باشگاه خبرنگاران جوان - آیین نکوداشت استاد محمود فرشچیان نقاش و نگارگر برجسته تحت عنوان "نگارگر آسمان خیال" با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد جواد ظریف وزیر اسبق امور خارجه، احمد مسجدجامعی وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدمهدی احمدی مشاور عالی وزیر فرهنگ و مدیرکل حوزه وزارتی، نادره رضایی معاون امور هنری وزارت فرهنگ، مهدی محمدی معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ، رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر فرهنگ و رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی خانواده استاد فرشچیان و علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر امروز دوشنبه (۳ شهریور) در تالار وحدت برگزار شد.

 در ابتدای این مراسم نماهنگی از استاد فرشچیان پخش شد.

سپس بهمن نامور مطلق در سخنگاه قرار گرفت و گفت: انسان موجودی مفهوم ساز است و هر زمان با پدیده شگفتی مواجه می‌شود سعی می‌کند با مساله سازی درک عمیق‌تری از آن داشته باشد، تفاوت انسان‌ها در این است که با چه شیوه‌ای مفهوم سازی می‌کنند.

وی افزود: با پدیده شگفتی مواجه هستیم که باید چندین سال برای طلوع فردی شبیه استاد فرشچیان بگذرد.

نامور مطلق تصریح‌کرد: استاد فرشچیان به تمجید نیاز ندارد اگر بتوانیم ایشان را به مساله تبدیل کنیم می‌توانیم ایشان را در عرصه هنری جاری کنیم.

وی افزود: در مراسم خاکسپاری همه اقشار بدون هیچ تمایزی حضور داشتند، باید بررسی کنیم تا دریابیم ویژگی‌های آثار وی چه بود که همگان با او ارتباط برقرار می‌کردند.

نامور مطلق در مورد آرزو‌های به ثمر نرسیده استاد فرشچیان گفت: حداقل دو آرزوی استاد را بیان کنم اولی هنرستان استان اصفهان است و اصرار داشتند دوران درخشانش را دوباره تجربه کند که امیدوار هستم در این دولت آروزی ایشان محقق شود.

وی با بیان اینکه دانشگاه هنر‌های ایرانی اسلامی آرزوی دیگر استاد فرشچیان بود که تلاش زیادی برای تحقق آن صورت پذیرفت، افزود: راه حل‌هایی برای تحقق این اهداف وجود دارد که انشالله شاهد عملی شدن آنها باشیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: استاد فرشچیان کیمیاگر معما بود

پس از آن حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنانی گفت: استاد فرشچیان کیمیاگر معنا بود؛ او جوهره فرهنگی ایرانی اسلامی را بر می‌گرفت و آن را به زر ناب هنر متعالی بدل می‌ساخت.

وی افزود: هنر استاد فرشچیان هنر دل بود و شاهکار‌های بی‌نظیری همچون "عصر عاشورا" و "ضامن آهو" را خلق کرده بود.

استاد فرشچیان در نقطه‌ای از تاریخ ایستاده بود که هنر با چالش سنت یا تجدد مواجه بود؛ اما او پاسخی میان این دو نداد، پاسخ او مسیر سوم بود.

وی با بیان اینکه هنر استاد فرشچیان "سنت زنده و پویا" بود افزود: هر گردش قلم او بر بوم، تجسمی از حرکت جوهری در فلسفه صدرایی بود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح‌کرد: میراث استاد فرشچیان برای ما به عنوان سیاستگذاران فرهنگی، یک نقشه‌راه عملیاتی است، چراکه او سنت استاد_شاگردی را احیا، هنرمند را به مثابه سرمایه نمادین و محور انسجام ملی قرار داد، علت سوم هم تبدیل هنر اصیل به مثابه قـدرت نرم استراتژیک در جهاد تبیین جهانی است.

در ادامه سهیل محمودی به شعر خوانی پرداخت.

طا‌ها بهبهانی: استاد فرشچیان در نگارگری تحول ایجاد کرد

پس از تن طا‌ها بهبهانی در مورد ابعاد ناگفته هنرورزیِ استاد فرشچیان گفت: استاد فرشچیان در نگارگری تحول ایجاد کرد، او تفکر معنوی داشت و با شعر و ادبیات مانوس بود.

وی با اشاره به خاطره‌ای افزود: زمانی که در ایران نبودم یکی از هنرمندان غربی اثری داشت که از آن اثر در خارج از کشور (محل اقامتم) به بزرگی یاد می‌شد ولی زمانی که به ایران برگشتم دیدم پیش از غربی‌ها استاد فرشچیان چنین آثاری خلق کرده‌اند.

بهبهانی تصریح‌کرد: استاد فرشچیان صحنه‌آرا بودند و مثل کارگردان تئاتر چنان چیدمان زیبایی در آثارشان داشتند که شگفتی آور است.

وی افزود: در تابلوی عصر عاشورا چهره هیچ یک از بانوان دیده نمی‌شود ولی استاد فرشچیان به گونه‌ای قلم را برای خلق این اثر به حرکت درآورده بودند که شگفتی آور است؛ زمانی که این اثر را به فردی خارجی نشان دادم بدون اینکه از واقعه کربلا اطلاعی داشته باشد به من گفت که یک تابلوی تراژدی است.

بهبهانی با بیان اینکه اگر استاد فرشچیان صرفا تابلوی نیایش را خلق می‌کرد باز هم ماندگار می‌شد، گفت: فرشچیان در دل‌ها می‌ماند، یادش گرامی باد امیدوار هستم روزی همینجا جمع شویم و برای هنر و فرهنگ ایران بپا خیزیم.

شاد قزوینی: استاد فرشچیان روایت‌گر حقیقت وجود بود

در ادامه پریسا شاد قزوینی نیز درمورد ویژگی‌های استاد فرشچیان گفت: استاد فرشچیان را نه یک نقاش بلکه عارفی می‌دانم که عرفان وجودش در آثارش تجلی یافته نقاش‌ها تصویر گر آرمان‌های ذهنی خود هستند.

وی افزود: بعضی هنرمندان در آثارشان به مضامین تاریخی اشاره می‌کنند و... ولی استاد فرشچیان روایت‌گر حقیقت وجود بودند.

شاد قزوینی تصریح‌کرد: استاد نقاش دل بود نه نقاش خط، او عارفی به حق بود هنروری ایشان فراتر از آموزه بود و او به حقیقت رسید.

وی افزود: حرفی است از رسول اکرم (ص) که کار خوب را خوب انجام دهیم باید ببنیم آیا به این مساله توجه داریم یا نه.

شاد قزوینی با بیان اینکه شور و استقبال جامعه نسبت به استاد عاشقانه و عرفانی است، گفت: استاد فرشچیان فقط استادِ مضامین مذهبی نبود او مضامین دل را کار می‌کرد برای همین است که جامعه چنین استقبالی نسبت به ایشان داشت.

وی با تاکید بر اینکه استاد فرشچیان کمتر از میکل آنژ و ... نیستند بلکه بالاتر نیز هستند، افزود: استاد فرشچیان عارفِ نقاش بود.

در ادامه این مراسم حلیمی در سخنگاه قرار گرفت و به بیان خاطراتی از استاد فرشچیان پرداخت و تاکید کرد: خداوند متعال نیروی آفریدگاری به فرشچیان داده بود.

احمد مسجدجامعی جامعی قائم‌مقام رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی و وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنانی گفت: لقب استاد ارزشی بر ارزش‌های فرشچیان اضافه نمی‌کند.

وی با اشاره به زیستِ مردمی و خاکی استاد فرشچیان، افزود: پدر آقای فرشچیان با وجود قدرت اقتصادی سوار درشکه‌ای می‌شد که مشتری نداشت صرفا برای اینکه او هم کاسبی کرده باشد، خود ایشان هم در ادامه همین مسیر زمانی که اطرافیانشان ایشان را سوار ماشینی با شرایط بهتر کرده بودند متذکر شدند که نباید نان راننده ماشین با مدل پایین‌تر را برید؛ معنویتی که گفته می‌شود همین مسائل است.

قائم‌مقام رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی گفت: آقای فرشچیان گفته بودند هزار اثر دارم که بیست اثر آن مذهبی هستند که روح آن در همه آثار فرشچیان وجود دارد ولی متاسفانه برای ما ظاهر مهم است.

وی با بیان اینکه در همه آثار فرشچیان زندگی و عشق و تواضع را می‌بینیم، افزود: در هفته فرهنگی ایران در عربستان کتاب آقای فرشچیان بود که برخی به تصاویر بانوان ایراد گرفتند و گفتند بت است من هم گفتم در هفت هزار سال تاریخ ایران یک روز هم بت پرستی نداشتم بلکه نماد زیبایی و زندگی و لطف است نه نماد جنسیت.

مسجد جامعی با بیان اینکه در آثار فرشچیان مرگ و زندگی عشق و... دیده می‌شود که پیام‌هایی جهانی هستند، تصریح‌کرد: به همین دلیل آثار وی جهانی شده‌اند.

قائم‌مقام رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی گفت: در اصفهان می‌گویند نی آقای کسایی، تار جلیل شهناز؛ در واقع محمود فرشچیان، محصول این جامعه فرهنگی‌است؛ نه جامعه نخبگان قراردادی، نه جامعه نخبگان گلخانه‌ای.

وی افزود: امکان ندارد از این کارگاه‌های نخبه‌پروری، نخبه بیرون بیاید. تمام راه‌هایی که در این زمینه مطرح شد، بروکراسی‌هایی است که مانع علم و هنر در این کشور می‌شود.

مسجد جامعی تصریح‌کرد: باید به جامعه هنری احترام گذاشت و اتکا کرد. مگر آقای فرشچیان محصول چه کارگاهی بود؟ کارگاهی که ایشان می‌رفت و به قول خودش شاگردی می‌کرد، مگر مدرک دانشگاهی و غیردانشگاهی می‌داد؟ مگر هیچ نهاد دولتی از آن حمایت می‌کرد؟ یا مگر برای اینکه آنجا مشغول شود، گزینش می‌کرد؟

حسین سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در ادامه این مراسم در سخنگاه قرار گرفت و گفت: تعلق خاطر استاد فرشچیان به ایران برای من بسیار جالب بود، ایشان به دلایلی در وطن نبودند، اما از وطن اعراض نکردند.

وی افزود: استاد فرشچیان خارج از ایران بود، اما همچنان ایرانی ماند؛ تعلق خاطر ایشان به فرهنگ، سنت ایرانی، مذهب مردم همچنان ماندگار ماند.

سیمایی صراف: استاد فرشچیان نگارگری را با نوآوری و خلاقیت تلفیق کرد

در ادامه سیمایی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تصریح‌کرد: استاد فرشچیان نگارگری را با نوآوری و خلاقیت و قدرت خیال تلفیق کرد و برای ایرانیان خاطرات خوشی به جای گذاشت.

سیمایی گفت: ایران همواره در طول تاریخ، تمدنی مشعشع داشته است و همواره ایرانیان با هنر زیسته و شناخته می‌شوند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه تمدن و تاریخ را جدا از مفاخر نمی‌توان شناخت و استاد فرشچیان از مفاخر ایران است، تصریح‌کرد: مفاخر فرهنگ و هنر تمدن ساز هستند.

وی افزود: به دلایلی به هنر بیش از قبل نیاز داریم چراکه صلح بشر بیش از گذشته به مخاطره افتاده است و فنآوری، توحش جنگ را بیشتر کرده است؛ هنر می‌تواند زشتیِ جنگ، تجاوز، تحریم و کودک کشی در غزه را بهتر نشان دهد و به انسان‌ها آگاهی می‌دهد تا برای اینکه خطر جنگ از سَرِ بشریت باز شود کوشش کنند.

سیمایی صراف گفت: دلیل دیگر این است که تحت هژمونی فنآوری قرار گرفته‌ایم گاهی احساس می‌شود در مقابل فن‌آوری‌های عظیم بی‌معنا شده‌ایم هنر به ما معنا می‌بخشد.

وی افزود: هنر، زندگی را از پوچی در می‌آورد و به انسان آرامش می‌دهد و انسان را به عالم خیال می‌برد نه خیال‌بافی؛ آثار استاد فرشچیان چنین قدرتی دارد و مدت مدیدی ما را پایِ تابلوهایش متوقف می‌کند و قدرت و خلاقیت انسان را نشان می‌دهد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تصریح‌کرد: متاسفانه هژمونی فنآوری و علم باعث این تصور ناصواب شده است که گویا وظیفه دانشگاه صرفا توسعه علم است و گاهی موجب غفلت از هنر می‌شود.

وی افزود: توسعه متوازن، توسعه علم، فن‌آوری و هنر در کنار هم است و امیدوار هستم بتوانیم میان این ۳ پیوند برقرار کنیم.

سیمایی صراف تاکید کرد: گرچه جسم فرشچیان کنار ما نیست، اما هنر و نقش او در تمدن و هنر ایرانی جاودانه خواهد بود.

در پایان مراسم فرزند استاد فرشچیان نیز به ایراد سخنرانی پرداخت.

منبع: وزارت فرهنگ و ارشاد