تنها به زیان فلسطین و اسرائیل، بلکه به زیان کل منطقه است.

•    ضربه به روند صلح: سفر ترامپ نشان می‌دهد که آمریکا هرگز به دنبال صلح واقعی نبوده است. صلح تنها زمانی امکان‌پذیر است که عدالت برقرار شود، نه زمانی که اشغالگری تثبیت گردد.

•    بی‌اعتباری آمریکا در سطح جهانی: واشنگتن سال‌ها کوشیده خود را به‌عنوان مدافع حقوق بشر معرفی کند. اما حمایت بی‌قید از اسرائیل این تصویر را کاملاً مخدوش کرده است. بسیاری از ملت‌ها دیگر آمریکا را شایسته چنین نقشی نمی‌دانند.

سفر احتمالی ترامپ به تل‌آویو چیزی فراتر از یک رویداد دیپلماتیک است. این سفر نمادی از تداوم سیاست غیرانسانی و یک‌جانبه آمریکا در قبال رژیم صهیونیستی خواهد بود. در حالی‌که مردم غزه در شرایط فاجعه‌بار انسانی به سر می‌برند، کاخ سفید با چنین اقداماتی عملاً جانب اشغالگر را می‌گیرد و قربانیان را نادیده می‌انگارد.

این سیاست نه‌تنها ناقض اصول اولیه حقوق بشر است، بلکه با تداوم اشغالگری، خشونت و افراط‌گرایی را در منطقه بازتولید می‌کند. آمریکا با چنین رویکردی هرچه بیشتر از جایگاه «میانجی صلح» فاصله می‌گیرد و خود را به شریک اصلی جنایات اسرائیل تبدیل می‌کند.

جهان اگر خواستار پایان واقعی بحران فلسطین است، باید فراتر از نمایش‌های سیاسی کاخ سفید بیندیشد. تنها با فشار واقعی بین‌المللی برای پایان اشغالگری، توقف شهرک‌سازی و به رسمیت شناختن حقوق ملت فلسطین می‌توان به صلحی پایدار امیدوار بود. سفر ترامپ به تل‌آویو – اگر رخ دهد – تنها یادآور این حقیقت تلخ خواهد بود که تا زمانی‌که سیاست‌های آمریکا تغییر نکند، فلسطین همچنان قربانی اصلی بازی‌های سیاسی واشنگتن و تل‌آویو باقی خواهد ماند.