باشگاه خبرنگاران جوان؛ سارا بابایی - سد معشوره طی دو دهه گذشته به یکی از پرچالش‌ترین طرح‌های ملی کشور تبدیل شده است؛ پروژه‌ای که قرار بود با تأمین آب شرب، توسعه کشاورزی، مهار سیلاب‌ها و ایجاد اشتغال، لرستان را متحول کند. اما واقعیت آن است که این سد سال‌ها در پیچ‌وخم وعده‌ها، کمبود بودجه و تعطیلی‌های مکرر خاک خورد.

اهمیت معشوره تنها در بعد عمرانی خلاصه نمی‌شود؛ این سد امروز یک مسأله اجتماعی است و به نماد تعلل در اجرای طرح‌های حیاتی لرستان بدل شده است.

 در شرایطی که خشکسالی، فرسایش خاک و مهاجرت روستاییان، آینده استان را تهدید می‌کند، هر تأخیر تازه در اجرای معشوره هزینه‌ای جبران‌ناپذیر خواهد داشت.

معشوره؛ فراتر از یک پروژه عمرانی

استاندار لرستان، سید سعید شاهرخی، با تأکید بر جایگاه ویژه این سد گفت:سد معشوره دیگر صرفاً یک پروژه عمرانی نیست، بلکه به‌طور مستقیم با معیشت و توسعه لرستان گره خورده است.

او افزود : این سد برای کوهدشت که با بحران بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند و شهرستان‌هایی مانند چگنی، خرم‌آباد، سلسله و دلفان از اهمیت زیادی برخوردار است. معشوره از همه سدهای استان بزرگ‌تر است و درنهایت، شهرستان پلدختر نیز از مزایای آن بهره‌مند خواهد شد.

پایان شایعات تعطیلی معشوره

در حالی که برخی شایعات درباره تعطیلی معشوره مطرح شده بود، استاندار لرستان این موضوع را تکذیب کرد و گفت:برخلاف برخی شایعات مبنی بر تعطیلی پروژه سد معشوره اما قرارداد اولیه مربوط به تجهیز کارگاه و راه‌های دسترسی به پایان رسیده بود و تاکنون ۵۵۰ میلیارد تومان اعتبار جدید برای این سد تخصیص داده‌ایم که سه برابر کل اعتبار هزینه شده در گذشته است.

او افزود:همچنین برای تأمین مالی، هزینه پنج همتی (هزار میلیارد تومانی) این پروژه در حال مذاکره برای فاینانس از طریق یک شرکت چینی هستیم که این موضوع در وزارت نیرو در حال پیگیری برای طرح در شورای اقتصاد است.

شاهرخی با اشاره به وضعیت کشاورزی استان تأکید کرد:توسعه بخش کشاورزی استان در گرو مدیریت بهینه منابع آبی است. برای رسیدن به جایگاه مطلوب در حوزه کشاورزی باید سدهای نیمه‌تمام استان تکمیل و ایستگاه‌های پمپاژ آب فعال شوند.

او ادامه داد:با وجود سهم ۱۲.۵ درصدی لرستان از منابع آب کشور اما کشاورزی استان همچنان دیم و ساخت سدهایی همچون معشوره برای رونق کشاورزی و توسعه پایدار اجتناب‌ناپذیر است.

معشوره و مخملکوه؛ دگرگونی خرم‌آباد

استاندار لرستان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به دیگر پروژه‌های حیاتی گفت:به دنبال ساخت سدهای حیاتی همچون معشوره و مخملکوه هستیم چراکه سد مخملکوه به تنهایی قادر است شهر خرم‌آباد را دگرگون کند.

او افزود:در حال حاضر مرکز استان از آب شرب پایدار برخوردار نیست و در بلندمدت این سد تأمین‌کننده اصلی آب شرب خرم‌آباد خواهد بود.

شاهرخی درباره وضعیت پروژه مخملکوه گفت:این پروژه با پیشرفت فیزیکی ۴۵ درصدی در حال اجرا است و بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار در سال جاری دریافت کرده است. علاوه بر بدنه سد، تونل انتقال آب از پشت کمر سیاه به داخل شهر خرم‌آباد نیز در حال طراحی است که عرض آن از چهار متر به ۱۲ متر افزایش خواهد یافت تا یک راه ارتباطی جدید نیز از انتهای خیابان ولیعصر به منطقه مخملکوه ایجاد کند.

استاندار لرستان به اولویت دولت در تکمیل زیرساخت‌های آبی اشاره کرد و گفت:تمرکز دولت بر بهره‌برداری کامل از سدهای موجود است. اولویت اصلی برای سدهای تکمیل‌شده‌ای مانند ایوشان و کمندان، اجرای شبکه‌های آبیاری پایین‌دست است تا آب به صورت بهینه به اراضی کشاورزی برسد.

او خاطرنشان کرد:در همین راستا و برای مقابله با تنش آبی اخیر با دستور مستقیم، هشت میلیون متر مکعب آب از سد ایوشان برای حمایت از کشاورزان و باغداران مناطق زاغه و چغلوندی رهاسازی شد. البته خود کشاورزان نیز باید با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و مدیریت مصرف در این زمینه همکاری کنند.

 آزمونی برای اعتماد عمومی

سد معشوره بیش از آنکه یک پروژه فنی باشد، امروز به آزمونی برای سنجش اعتماد عمومی بدل شده است. اگرچه وعده‌های مالی، فاینانس خارجی و اعتبارات جدید، بارقه‌های امیدی برای آغاز دوباره این پروژه ایجاد کرده است، اما افکار عمومی لرستان تنها به روزی اعتماد خواهد کرد که آب در مخزن معشوره جمع شود.

اجرای این سد می‌تواند نقطه عطفی در مهار بحران آب، توسعه پایدار کشاورزی و بازگشت امید به زندگی مردم لرستان باشد. اما اگر بار دیگر در چرخه وعده‌ها گرفتار شود، معشوره همچنان زخمی کهنه و باز بر پیکر توسعه استان باقی خواهد ماند.