باشگاه خبرنگاران جوان ؛ حسین مهدی تبار - طی دهه‌های اخیر، خاورمیانه به‌عنوان کانون تنش‌های جهانی، بارها شاهد درگیری‌های مستقیم و غیرمستقیم میان بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است. در این میان، اسرائیل به‌عنوان یکی از قدرت‌های نظامی منطقه، نقش مهمی در شکل‌دهی به این تنش‌ها ایفا کرده است. پس از سال‌ها تمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران و تلاش برای تضعیف این کشور، شواهد و اظهارات اخیر نشان می‌دهند که اسرائیل ممکن است توجه خود را به پاکستان، دیگر قدرت هسته‌ای جهان اسلام که روابط دوستانه‌ای با تل‌آویو ندارد، معطوف کند. این گزارش به بررسی این احتمال می‌پردازد که آیا پاکستان، به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای با ایدئولوژی اسلامی و موقعیت استراتژیک، می‌تواند هدف بعدی اسرائیل باشد. استدلال‌های این گزارش بر اساس اظهارات مقامات اسرائیلی، تحلیل‌های ژئوپلیتیکی، و داده‌های موجود از منابع مختلف از جمله گزارش دیلی صباح در تاریخ 30 ژوئن 2025 شکل گرفته است.

اظهارات نتانیاهو: نشانه‌ای از یک استراتژی بلندمدت

یکی از کلیدی‌ترین شواهد برای این ادعا، اظهارات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، است که در یک ویدئوی پربازدید بیان کرده بود: «بزرگ‌ترین ماموریت ما جلوگیری از پیوند رژیم‌های اسلامی افراطی با تسلیحات هسته‌ای است. اولی ایران است و دومی پاکستان.» این اظهارات، که به‌صراحت پاکستان را به‌عنوان یک تهدید بالقوه معرفی می‌کند، نشان‌دهنده یک دیدگاه استراتژیک در میان رهبران اسرائیل است که برنامه‌های هسته‌ای کشورهای اسلامی را تهدیدی وجودی برای خود می‌دانند. این سخنان، که به نظر می‌رسد بخشی از یک استراتژی کلان‌تر برای حفظ برتری نظامی اسرائیل در منطقه است، نمی‌تواند صرفاً یک اظهارنظر اتفاقی تلقی شود. نتانیاهو با اشاره به ایران و پاکستان به‌عنوان دو کشور دارای پتانسیل هسته‌ای، عملاً نقشه راهی برای سیاست خارجی اسرائیل ترسیم کرده است که پس از مهار ایران، ممکن است به سمت تضعیف پاکستان حرکت کند.

چرا پاکستان؟ دلایل استراتژیک و ژئوپلیتیکی

پاکستان، به‌عنوان تنها کشور اسلامی دارای تسلیحات هسته‌ای تأییدشده، از منظر اسرائیل یک تهدید بالقوه محسوب می‌شود. این کشور نه‌تنها از نظر نظامی قدرتمند است، بلکه از نظر ایدئولوژیک نیز با اسرائیل همسو نیست. روابط سرد میان اسلام‌آباد و تل‌آویو، همراه با حمایت تاریخی پاکستان از آرمان فلسطین، این کشور را در تقابل با منافع اسرائیل قرار داده است. علاوه بر این، موقعیت ژئوپلیتیکی پاکستان در جنوب آسیا، نزدیکی آن به خاورمیانه، و روابط نزدیکش با کشورهایی مانند چین و ترکیه، آن را به یک بازیگر کلیدی در معادلات منطقه‌ای تبدیل کرده است.

از منظر اسرائیل، زرادخانه هسته‌ای پاکستان، که به «بمب اسلامی» معروف شده، یک نگرانی عمده است. این اصطلاح، که در رسانه‌های غربی رواج یافته، به‌منظور ایجاد هراس از توانایی‌های هسته‌ای پاکستان به کار برده شده است، در حالی که هیچ‌گاه از عباراتی مانند «بمب یهودی» یا «بمب هندو» برای توصیف تسلیحات هسته‌ای اسرائیل یا هند استفاده نشده است. این دوگانگی در روایت‌سازی نشان‌دهنده تلاشی هماهنگ برای ارائه پاکستان به‌عنوان یک تهدید جهانی است.

سابقه اسرائیل در هدف قرار دادن برنامه‌های هسته‌ای

اسرائیل سابقه طولانی در هدف قرار دادن برنامه‌های هسته‌ای کشورهای رقیب دارد. در سال 1981، اسرائیل با حمله به رآکتور هسته‌ای اوسیراک در عراق، توانایی هسته‌ای این کشور را نابود کرد. در سال‌های اخیر نیز، عملیات‌های مخفیانه اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران، از جمله ترور دانشمندان هسته‌ای و حملات سایبری مانند ویروس استاکس‌نت، نشان‌دهنده استراتژی تهاجمی تل‌آویو برای جلوگیری از ظهور قدرت‌های هسته‌ای در منطقه است. به گزارش دیلی صباح، عملیات «شیر خیزان» اسرائیل نشان داد که موساد با ایجاد پایگاه پهپادی در داخل ایران و قاچاق تسلیحات دقیق، حملاتی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران انجام داد. این الگو می‌تواند به‌راحتی علیه پاکستان نیز به کار گرفته شود، به‌ویژه با توجه به اظهارات نتانیاهو که پاکستان را در کنار ایران قرار داده است.

نقش رسانه‌های غربی در شکل‌دهی به روایت علیه پاکستان

رسانه‌های غربی نقش مهمی در توجیه اقدامات احتمالی اسرائیل علیه پاکستان ایفا کرده‌اند. گزارش‌هایی از اندیشکده‌هایی مانند بروکینگز، با عناوینی مانند «مشکل دردناک تسلیحات هسته‌ای پاکستان»، به‌طور مداوم این کشور را به‌عنوان یک دولت ناپایدار و حامی تروریسم معرفی کرده‌اند. این روایت‌ها، مشابه آنچه پیش از حمله به عراق در سال 2003 درباره «تسلیحات کشتار جمعی» مطرح شد، می‌توانند زمینه‌ساز مداخله نظامی یا عملیات مخفیانه علیه پاکستان باشند. به‌عنوان مثال، اظهارات دریاسالار بازنشسته آمریکایی، مایک مولن، در جشنواره ایده‌های آسپن مبنی بر اینکه پاکستان خطرناک‌تر از ایران است، نمونه‌ای از این تلاش‌ها برای ایجاد اجماع علیه اسلام‌آباد است.

علاوه بر این، رسانه‌هایی مانند برنامه‌های گفت‌وگوی پیرس مورگان و گزارش‌های روزنامه‌های غربی، به‌طور فزاینده‌ای پاکستان را به‌عنوان تهدیدی برای موجودیت اسرائیل معرفی کرده‌اند. این روایت‌سازی، همراه با حمایت بی‌قیدوشرط غرب از اسرائیل، می‌تواند به‌عنوان مقدمه‌ای برای اقدامات تهاجمی علیه پاکستان تلقی شود.

هند: متحد بالقوه اسرائیل در جنوب آسیا

یکی از عوامل کلیدی که احتمال هدف قرار گرفتن پاکستان توسط اسرائیل را تقویت می‌کند، روابط رو به گسترش اسرائیل با هند است. دولت نارندرا مودی، که به ایدئولوژی ناسیونالیسم هندو و پروژه «هند بزرگ» (Mahabharata) پایبند است، شباهت‌های زیادی با دیدگاه‌های توسعه‌طلبانه نتانیاهو در پروژه «اسرائیل بزرگ» دارد. همکاری‌های نظامی و فناوری میان هند و اسرائیل، به‌ویژه در زمینه پهپادها و تسلیحات هوشمند، در سال‌های اخیر افزایش یافته است. به گزارش دیلی صباح، اسرائیل در درگیری‌های اخیر میان هند و پاکستان، فناوری و تسلیحات به هند ارائه کرده است. این همکاری می‌تواند به اسرائیل امکان دهد تا از طریق هند به‌طور غیرمستقیم به پاکستان فشار وارد کند.

علاوه بر این، برخی تحلیلگران معتقدند که هند ممکن است از گروه‌های شبه‌نظامی مانند ارتش آزادی‌بخش بلوچستان برای انجام حملات در داخل خاک پاکستان استفاده کند، مشابه عملیات‌های مخفیانه‌ای که اسرائیل در ایران انجام داده است. این استراتژی می‌تواند به اسرائیل اجازه دهد بدون دخالت مستقیم، پاکستان را بی‌ثبات کند.

چشم‌انداز ژئوپلیتیکی: پیامدهای یک درگیری احتمالی

تضعیف پاکستان، به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای و کشوری با جمعیت بیش از 240 میلیون نفر، پیامدهای گسترده‌ای برای ثبات منطقه‌ای و جهانی خواهد داشت. پاکستان به دلیل روابط نزدیک با چین، ترکیه و کشورهای عربی مانند عربستان سعودی، نقشی کلیدی در توازن قدرت در آسیا ایفا می‌کند. هرگونه اقدام تهاجمی علیه این کشور می‌تواند به واکنش‌های زنجیره‌ای منجر شود، از جمله افزایش تنش‌ها میان هند و پاکستان، که هر دو دارای تسلیحات هسته‌ای هستند. این امر می‌تواند جنوب آسیا را به یک نقطه بحرانی جدید در جهان تبدیل کند.

علاوه بر این، حمایت غرب از اسرائیل در چنین سناریویی می‌تواند به بی‌اعتمادی گسترده در جهان اسلام منجر شود. همان‌طور که به گزارش دیلی صباح، تظاهرات در کراچی پاکستان با شعار «اسرائیل و آمریکا – محور شرارت» نشان‌دهنده احساسات ضداسرائیلی و ضدآمریکایی در میان مردم پاکستان است. 

ضرورت همکاری نظامی پاکستان و ایران برای مقابله با تهدیدات مشترک

پاکستان، به دلیل احساس تهدید از سوی اسرائیل، در جریان تنش‌های ایران و اسرائیل از تهران حمایت سیاسی کرد. به گزارش دیلی صباح (30 ژوئن 2025)، تظاهرات مردمی در کراچی با شعار «اسرائیل و آمریکا – محور شرارت» نشان‌دهنده همبستگی پاکستان با ایران بود. با این حال، حمایت سیاسی به‌تنهایی برای دفع تهدیدات نظامی اسرائیل، که سابقه عملیات مخفیانه علیه برنامه‌های هسته‌ای کشورهای اسلامی را دارد، کافی نیست. همکاری نظامی با ایران، از جمله تبادل فناوری، آموزش مشترک، و هماهنگی دفاعی، می‌تواند به پاکستان و ایران کمک کند تا در برابر تهدیدات اسرائیل و متحدانش، به‌ویژه هند، مقاومت کنند و از منافع ملی خود دفاع کنند.