
باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - شرکت ایران صنایع فروآلیاژ ازنا در سال ۱۳۶۵ تأسیس شده است. عملیات بهرهبرداری کارخانه از سالهای بعد شروع شده و بهصورت رسمی در اردیبهشت ۱۳۷۲ با تکنولوژی شرکت Elkem نروژ به بهرهبرداری رسیده است.
کارخانه در زمینی بالغ بر ۷۰ هکتار در منطقه مومنآباد، نزدیک به شهر ازنا در استان لرستان قرار دارد.
در سالهای بعد، توسعههایی صورت گرفته: ساخت دو کورهٔ جدید با ظرفیتهای ۲۰ هزار و ۱۵ هزار تن فروسیلیسیم که در سالهای حدود ۱۳۸۳–۱۳۸۷ شروع و به بهرهبرداری رسیدند.
برق تأمین و عدم بازگشت کارگران
یک کارگر اخراج شده فروآلیاژ ازنا میگوید: به فکر ۱۵۰ نفر از کارگران اخراج شده فروآلیاژ باشید و با توجه به اینکه برق دادند، اما هنوز هیچ خبری از بازگشت این کارگران به کارخانه نیست.
وی افزود: همه این خانوادهها بچه مدرسه دارند و کلی مخارج دیگه و آنها به خاطر بازگشت این کارگران به کارخانه برق دادند.
این کارگر ادامه داد: بعد از دریافت برق میگویند ما به این کارگرها که بیش از ۱۰ سال سابقه کار دارند نیاز نداریم.
جایگاه در صنعت و اهمیت
فروسیلیسیم یکی از مواد مهم در فولادسازی و ریختهگری چدن است؛ برای اکسیژنزدایی، افزایش سیلیکون، بهبود خواص مکانیکی و برخی کاربردهای ریختهگری. شرکت ازنا به تأمینکنندهٔ کلیدی این ماده برای صنایع فولاد و چدن کشور تبدیل شده است.
میکروسیلیکا هم در صنایع بتن، سیمان، نسوز، سرامیک و شیمیایی کاربرد دارد.
از نظر صادرات، این شرکت یکی از قطبهای صادرکنندهٔ فروسیلیس و میکروسیلیکا در کشور است و نقش مهمی در ارزآوری دارد.
سختی کمرشکن مخارج زندگی برای کارگران و خانوادهها
کارگری دیگر میگوید: من علی، یه کارگر پیمانکاریام. تقریباً سه سال بود که تو خطوط پشتیبانی کار میکردم، کارهایی مثل بارگیری مواد اولیه، نظافت و کمک به تعمیرات ساده میکردم
وی افزود: از اونجایی که برق شرکت ناپایدار شده بود و کورهها خاموش شدن، تولید متوقف شد. پیمانکار گفت قراردادش رو با شرکت اصلی قطع کردهاند و ما حدود ۱۵۰ نفر از پیمانکاران اخراج شدیم.
علی میگوید: حقوق ثابت نداشتیم که بتوانیم پساندازی داشته باشیم، برای چند ماه خرج زندگی من و خانوادهام خیلی دشوار شده است. مخارج اجاره خانه، خورد و خوراک و هزینه مدرسه بچهها الآن خیلی فشار ایجاد کرده است
این کارگر ادامه داد: فعلاً وعده بوده که اگر برق تأمین شود و کورهها راه بیافتند ما برگردیم به کار. یه سری صحبتها شده با مسئولان، گفتهاند نیروگاه گازی و خورشیدی بررسی شده تا برق پایدار بشود. اما هنوز هیچ تضمینی نیست و ما هنوز منتظر هستیم.
چالشها
با وجود اهمیت و توانایی، کارخانهٔ فروآلیاژ ازنا با مشکلات متعددی روبهرو است. سهم برق اختصاصی کارخانه کاهش یافته است؛ از ۸۸ مگاوات در گذشته به مقادیر بسیار پایینتر (مثلاً ۴۰، سپس ۲۶ مگاوات) رسیده است. این کاهش موجب تعطیلی کورهها و کاهش تولید شده است.
در بعضی مقاطع، اعلام شده است که برق کارخانه باید به میزان صفر برسد که با پیگیری فقط به حدود ۱۰ مگاوات بهصورت حداقلی اختصاص یافته است.
با کاهش تولید و تعطیلی بخشهایی از کارخانه، بیش از ۶۰۰ نفر کارگر بهصورت مستقیم بیکار شده یا خانهنشین شدهاند.
تعرفه برق برای صنایع فروآلیاژ ازنا بسیار بالا رفته و بخش بزرگی از هزینهها را تشکیل میدهد (حدود ۳۰٪ قیمت تمامشده محصول).
توان عملیاتی پایینتر از ظرفیت اسمی
گرچه ظرفیت اسمی ۶۰٬۰۰۰ تن است، به دلیل مشکلاتی که گفته شد کارخانه غالباً با ظرفیت پایینتر عمل میکند.
کارخانۀ ازنا سهم بزرگی در تأمین نیاز فروسیلیسیم داخلی دارد گفته شده که حدود ۶۰٪ نیاز داخل را تأمین میکند.
صادرات محصولات کمک به ورود ارز به کشور و تقویت تراز تجاری.اشتغال مستقیم برای صدها نفر کارگر، و همچنین ایجاد اشتغال غیرمستقیم در بخش حملونقل، تعمیرات، زیرساخت برق و..
شرکت فروآلیاژ ازنا یکی از صنایع کلیدی کشور در بخش فروآلیاژ است که با وجود توانمندیهای برجسته مانند ظرفیت بالا، تنوع محصول، بازار صادراتی، موقعیت استراتژیک با موانعی جدی دست به گریبان است، به ویژه تأمین انرژی و هزینههای برق که تأثیر مستقیم روی توان تولید دارد. اگر این چالشها بهدرستی برطرف شوند، پتانسیل بسیار زیادی برای گسترش فعالیت، افزایش صادرات، و تقویت جایگاه در بازارهای منطقهای وجود دارد.