باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی - قم، با تمام پیشینه مذهبی و فرهنگی‌اش، سال‌هاست که صنایع‌دستی‌اش را در سایه رها کرده است. هنرمندانش یا خانه‌نشین شده‌اند یا به مشاغل دیگر کوچ کرده‌اند.

صنایع دستی به عنوان یکی از ارکان مهم فرهنگی و اقتصادی هر منطقه، نه تنها بیانگر هویت تاریخی و هنری آن است، بلکه می‌تواند به عنوان منبع درآمدی پایدار برای هنرمندان و صنعتگران عمل کند. با این حال، در استان قم، علی رغم وجود بیش از ۷۰ رشته صنایع دستی فعال و اشتغال مستقیم بیش از ۷ هزار نفر در این حوزه، نبود بازارچه‌های دائمی برای عرضه محصولات، به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت مطرح شده است.. 

نبود بازارچه‌های دائمی در مسیر زائران و گردشگران، باعث شده تا هنرمندان نتوانند محصولات خود را به طور مستقیم و با سود مناسب به فروش برسانند. این در حالی است که ایجاد چنین بازارچه‌هایی می‌تواند به افزایش درآمد هنرمندان و رونق صنایع دستی کمک شایانی کند.

احیای صنایع دستی قم در گرو استفاده از ظرفیت‌های شهری

 حجت‌الاسلام عباسعلی باباگل‌زاده، سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان قم با نگرانی از وضعیت فعلی گفت:  بسیاری از ظرفیت‌های مشاغل سنتی و صنایع‌دستی در شهر قم در گذر زمان به دلایل گوناگون مهجور مانده‌اند و در آستانه فراموشی قرار دارند.

او تأکید کرد:اگر زیرساخت‌های لازم برای عرضه و فروش این تولیدات فراهم شود، همین مشاغل می‌توانند به فرصت‌های واقعی در حوزه اقتصاد محلی و گردشگری فرهنگی تبدیل شوندتحقق این هدف بدون کمک و همراهی شهرداری و استفاده از ظرفیت‌های شهری امکان‌پذیر نخواهد بود.

وعده گره‌گشایی از صنایع‌دستی در حال بررسی

 محسن صادقی امینی، مدیرعامل سازمان سامان‌دهی مشاغل شهری شهرداری قم بر لزوم همکاری میان نهادها برای توسعه مشاغل خانگی و صنایع‌دستی تأکید کرد.

اما وقتی از او درباره بودجه اختصاص‌یافته، زمان‌بندی ساخت بازارچه‌ها و مکان‌های پیشنهادی پرسیدیم، گفت:  در حال بررسی هستیم. هنوز به مرحله اجرا نرسیده‌ایم

ااین «در حال بررسی بودن» سال‌هاست که در قم شنیده می‌شود. هنرمندان محلی، از جمله زهرا محمدی بانوی هنرمند زیورآلات سنتی، می‌گوید:  هیچ بازارچه‌ای ساخته نشده، هیچ حمایتی ملموس نیست. حتی برای گرفتن مجوز غرفه، باید چند ماه دوندگی کنیم.

قم، با وجود ظرفیت‌های فرهنگی و مذهبی، هنوز نتوانسته صنایع‌دستی‌اش را به عنوان یک محور اقتصادی و گردشگری تثبیت کند. نبود بازارچه‌های محلی، نبود حمایت بیمه‌ای، نبود آموزش‌های به‌روز، و نبود سیاست‌گذاری پایدار، باعث شده هنرمندان این حوزه در حاشیه بمانند.

در حالی که شهرهایی چون اصفهان، تبریز و شیراز بازارچه‌های دائمی و فصلی دارند، قم هنوز در مرحله «بررسی» مانده. این تأخیر، نه فقط فرصت‌های اقتصادی را از بین می‌برد، بلکه هویت فرهنگی شهر را نیز تهدید می‌کند.

قم اگر می‌خواهد هویت فرهنگی‌اش را حفظ کند، باید از وعده‌های کلی عبور کند و به زیرساخت‌های واقعی برسد. بازارچه‌های محلی، نه فقط محل فروش، بلکه پناهگاه هنرمندانی‌اند که هنوز به ریشه‌های این شهر باور دارند چرا که احیای صنایع‌دستی، احیای روح قم است.