از دل خاک تا دل مردم؛ نبرد خرم‌آباد برای نجات آب
خرم‌آباد، مرکز استان لرستان، سال‌هاست که با چالش‌های پیچیده‌ای در حوزه تأمین و توزیع آب شرب مواجه است.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - رشد جمعیت شهری، فرسودگی زیرساخت‌ها، تغییرات اقلیمی و کاهش منابع سطحی از جمله عواملی هستند که این شهر تاریخی و زیبا را با بحران‌های مقطعی و گاه مزمن کم‌آبی روبه‌رو کرده‌اند. در چنین شرایطی، مجموعه اقدامات جدید از حفر چاه‌های اضطراری تا اجرای طرح‌های بزرگ اصلاح شبکه توزیع، نویدبخش تحولی پایدار در مدیریت منابع آب خرم‌آباد است.
حفر چاه‌های جدید؛ پاسخ فوری به نیاز روز
در ماه‌های اخیر، شرکت آب و فاضلاب لرستان با هدف کاهش فشار کم‌آبی در مناطق پرجمعیت شهر، اقدام به حفر چندین حلقه چاه جدید در نقاط مختلف خرم‌آباد کرده است. این چاه‌ها، که بیشتر در مناطق جنوبی و شرقی شهر حفر شده‌اند، نقش مهمی در تقویت فشار آب و تأمین موقت نیاز مصرف‌کنندگان در فصل‌های گرم سال دارند.
هرچند حفر چاه راه‌حل کوتاه‌مدتی برای جبران کمبود آب است، اما نمی‌توان آن را به عنوان راهکار نهایی دانست. برداشت بیش از حد از سفره‌های زیرزمینی می‌تواند در بلندمدت به افت سطح آب، نشست زمین و کاهش کیفیت منابع آبی منجر شود. از این رو، حفر چاه تنها زمانی معنا دارد که در کنار طرح‌های اصلاحی و پایدار به کار گرفته شود.
اجرای پروژه‌های بزرگ اصلاح شبکه آب در خرم‌آباد
مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان خرم‌آباد از کاهش بی‌سابقه بارندگی‌ها و کمبود آبدهی چشمه‌ها در سال جاری خبر داد و تاکید کرد که این موضوع باعث بروز مشکلات جدی در تأمین آب شرب مشترکین شده است.
فرج قاسمی منش، مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان خرم‌آباد، با اشاره به اینکه ۶۰ درصد تأمین آب شرب شهر از چشمه‌های گرداب، گلستان و مطهری تأمین می‌شود، اعلام کرد: امسال به دلیل کاهش قابل توجه آبدهی این چشمه‌ها، مشکلاتی در حوزه تأمین آب شرب مشترکین به وجود آمده است که برای رفع این مشکلات و تأمین پایدار آب شرب، پروژه‌های جدیدی تعریف کرده‌ایم.
وی افزود: برای جبران کاهش آبدهی چشمه‌ها، سه حلقه چاه در شمال شهر خرم‌آباد، در مناطق روبروی پادگان حمزه و پاپی خالدار حفر کردیم. این چاه‌ها پس از اتمام عملیات حفاری، هم‌اکنون در مدار آبرسانی قرار دارند و کمک بزرگی به تأمین آب شهر می‌کنند.
مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان خرم‌آباد همچنین از آغاز پروژه‌های تاثیر گذار اصلاح شبکه و خطوط انتقال آب در سطح شهر خبر داد.
به گفته وی، این پروژه‌ها شامل اصلاح شبکه‌های خیابان جلال، خیابان رازی، خیابان خاتم‌الانبیا و خیابان ولیعصر می‌شود که هدف آنها بهبود پایداری شبکه آب و حذف پمپاژ مستقیم است.
قاسمی منش در خصوص وضعیت پیشرفت این پروژه‌ها گفت: پروژه خیابان جلال تاکنون ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پروژه خیابان ولیعصر تکمیل شده است. همچنین پروژه‌های خیابان رازی و خیابان خاتم‌الانبیا در دست اجرا هستند.
وی همچنین در پایان با اشاره به تلاش‌های صورت‌گرفته برای حل مشکلات آبی شهروندان، از مردم بابت مشکلات ایجاد شده در اثر حفاری‌های سطح شهر که به منظور بهبود و پایدارسازی شبکه صورت گرفته، عذرخواهی کرد.
مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان خرم‌آباد در پایان تاکید کرد: با اجرای این پروژه‌ها و اصلاحات شبکه، تلاش می‌کنیم مشکلات آبی شهر را به حداقل برسانیم و شرایط پایدارتری را برای تأمین آب شرب شهروندان خرم‌آبادی فراهم آوریم.
اصلاح و نوسازی شبکه فرسوده؛ گامی بنیادین
بخش قابل توجهی از شبکه آبرسانی خرم‌آباد بیش از سه دهه قدمت دارد. پوسیدگی لوله‌ها، نشتی‌های متعدد و هدررفت بالای آب (در برخی مناطق بیش از ۳۰ درصد) مشکلاتی هستند که نه تنها به اتلاف منابع، بلکه به کاهش کیفیت آب مصرفی نیز منجر می‌شوند.
پروژه‌های بازسازی و اصلاح شبکه آب که این روز‌ها در حال اجراست، یکی از مهم‌ترین طرح‌های زیرساختی استان به شمار می‌رود. این پروژه‌ها شامل تعویض لوله‌های فرسوده، به‌روزرسانی اتصالات، نصب تجهیزات کنترل فشار و اجرای سامانه‌های هوشمند نشت‌یابی هستند. اجرای این اقدامات، نه‌تنها مانع از هدررفت آب می‌شود، بلکه به بهبود عدالت در توزیع و افزایش پایداری سیستم کمک می‌کند.
طرح‌های کلان و آینده‌نگرانه
در کنار اقدامات فوری، برنامه‌های بلندمدت‌تری نیز برای تأمین آب پایدار خرم‌آباد در دستور کار است. پروژه‌هایی نظیر انتقال آب از سد‌های مجاور، احداث مخازن ذخیره جدید، توسعه تصفیه‌خانه‌ها و استفاده از فناوری‌های نوین تصفیه و مدیریت مصرف، بخش مهمی از نقشه راه آینده آبرسانی این شهر را تشکیل می‌دهد.
همچنین، آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه صرفه‌جویی آب و مشارکت شهروندان در گزارش نشتی‌ها و استفاده بهینه، یکی از ارکان موفقیت این برنامه‌ها محسوب می‌شود.
تجربه شهر‌های دیگر نشان داده است که ترکیب «مدیریت هوشمند»، «سرمایه‌گذاری مستمر در زیرساخت‌ها» و «مشارکت مردمی» تنها مسیر دستیابی به پایداری آبی است. خرم‌آباد نیز در آغاز این مسیر قرار دارد. اگرچه مشکلات هنوز به‌طور کامل رفع نشده، اما اقدامات اخیر، نقطه امیدی برای عبور از بحران و رسیدن به ثبات در تأمین آب شرب سالم و پایدار است.
با تداوم این روند و نظارت دقیق بر اجرای پروژه‌ها، می‌توان امید داشت که در آینده‌ای نه‌چندان دور، خرم‌آباد نه تنها از بحران کم‌آبی فاصله بگیرد، بلکه به الگویی برای مدیریت هوشمند منابع آب در مناطق مرکزی و غربی کشور تبدیل شود.
