باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمدحسین نیک‌خوی متین - برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری با حضور علی اکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی به تحلیل دلایل اهمیت موضوع غنی‌سازی در کشورمان و مذاکرات هسته‌ای غیر مستقیم میان ایران و آمریکا  پرداخت.

وی افزود: امروز رهبری صحبت‌های مهمی درباره موضوع هسته‌ای داشتند و درباره چرخه سوخت صحبت کردند. چرخه سوخت قلب صنعت هسته‌ای است. خیلی از کشور‌ها به تازگی صاحب نیروگاه هسته‌ای شدند و قانون یک، دو و سه آمریکا را امضا کردند و از حق داشتن چرخه سوخت گذشتند؛ بنابراین بحث چرخه سوخت بسیار مهم است. این چرخه از استخراج اورانیوم تا تبدیل به کیک زرد و غنی‌سازی و تا ساخت سوخت و بازفرآوری و سایر مسائل را شامل می‌شود و کشور ما در تمام ایستگاه‌های این چرخه پیشرف‌هایی کرده و به آستانه آن رسیده است.

علی اکبر صالحی گفت: خودمان از درون، صنعت هسته‌ای را به اینجا رساندیم. در شروع کمک‌هایی بود، اما وسط راه همه کمک‌ها به پایان رسید و ما خودمان به این پیشرفت‌ها رسیدیم، البته در این مسیر از همه روسای انرژی اتمی کشورمان باید تشکر کرد.  

سیکل سوخت و غنی‌سازی که رهبری بیان کردند بسیار مهم است

رئیس پشین انرژی اتمی کشورمان گفت: پس از انقلاب در سال ۶۸ رئیس وقت، سانتریفیوژ‌هایی را به داخل وارد کرد، اما تا سال ۷۶ طول کشید تا این سانتریفویژ‌ها را تکمیل کنیم تا به صورت پایدار بچرخد و کار کند. از سال ۷۶ تا آخر سال ۸۵ طول کشید تا یک ظرفیت کامل را هماهنگ کنیم و این مقدار طول کشید تا صاحب یک سانتریفیوژ شویم. از سال ۸۵ تا سال ۸۷ توانستیم سانتریفویژ‌های خودمان را بر اساس مهندسی معکوس ایجاد کنیم. تا این مرحله همه‌اش مهندسی معکوس بود و ما مهندسی آن را داشتیم، اما علم سانتریفویژ‌ها را نداشتیم.

صالحی تاکید کرد: از سال ۹۲ شروع کردیم که برای خودمان سانتریفیوژ نولید کنیم. در این زمینه حالا ما کتاب و چندین نرم افزار نوشتیم و اکنون خودمان سانتریفیوژ می‌سازیم و اکنون به نسل نهم این ساتریفیوژ‌ها رسیده‌ایم.

وی در اداکه با تاکید بر سخنان رهبری گفت: این سیکل سوخت و غنی‌سازی که رهبری بیان کردند بسیار مهم است. اکنون خیلی‌ها می‌گویند اصلا ما چرا غنی‌سازی می‌خواهیم و ماهواره‌ها و رسانه‌های خارجی برای آن که ملت ما را ناامید کنند در این زمینه حرف‌هایی می‌زنند.

صالحی گفت: برای مثال شما می‌خواهید خانه‌ای بسازید. پیش از آن اقداماتی انجام می‌هید و صنعت هسته‌ای هم چنین موضوعی است. غنی‌سازی موضوعی نیست که یک شبه انجام شود و پیش زمانی لازم دارد. ساخت یک سانتریفیوژ حدود ۱۶ سال طول کشید. ما باید زمان داشته باشیم که این غنی‌سازی را در کشور عملی کنیم. ما باید آماده باشیم. این که می‌گویند سوخت برای چیست، حرف غلطی است. ما اکنون هر روز به دستاورد‌های زیادی می‌رسیم و باید زمانی را برای این غنی‌سازی صرف کنیم.

حرف‌هایی که آنها می‌زنند مبنی بر اینکه ایران کار‌های سری داشته، همه‌اش فریب‌کاری و دروغ است

صالحی درباره عناوینی که می‌گویند ایران در سال‌های گذشته و در زمان محمد البرادعی پنهان‌کاری داشته، بیان کرد: در نطنز کار می‌کردیم. نطنز یک شهر است. آن زمان که این صحبت‌ها مطرح شد نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی بودم. البرادعی را به ایران آوردیم و ساخت یو سی اف را به او نشان دادیم. همه چیز را به او گفتیم که این اقدام را برای آن انجام می‌دهیم که در آینده اورانیوم را غنی‌سازی کنیم. حرف‌هایی که آنها می‌زنند که ایران کار‌های سری داشته، همه‌اش فریب‌کاری و دروغ است.

وی ادامه داد: ما هیچ کاری خلاف تعهدات پادمانی خود نکرده‌ایم. تنها چیزی که به آن استناد کردند و درباره‌اش حرف زدند موضوعات در فردو بود.

رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: زمانی که من مسئولیت انرژی اتمی را قبول کردم و وقتی با رئیس‌جمهور وقت به فردو رفتیم، برای آن که تجربه داشتم به آقای احمدی نژاد گفتم که باید ساخت فردو را زودتر اعلام کنیم. زمان داشتیم، اما تشخیص دادم که باید موضوع را زودتر اعلام کنیم.

وی افزود: در این زمینه نامه‌ای به البرادعی نوشتیم. البرادعی در کتاب خاطرات خود این داستان را درباره فردو نوشته است و می‌گوید که به آمریکایی‌ها این موضوع را گفتم و عنوان کردم که ایران همه کارهایش بر اساس قانون است، اما آمریکایی‌ها با بی‌حرمتی با او برخورد کردند.

ما اکنون اورانیوم را تا ۵ درصد ، ۲۰ درصد و ۶۰ درصد داریم

صالحی درباره رفتار‌های آمریکایی‌ها در گذشته و در برجام، گفت: بعد از برجام، آژانس ۱۵ گزارش را منتشر کرد که ایران به تعهداتش عمل کرده تا اینکه ترامپ از برجام خارج شد. ما در برجام خیلی چیز‌ها را قبول کردیم. ما به تعهدات عمل کردیم، اما آنها از آن بیرون رفتند. در این مذاکرات هم می‌بینیم که هر روز حرف‌های عجیبی مطرح می‌کنند.  

صالحی درباره لزوم ساخت اورانیوم گفت: ما اکنون اورانیوم را تا ۵ درصد، ۲۰ درصد و ۶۰ درصد داریم. ۵ درصد را برای نیروگاه بوشهر و بعد از آن نیروگاه دارخوئین می‌خواهیم. ۲۰ درصد برای راکتور تحقیقاتی تهران و راکتور دومی است که در اصفهان کلید خورده است که امیدوارم در چند سال آینده تکمیل شود.

وی ادامه داد: ۶۰ درصد هم به همین منوال است. ما وقتی با سانتریفیوژ‌ها کار می‌کنیم باید بدانیم که چیدمان‌ها برای هر درصد تفاوت دارد و باید مسیر‌ها را طی کنیم. ما ۶۰ درصد را بررسی کردیم تا ببینیم که در دنیا کدام غنا برای چه چیزی استفاد می‌شود.

علی اکبر صالحی معتقد است: وقتی که ترامپ از برجام خارج شد، یک سال ایران هیچ اقدامی نکرد و طبق تعهدات برجام عمل کرد. اما بعد از گذشت یک سال نظراتی و مذاکراتی بین دولت و شورای امنیت ملی مطرح شد. اختلاف نظری در دولت و شورای عالی امنیت ملی برای پاسخ‌گویی به اقدامات ترامپ وجود داشت. او همچنان جلو می‌آمد و ما کاری نمی‌کردیم و پس از آن مجلس قانون راهبردی را تصویب کرد.

صالحی درباره بحث کنسرسیوم گفت: بحث کنسرسیوم در قبل از انقلاب هم  مطرح شده است. از سال ۱۳۵۳ که ایران برای صنعت هسته‌ای تصمیم گرفته بود آمریکایی‌ها همان موقع هم نمی‌گذاشتند که انجام شود. آمریکایی‌ها می‌گفتند شما کنسرسیوم درست کنید، اما نباید چرخه سوخت داشته باشید، اما آن‌ها نمی‌دانستند که ایران و ملت ما نشان داده که همیشه می‌تواند اراده خود را محقق کند.

به گفته صالحی، آمریکایی‌ها می‌دانستند اگر ایران وارد چرخه سوخت شود این توانایی را دارد که مسلط به این فناوری شود و این در جهت اهداف آن‌ها نبود. برای همین پیشنهاد کنسرسیوم منطقه‌ای دادند. گفتند ایران، پاکستان و عراق در کنار هم چنین کاری کنند. دکتر اعتمادی که فردی به شدت ملی بودند قبل از انقلاب نگذاشتند این اقدام  عملی شود. بعد گفتند در ایران بسازید، اما اختیارش با ما باشد، که آقای اعتماد باز هم به درستی قبول نکرد.

اگر موضوع کنسرسیوم اختیارش با ایران باشد قابل فکر است

صالحی در انتها درباره پیشنهاد کنسرسیوم گفت: اگر کنسرسیوم در خاک ایران باشد و از نظر حقوقی اختیاراتش با ایران باشد و حالا سایر کشو‌ها هم حضور داشته باشند، امری است که قابل فکر است.

علی اکبر صالحی درباه مذاکرات گفت: فرق ما اکنون با طرف مقابل این است که مذاکره‌کنندگان ما یک دور این مسیر را رفته‌اند و طرف مقابل این‌گونه نیست. برای همین نامه‌ای که به ما دادند، بسیار مغشوش است و تناقض دارد. حتی برخی دوستان می‌گویند زبان انگلیسی آن هم مشکل دارد.

وی در پایان گفت: در مذاکره اگر داده همانند ستاده باشد، مذاکره برد برد است. ما بیشتر نمی‌خواهیم. به عنوان یک تحلیلگر می‌گویم که ما بالاخره باید به آنها نیز امتیازاتی بدهیم، اما باید از تجربه برجام استفاده کنیم. پیشنهاد این است که اگر ما باید یک دوره اعتمادسازی و یک تعهد فنی قابل توجه داشته باشیم، این تعهد در این دوره از طرف آنها نیز باید عملیاتی شود.