باشگاه خبرنگاران جوان - علیرضا کاظمی وزیر آموزش و پرورش صبح امروز (سه‌شنبه، ۱۵ مهر) در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی برای پاسخ به سوال محمدرضا صباغیان نماینده محترم مهریز، بافق و ابرکوه از وزیر آموزش و پرورش و ۵۳ نفر از نمایندگان مبنی براینکه چرا وضعیت علمی دانش‌آموزان کشور با افت شدید مواجه است و میانگین امتحانات کل کشور در سه رشته ۱۰ بوده است، علت این وضعیت چیست؟،گفت: لازم است در خصوص این موضوع در سه بخش مطالب را بگویم که بخش اول آمار و اطلاعات، دوم دلایل افت تحصیلی و سوم برنامه‌های آموزش و پرورش برای افزایش سطح آموزش است.

وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: در حوزه آموزش عمومی باید میانگین نمرات آزمون‌های نهایی و کل یک دوره تحصیلی براساس جدول ۲۰ برنامه هفتم را مدنظر داشته باشیم. مار‌ها می‌گوید میانگین نمرات ۱۲ نظری سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۵۸ درصد افزایش داشته است. سوال نماینده محترم یک ماه پس از انتصاب بنده در وزارت مطرح شده است. 

کاظمی اضافه کرد: میانیگین نمرات پایه ۱۱ نظری در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال ۱۴۰۳، ۶ درصد افزایش داشته و کل دوره دوم نظری در سال ۱۴۰۴ نسبت به ۱۴۰۳ که تکلیف جدول ۲۰ برنامه هفتم ارتقا داشته است.

وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: در امتحانات نهایی پایه دوازهم من‌جمله تعطیلی‌های ناخواسته مثل آلودگی هوا باعث افت تحصیلی به میزان ۰/۴۳ درصد شده است.

کاظمی تاکید کرد: افت تحصیلی یک پدیده زمان‌بر است و نه پدیده‌ای نقطه‌ای و مقطعی و ریشه این پدیده در چهار لایه است که یک بخش، سیاستگذاری کلان کشور و شکاف برنامه درسی با نیاز زمانه است. 

وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: تعطیلی یک ماهه به دلیل آلودگی هوا و ناترازی انرژی و برگزاری کنکور در دو نوبت در افت تحصیلی تاثیرگذار بوده است.

عضو هیئت دولت گفت: شکاف برنامه درسی با نیاز‌های زمانه یکی از دلایل افت است؛ برنامه درسی کنونی مبتنی بر محفوظات دور از نیاز‌های واقعی بازار کار و مهارت‌های زندگی در قرن ۲۱ است که این امر منجر به کاهش انگیزه درونی دانش آموزان می‌شود.

کاظمی اضافه کرد: حجم بالای کتاب‌های درسی و سایه سنگین کنکور در دوره دوم متوسطه و همین‌طور پوشش کم تربیت دوران پیش دبستانی ۱ و ۲ از دیگر عوامل افت است.

وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: در کنار این موارد، تعطیلی ۲۴ روزه مدارس در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ یعنی معادل یک ماه کامل به دلیل آلودگی هوا و ناترازی انرژی که خارج از اختیارات وزارت آموزش و پرورش بوده، بر کیفیت آموزش تأثیر گذاشته است. همچنین، برگزاری آزمون سراسری در دو نوبت که نوبت اول آن در اردیبهشت‌ماه برگزار شد، باعث شد دانش‌آموزان پایه دوازدهم تمرکز کافی بر مفاهیم کتاب‌های درسی نداشته باشند.

کاظمی دومین مولفه را عوامل آموزشی و مدرسه‌ای بیان کرد و گفت: این بخش بیشترین نقش تعیین‌کننده را در افت تحصیلی دارد. فقر امکانات و تجهیزات در بسیاری از مدارس به‌ویژه در مناطق حاشیه‌ای و محروم را داریم که از آزمایشگاه، کارگاه، کتابخانه‌های غنی و فناوری‌های روز بی‌بهره هستند.

وی ادامه داد: تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس، روش‌های تدریس منسوخ، ضعف در جذب و نگهداری معلمان با انگیزه و کمبود منابع مالی و انسانی نیز از دیگر عوامل‌اند. در ۱۰ سال گذشته تقریبا بودجه آموزش‌وپرورش ثابت بوده سهم آموزش و پرورش از تولید ناخالص داخلی تنها ۲.۹۳ درصد بوده در حالی که میانگین جهانی بین ۴ تا ۵ درصد است.

وزیر آموزش و پرورش گفت: از سال ۱۳۸۸ تاکنون بیش از ۲۰۰ هزار نفر از طریق روش‌های مختلف، خارج از آزمون استخدامی یا دانشگاه فرهنگیان، وارد بدنه آموزش‌وپرورش شده‌اند.

کاظمی مولفه دیگر را عوامل فردی و روان‌شناختی عنوان واظهار کرد: بخشی از افت تحصیلی به مسائل فردی و روان‌شناختی دانش‌آموزان بازمی‌گردد؛ از جمله بحران هویت و آینده‌نگری، مشکلات سلامت روان و ضعف در مهارت‌های فراشناختی.

وی با اشاره به عوامل خانوادگی و اجتماعی گفت: شرایط کلان اقتصادی و اجتماعی کشور، فقر اقتصادی، بیکاری فارغ‌التحصیلان، کاهش انگیزه تحصیلی در میان دانش‌آموزان، افت سرمایه فرهنگی خانواده‌ها و آسیب‌های ناشی از فضای مجازی و مسائل اجتماعی از جمله عواملی هستند که در افت تحصیلی تأثیرگذارند.

کاظمی با تشریح برنامه‌های آموزش‌وپرورش برای ارتقای کیفیت آموزشی، گفت: موضوع کیفیت یک فرآیند است که در طول سال‌ها رقم می‌خورد نه در مدت کوتاه یک سال یا چند ماه که فردی مسئولیت وزارت را برعهده دارد.

وی با بیان اینکه برنامه ریزی کوتاه مدت و بلند مدت برای ارتقای کیفیت صورت گرفته است، گفت: در نگاه بلندمدت، مهم‌ترین و محوری‌ترین برنامه وزرات آموزش و پرورش، تحول در برنامه درسی است. برآورد ما نشان می‌دهد که این تحول حداقل ۷ سال طول می‌کشد تا محتوای کتاب‌های درسی و برنامه‌های آموزشی به‌صورت پایه به پایه تغییر کند. در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، توانسته‌ایم برنامه درسی و کتاب‌های پایه اول ابتدایی را تدوین کرده و به‌صورت آزمایشی در ۸ مدرسه کشور اجرا کنیم. این طرح طی سه سال آینده در تمام مدارس کشور اجرا خواهد شد.

وی موضوع دوم را اصلاح ساختار نظام آموزشی کشور بیان کرد و افزود: تحول بنیادین در نظام تعلیم‌وتربیت نیازمند حمایت همه‌جانبه به‌ویژه از سوی نمایندگان مجلس است. ساختار غلط فعلی موجب شده امروز با انبوهی از فارغ‌التحصیلان بیمار کم‌سواد مواجه باشیم. ازاین‌رو، نیازمند ساختاری یکپارچه و استعدادیاب متناسب با نیاز‌های جامعه هستیم.

وی در تشریح اقدامات کوتاه‌مدت وزارت آموزش و پرورش گفت: آموزش‌وپرورش امروز اولویت اول دولت جمهوری اسلامی ایران است. اقدامات ما در دو محور دنبال می‌شود؛ اولین محور توسعه عدالت آموزشی و محرومیت‌زدایی از فضا‌های آموزشی است. در این زمینه بیش از ۷۷۰۰ پروژه در دستور کار قرار گرفته و ۲۴۰۰ پروژه در طول یک سال گذشته آماده افتتاح شده است. همچنین، استانداردسازی تجهیزات مدارس در دستور کار قرار دارد.

کاظمی با اشاره به مولفه ارتقای کیفیت آموزشی، گفت: دو عنصر کلیدی در این بخش، معلمان و مدیران مدارس هستند. ما برای اولین بار آموزش و توانمندسازی معلمان را علاوه بر حوزه‌های تخصصی، در حوزه توانمندسازی عمومی یعنی توانمندسازی معلمی و آشنایی با روش‌های نوین و فعال تدریس را در دستور قرار داده تاکنون بیش از ۸۰ درصد معلمان تحت آموزش قرار گرفته‌اند. همچنین، طرح آموزش معلمان با بهره‌گیری از هوش مصنوعی برای بیش از ۲ میلیون دانش‌آموز و یک میلیون معلم در تابستان اجرا شده است.

وی ادامه داد: تمام معلمان کشور در یک شبکه اجتماعی یادگیری به هم متصل شده‌اند تا فرآیند یادگیری از «هم‌آموزی» به «باهم‌آموزی» و «تجربه‌گردانی» تبدیل شود که از محور‌های مهم ارتقای کیفیت تعلیم‌وتربیت است.

وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: امروز استانداردسازی فضا‌های آموزشی و مدارس کشور با فناوری‌های جدید نیز در دستور کار وزارت آموزش‌وپرورش است. سامانه مربوط به این حوزه طراحی و آماده‌سازی شده و بنا داریم با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی، بنگاه‌های اقتصادی و مسئولیت‌های اجتماعی، این طرح را اجرایی کنیم.

کاهش میزان نمرات دانش آموزان به زیر ۱۰ رسیده

محمدرضا صباغیان نماینده ابرکوه بافق بهاباد خاتم و مهریز در مجلس شورای اسلامی در جریان طرح سوال از وزیر آموزش و پرورش در اظهاراتی به عنوان نماینده سوال کنندگان اظهار کرد: سوال من مشخصاً درباره افت تحصیلی و کاهش میزان نمرات دانش آموزان به زیر ۱۰ نمره است و حتی در برخی از استان‌ها معدل دانش آموزان به ۷ و خرده‌ای رسیده است.

وی افزود: واقعیت این است که سیاست‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، و مدیریت‌های نادرست ما بر جامعه دانش‌آموزی که آینده ساز هستند و باید فردا مقدرات کشور در اختیار آنها قرار بگیرد تحمیل شده است و آنها را به این وضعیت سوق داده است؛ این وضعیت محصول این دولت و آن دولت نیست بلکه محصول افکار دولت‌های مختلف است ولی امروز آقای کاظمی به عنوان وزیر آموزش و پرورش سکاندار و مقام عالی این مجموعه است و او است که می‌تواند با همین فرمان مسیر را ادامه دهد و روز به روز وضعیت وخیم‌تر شود یا اینکه فرمان را برگرداند.

این نماینده مجلس تاکید کرد: با این افت علمی و تحصیلی فرزندان ما، مجلس دو راه در پیش دارد؛ یا سکوت کند و تماشاگر این وضعیت باشد یا به حکم مسئولیت و در راستای بعد نظارتی و تبعاتی که ادامه این مسیر دارد اقدام کند. بر همین اساس از وزیر آموزش و پرورش سوال مطرح شده است و تقاضا دارم که ایشان برنامه منسجم و عملیاتی خود را برای تغییر به نمایندگان مجلس ارائه دهد و اعلام کند که در این مدت چه کرده است. تقاضا دارم وزیر آموزش و پرورش پاسخ و گزارش خود را با آمار اعداد و ارقام بیان و اعلام کند کجا بودیم کجا هستیم و کجا خواهیم بود.