باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - در ۲۶ آوریل، انفجار مهیبی در بندرعباس، یکی از پرجمعیت‌ترین شهر‌های بندری ایران، رخ داد و ۵۷ نفر را کشت و بیش از ۱۲۰۰ نفر را زخمی کرد. این انفجار در بندر شهید رجایی، بزرگ‌ترین مرکز کانتینری ایران، اتفاق افتاد و موج آن باعث شکستن شیشه‌ها و آسیب‌های گسترده به زیرساخت‌های شهر شد.

با وجود این فاجعه، واکنش مردم ایران به آن یک درس مهم برای سیاستگذاران آمریکایی است: ظرفیت ایرانی‌ها برای اتحاد در بحران‌ها را نباید مانند گذشته، در دوران صدام حسین، دست کم گرفت.

با وجود مشکلات اقتصادی و نارضایتی‌های سیاسی، ایرانیان پس از انفجار بندرعباس گرد هم آمدند. در سراسر کشور، مردم در صف‌های طولانی برای اهدای خون ایستادند. یک جشنواره موسیقی محلی در بوشهر به مراسم عزاداری و همبستگی تبدیل شد و برگزارکنندگان آن را به احترام قربانیان کوتاه کردند.

پزشکان و روان‌شناسان پیشنهاد دادند به مصدومان و آسیب‌دیدگان روانی کمک کنند. مکانیک‌های خودرو داوطلب شدند خودرو‌های آسیب‌دیده را رایگان تعمیر کنند و گروه‌های مردمی برای تعمیر شیشه‌های خانه‌های آسیب‌دیده پیشقدم شدند.

این واکنش‌ها با روایت برخی گروه‌های مخالف ایرانی و تحلیل‌گران غربی مغایر است که می‌گویند نارضایتی مردم باعث می‌شود آنها از مداخله خارجی استقبال کنند. اما حمایت عمومی در پی انفجار نشان می‌دهد که حتی در شرایط نارضایتی، مردم ایران در برابر بحران‌ها برای دفاع از کشورشان متحد می‌شوند.

این اتحاد، یادآور واکنش مردم ایران در جنگ ایران و عراق است و به متجاوزان احتمالی هشدار می‌دهد. در سپتامبر ۱۹۸۰، صدام حسین به اشتباه تصور کرد که انقلاب اسلامی ایران باعث تضعیف و تفرقه داخلی شده و حمله‌اش به ایران به سرعت پیروز خواهد شد. اما ایرانی‌ها ــ از بسیجی‌ها تا نیرو‌های داوطلب ــ متحد شدند و تا ۱۹۸۲ تقریباً همه سرزمین‌های اشغال‌شده را پس گرفتند، و جنگ را به یک بن‌بست هشت‌ساله تبدیل کردند.

خطای صدام در این بود که توانایی ایرانی‌ها برای کنار گذاشتن اختلافات داخلی در دفاع از سرزمین‌شان را نادیده گرفت. این ویژگی فقط مختص آن دوران نبود، بلکه بار‌ها در تاریخ ایران تکرار شده است.

برخی گروه‌های مخالف و جنگ‌طلبان غربی همچنان همان اشتباه صدام را تکرار می‌کنند: آنها تصور می‌کنند تحریم‌های اقتصادی و شرایط سیاسی، حکومت ایران را به آستانه فروپاشی رسانده است. اما شواهد تاریخی و کنونی خلاف آن را نشان می‌دهند. در زمان جنگ ایران و عراق، اختلافات داخلی مانع اتحاد مردم نشد. پس از انفجار اخیر نیز به‌جای اعتراضات ضدحکومتی، مردم بر کمک به آسیب‌دیدگان و همبستگی ملی تمرکز کردند. حتی با وجود بحث‌هایی درباره سوءمدیریت احتمالی، افکار عمومی بر یاری به قربانیان تاکید داشت، نه سرزنش دولت.

نادیده گرفتن قدرت اتحاد ایرانیان

خطر بزرگ در این شرایط، نادیده گرفتن قدرت اتحاد ایرانیان است. ایران امروز مانند سال ۱۹۸۰ منزوی نیست. این کشور ارتشی توانمند و برنامه موشکی پیشرفته دارد و از طریق متحدان منطقه‌ای خود نفوذ قابل توجهی دارد. حمله نظامی به ایران، یا حتی افزایش تنش، می‌تواند منطقه را به جنگی گسترده بکشاند که پیامدهایش برای منافع آمریکا در خاورمیانه بسیار پرهزینه خواهد بود.

برای مشاوران ترامپ، انفجار بندرعباس یک هشدار جدی است. نیرو‌هایی که برای سیاست‌های تهاجمی علیه ایران فشار می‌آورند، در حال تکرار اشتباه صدام هستند. تصور اینکه ایرانی‌ها از مداخله خارجی استقبال می‌کنند، با شواهد تاریخی و واکنش‌های مردمی اخیر همخوانی ندارد.

افکارسنجی‌های اخیر هم نشان می‌دهد که اگرچه مردم ایران ممکن است از سیاست‌های داخلی حکومتشان ناراضی باشند، اما به استقلال کشورشان اهمیت می‌دهند. این نظرسنجی‌ها حتی نشان می‌دهد که بسیاری از مردم ایران از حضور نظامی ایران در منطقه دفاع می‌کنند و امنیت ملی را مهم‌تر از دخالت خارجی می‌دانند؛ بنابراین به جای تکیه بر روایت‌های نادرست از شکنندگی ایران، سیاستمداران غربی باید بر دیپلماسی تاکید کنند. راه‌حل واقعی، گفت‌و‌گو برای حل نگرانی‌های مشترک مانند برنامه هسته‌ای ایران و ثبات منطقه است. اقدامات تهاجمی تنها مذاکرات را به خطر می‌اندازد و احتمال درگیری پرهزینه را افزایش می‌دهد.

ایران «خانه‌ پوشالی» نیست که با فشار فرو بریزد. این یک ملت مقاوم است که بار‌ها در برابر تهدید‌های خارجی متحد شده است. سیاست درست، شناخت این واقعیت و تاکید بر دیپلماسی به جای تقابل است. این نه تنها هوشمندانه است، بلکه برای ثبات منطقه ضروری است.

منبع: هیل