باشگاه خبرنگاران جوان - در روزگاری که بحران آب به یکی از چالش‌های ملی کشور بدل شده، هر قطره آب، ارزشی حیاتی دارد. در این میان، برخی شهروندان دغدغه‌مند، با نصب دستگاه‌های تصفیه آب خانگی می‌کوشند کیفیت آب مصرفی خود را ارتقا دهند؛ اما آیا این دستگاه‌ها واقعاً راه‌حلی مؤثر در شرایط کنونی کشور هستند؟ و آیا آنچه تصفیه می‌کنیم، چیزی جز اتلاف منابع نیست؟

اخیراً یکی از خبرنگاران در گزارشی اعلام کرده است که دستگاه تصفیه آب خانگی خانواده‌اش، روزانه حدود ۲۵ لیتر آب را به فاضلاب می‌ریزد. اگر تنها هزار خانوار از چنین دستگاه‌هایی استفاده کنند، تنها در یک شهر، روزانه بیش از ۲۵ هزار لیتر آب تصفیه‌شده شهری به شبکه فاضلاب بازمی‌گردد؛ آبی که با صرف انرژی، هزینه و زیرساخت‌های گران‌قیمت تأمین شده است.

مسلم حمیدی پور، معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب شیراز اظهار کرد: شرکت آب و فاضلاب شیراز، همچون سایر شرکت‌های آبفا، آب آشامیدنی را پس از طی مراحل تخصصی گندزدایی و تصفیه، مطابق با استاندارد‌های ملی و تحت نظارت نهاد‌های ذی‌ربط، در اختیار مشترکان قرار می‌دهد. 

او اضافه کرد: این آب در طول مسیر انتقال نیز به‌صورت مستمر در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت پایش می‌شود و از نظر شاخص‌های میکروبی، شیمیایی و فیزیکی تحت کنترل دقیق قرار دارد.

معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب شیراز افزود: آب شهری نه‌تنها پاک و سالم است، بلکه حاوی املاح معدنی مفیدی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم است که در محدوده مجاز، برای سلامت بدن ضروری‌اند.

او ادامه داد: استفاده‌ی بی‌رویه و بدون ضرورت از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی – به‌ویژه مدل‌های اسمز معکوس (RO) – علاوه بر حذف احتمالی آلاینده‌ها، املاح مفید را نیز از بین می‌برد و در عمل، آبی تولید می‌شود که ارزش تغذیه‌ای کافی ندارد و حتی ممکن است برای مصرف بلندمدت مناسب نباشد.

مخاطرات پنهان دستگاه‌های تصفیه آب خانگی

حمیدی پور با اشاره به اینکه هدررفت قابل توجه آب از جمله مخاطرات پنهان دستگاه‌های تصفیه آب خانگی است، گفت: در اغلب مدل‌های رایج، برای تولید یک لیتر آب تصفیه‌شده، بین ۲ تا ۳ لیتر آب به‌عنوان پساب دورریز می‌شود. این حجم از هدررفت، به‌ویژه در شرایط کم‌آبی و خشکسالی، توجیه منطقی ندارد.

او با بیان اینکه کاهش ایمنی میکروبی آب نیز از دیگر خطر‌های پنهان دستگاه‌های تصفیه آب خانگی است، تصریح کرد: فیلتر‌های کربنی موجود در دستگاه‌های تصفیه خانگی معمولاً کلر باقی‌مانده در آب شهری را حذف می‌کنند. این کار اگرچه ممکن است باعث بهبود طعم آب شود، اما با حذف این عامل گندزدا، سطح ایمنی میکروبی آب کاهش می‌یابد. 

معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب شیراز ادامه داد: در صورت تعویض‌نشدن به‌موقع فیلترها، این دستگاه‌ها خود می‌توانند به منبع رشد میکروارگانیسم‌ها تبدیل شده و آبی با آلودگی بیشتر از آب لوله‌کشی تولید کنند.

او، افزایش هزینه خانوار را یکی دیگر از مخاطرات پنهان دستگاه‌های تصفیه آب خانگی دانست و افزود: خرید دستگاه، تعویض دوره‌ای فیلترها، افزایش مصرف آب و برق، و هزینه‌های تعمیرات احتمالی، بار اقتصادی قابل توجهی به خانوار تحمیل می‌کند؛ در حالی‌که همان آب لوله‌کشی با کیفیت مطلوب و قیمت پایین‌تر در دسترس قرار دارد.

 راهکار‌های جایگزین و هوشمندانه

حمیدی پور بیان کرد: اگر هدف، تنها بهبود طعم یا بوی آب است، استفاده از پارچ‌های فیلتر دار یا فیلتر‌های سرشیری ساده می‌تواند بدون حذف املاح مفید یا هدر دادن آب، طعم آب را بهبود بخشد.

او تصریح کرد: در صورت استفاده از دستگاه‌های اسمز معکوس (RO)، می‌توان پساب خروجی را برای مصارف غیرآشامیدنی مانند شست‌وشوی کف، آبیاری فضای سبز یا سیفون سرویس بهداشتی مورد استفاده قرار داد.

معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب شیراز اضافه کرد: در ساختمان‌هایی با مشکل رسوب یا سختی بیش از حد آب، استفاده از سختی‌گیر‌های رزینی یا فیلتر‌های ورودی ساختمان توصیه می‌شود، نه تصفیه کامل آب آشامیدنی.

حمیدی پور بیان کرد: در نهایت، اگر دستگاه تصفیه دارید، حتماً فیلتر‌ها را در زمان مناسب تعویض کرده و نگهداری صحیح آن را جدی بگیرید تا از آلودگی ثانویه پیشگیری شود.

او گفت: در شرایطی که هر قطره آب در کشور ما ارزشمندتر از همیشه است، استفاده غیرضروری از دستگاه‌های تصفیه خانگی، نه‌تنها سودی برای سلامت ندارد، بلکه منجر به هدررفت منابع، حذف املاح مفید و تحمیل هزینه‌های بی‌مورد به خانواده‌ها می‌شود. شرکت آب و فاضلاب شیراز اطمینان می‌دهد که آب آشامیدنی توزیعی در این شهر، سالم، استاندارد و نیازمند تصفیه مجدد نیست.

معاون بهره‌برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب شیراز تصریح کرد: اگر جایی مشکلی حس می‌شود، راهکار، مراجعه به کارشناسان آبفا و مطالبه‌گری علمی و مشارکتی است، نه راه‌حل‌های پرهزینه و پراتلاف فردی.

بیاییم به آب اعتماد کنیم، با آگاهی مصرف کنیم و هوشمندانه از منابع ملی‌مان محافظت کنیم.

منبع: آبفا شیراز