باشگاه خبرنگاران جوان - در سال‌های اخیر، توانایی جلوبردن هم‌زمان چند کار -اصطلاحاً «چندوظیفگی» - در دنیای کسب‌و‌کار اهمیت زیادی پیدا کرده. کارفرمایان از کارمندان می‌خواهند که چند وظیفه را کنار هم انجام دهند و اگر کارمندی نتواند از عهده برآید که او را سرزنش می‌کنند. حتی برخی در رزومه‌هایشان توانایی «چندوظیفگی» را به‌عنوان یکی از مهارت‌هایشان ذکر می‌کنند. اما ریچارد سایتوئیک، استاد عصب‌شناسی دانشگاه جورج واشنگتن، دربارۀ این موضوع صریح است: مغز هیچ‌کس نمی‌تواند حتی دو کار را همزمان انجام دهد، چه برسد به سه، چهار یا پنج کار.

سایتوئیک می‌نویسد: چندوظیفگی حتی برای ماشین هم اصطلاح بی‌مسمایی است، چه برسد به انسان. برخلاف همۀ ادعا‌های رایج، مغز انرژی لازم برای چنین کاری را ندارد.

افسانه‌ای قدیمی می‌گوید ما فقط از ۱۰ درصد مغزمان استفاده می‌کنیم. گویا ۹۰ درصد دیگر آن بیکار مانده و نقش ظرفیت ذخیره را بازی می‌کند. بااینکه دقیقاً معلوم نیست این افسانه از کجا شکل گرفته، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد دو سوم مردم آمریکا آن را درست می‌دانند. همین افسانه یکی از دلایل شکل‌گیری ایده‌ای بود که می‌گفت اگر ذهن بچه‌ها را زیر بمباران محرک‌های عصبی -اعم از رنگ‌ها و صدا‌ها و کلمات- قرار دهیم، بخش‌های بیشتری از مغزشان درگیر می‌شود و در آینده باهوش‌تر یا بهره‌ورتر می‌شوند. شواهد تجربی هیچگاه چنین نتایجی را نشان نداده است.

اکثر ما امروزه حداقل نوعی از چندوظیفگی را تجربه می‌کنیم که می‌توانیم آن را «چندوظیفگی رسانه‌ای» بنامیم. مثلاً وقتی که تلویزیون روشن است، اما گوشی هم جلوی چشممان است.

ممکن است فکر کنیم با «چندوظیفگی رسانه‌ای» هم سریالمان را می‌بینیم، هم با دوستانمان چت می‌کنیم. اما واقعیت این است که هیچ‌وقت نمی‌توانیم این دو کار را درست انجام دهیم. اسکرین‌ها به شکل ویژه‌ای توجه‌طلب‌اند و سهم بزرگی از تمرکز ما را می‌گیرند. حتی نگاهی کوتاه به اسکرین بر ساختار توجه و حافظۀ ما اثری عمیق می‌گذارد. برای مثال، تحقیقی مفصل بر روی ۲۵۷ پرستار بخش مراقبت‌های ویژه در آمریکا نشان داد: اکثر خطا‌های دارویی زمانی اتفاق می‌افتند که «ده دقیقه پیش از دادن دارو به مریض» گوشی پرستار زنگ می‌خورد یا پیامی دریافت می‌کند.

وقتی بفهمیم مغز چگونه انرژی مصرف می‌کند، این حرف که بخشی از مغز ما بلااستفاده مانده است اعتبار خود را از دست می‌دهد. اگرچه در هر لحظه فقط بخش کوچکی از نورون‌های مغز فعالند، اما دلیل آن محدودیت انرژی در دسترس مغز است.

مغز ما طوری طراحی شده است که تعادلی بین وظایف اساسی‌اش و میزان انرژی در دسترسش برقرار کند. حفظ توجه و هوشیاری در هنگام جابه‌جاشدن نقطهٔ توجه، تمرکزکردن و حفظ تمرکز از انرژی‌برترین کار‌هایی هستند که مغز ما می‌تواند انجام دهد. به همین دلیل، توجه ما گزینشی است تا مغز بتواند انرژی خود را حفظ کند. یعنی در هر لحظه فقط می‌توانیم بر یک چیز تمرکز کنیم؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم اگر مبنا تحقیقات علمی دربارۀ عملکرد مغز باشد، چندوظیفگی کاری است ابلهانه و بیش‌از‌حد هزینه‌بر که اصولاً امکان موفق‌شدن در آن وجود ندارد.

منبع: ترجمان علوم انسانی