باشگاه خبرنگاران جوان؛ مینا عظیمی - در تحولی که ابعاد اقتصادی تحریم‌های مردمی را نشان می‌دهد، شرکت‌های بزرگ جهانی که از اسرائیل حمایت کرده‌اند، دچار زیان‌های مالی انباشته شده و به وضوح در بازار‌های جهانی بازتاب یافته است.

سهام این شرکت‌ها با تشدید کمپین‌های تحریم که از زمان آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ (مهر/آبان ۱۴۰۲) شتاب بیشتری گرفته است، با کاهش تا ۱۵ درصد مواجه شده‌اند.

رژیم تروریستی اسرائیل با حمایت آمریکا، از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲)، مرتکب نسل‌کشی در غزه شده است که شامل کشتار، گرسنگی، تخریب و کوچ اجباری می‌شود و تمامی درخواست‌های بین‌المللی و دستورات دیوان بین‌المللی دادگستری برای توقف آن را نادیده گرفته است.

این نسل‌کشی اسرائیلی به شهید شدن ۶۳،۴۵۹ نفر و زخمی شدن ۱۶۰،۲۵۶ نفر از فلسطینیان منجر شده که بیشتر آنها کودک و زن هستند. همچنین بیش از ۹،۰۰۰ نفر مفقود، صد‌ها هزار نفر آواره و قحطی‌ای رخ داده که ۳۳۹ فلسطینی از جمله ۱۲۴ کودک را به کام مرگ کشانده است.

در همین راستا با وجود تلاش این شرکت‌ها برای دور زدن کمپین‌ها از طریق صرف میلیون‌ها دلار در تبلیغات، گزارش‌های سالانه اخیر آنها شروع به فاش کردن حجم فشار‌های وارد شده بر آنها کرده است.

اصطلاح تحریم برای اولین بار به صورت صریح در گزارش‌های سالانه شرکت‌های هدف قرار گرفته ظاهر شده است، که کارشناسان آن را نشانه‌ای از درک عمیق تاثیر این کمپین‌ها بر اعتبار و جایگاه شرکت‌ها در بازار‌های بین‌المللی می‌دانند.

زیان‌های انباشته

براق دوغان، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه باهچه‌شهیر ترکیه، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری آناتولی، معتقد است که زیان‌های اولیه ناشی از کمپین‌های تحریم به وضوح در بازار‌های مالی آشکار شده است.

دوغان، که یکی از مشارکت‌کنندگان در تهیه گزارشی برای مرکز تحقیقات اقتصاد اسلامی وابسته به مؤسسه ایلکه (مستقر در استانبول) بوده، می‌گوید: ما تاثیرات تحریم را در دوره‌های اولیه (جنگ غزه) بررسی کردیم و مشاهده کردیم که قیمت سهام شرکت‌های هدف بین ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش یافته است.

وی توضیح داد که داده‌های سال ۲۰۲۴ به وضوح نشان‌دهنده آغاز مرحله جدیدی از کاهش فروش این شرکت‌ها، به ویژه در ترکیه، بوده است؛ جایی که روند رشد صعودی که در سال‌های گذشته ثبت کرده بودند، شکسته شد.

دوغان تاکید کرد که این کاهش موقتی یا کوتاه‌مدت نبوده، بلکه در طول چندین دوره مالی متوالی ادامه داشته است، به این معنی که تاثیر تحریم به بخشی از چشم‌انداز اقتصادی بلندمدت تبدیل شده است.

وی به این نکته اشاره کرد که کمپین‌های تحریم علیه محصولات مرتبط با اسرائیل چیز جدیدی نیستند و آغاز آنها به سال ۲۰۰۵ بازمی‌گردد، زمانی که بیش از ۱۷۰ سازمان جامعه مدنی فلسطینی جنبش تحریم، سلب سرمایه‌گذاری و اعمال تحریم‌ها را اعلام کردند.

این کمپین که به سرعت به یک جنبش جهانی تبدیل شد، شرکت‌های چندملیتی مانند مایکروسافت، اینتل، کارفور و شورون را هدف قرار داد که به حمایت از اسرائیل و پایداری سیستم اقتصادی آن متهم شدند.

تحریم به صورت رسمی مستند شده است

دوغان خاطرنشان کرد که برخی از شرکت‌های غول‌پیکر که دیگر نمی‌توانستند تاثیر تحریم را انکار کنند، مانند کوکاکولا و استارباکس، مجبور شدند به طور غیرمستقیم به تاثیر این کمپین‌ها اذعان کنند؛ به طوری که اصطلاح تحریم برای اولین بار در گزارش‌های سالانه اخیر آنها ظاهر شد.

وی افزود: در گزارش کوکاکولا، کلمه تحریم یک بار ذکر شده، در حالی که در گزارش استارباکس شش بار آمده است.

او این تغییر در ادبیات سازمانی را نشانه‌ای از درک عمیق این شرکت‌ها از خطر این کمپین برای ثبات مالی و اعتبار تجاری‌شان دانست و تاکید کرد که در مقابل، آنها به استراتژی‌های بازاریابی و تبلیغاتی فشرده روی آورده‌اند تا با تاثیر فزاینده مقابله کنند.

فشار مردمی

این استاد دانشگاه ترکیه‌ای تاکید کرد که تاثیر واقعی تحریم در پایداری آن نهفته است. او گفت: مهم نیست که تحریم‌کنندگان جدیدی به این جنبش بپیوندند، بلکه مهم این است که کسانی که شروع به تحریم کرده‌اند، به موضع خود ادامه دهند. شرکت‌ها در حال حاضر متحمل زیان‌های سنگینی هستند.  

او از تحریم‌کنندگان خواست که به این روش ادامه دهند وی تاکید کرد که انباشت فشار‌های اقتصادی و اجتماعی می‌تواند به ایجاد یک آگاهی جهانی جدید کمک کند که در نهایت بر سیاست‌های اسرائیل تاثیر بگذارد.

دوغان در پایان صحبت‌های خود ابراز امیدواری کرد که این آگاهی منجر به خروج اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی فلسطین شود.

در نتیجه تحریم‌های اقتصادی، برخی از شرکت‌های غربی مانند کارفور، کی‌اف‌سی و پیتزا هات اعلام کردند که فعالیت‌های خود را در برخی کشور‌های منطقه تعطیل کرده‌اند. علاوه بر این، اقتصاد اسرائیل نیز به دلیل تحریم‌ها و پیامد‌های ادامه نسل‌کشی آسیب دیده است.

به گفته وب‌سایت وصله للاقتصاد الإسرائیلی (یک وب‌سایت تخصصی)، در سال ۲۰۲۴، ۶۰،۰۰۰ شرکت اسرائیلی فعالیت خود را متوقف کردند.

همچنین، بر اساس آمار اداره آمار اسرائیل، ورود گردشگران به آن در سال گذشته حدود ۷۰ درصد نسبت به سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است؛ به طوری که تعداد آنها به ۹۵۲،۰۰۰ گردشگر در سال ۲۰۲۴ رسیده، در حالی که در سال ۲۰۲۳، ۳ میلیون گردشگر بوده است.

بسیاری از شرکت‌های آمریکایی نیز به دلیل تحریم‌های مردمی، مانند دومینوز، مک‌دونالدز و استارباکس، آسیب دیده‌اند.

منبع: آناتولی