مراسم پاسداشت افشین علا؛ از ستایش جایگاه شعر فارسی تا نقش هویتی ادبیات ایران
در آیینی با حضور چهره‌های فرهنگی و سیاسی، جایگاه ادبی و معنوی افشین علا ستوده شد و سخنرانان از شعر او به عنوان روایتگر آرمان‌های انقلاب یاد کردند.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ علی محسنی - محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در پیامی مکتوب که سه‌شنبه ۱۱ شهریورماه ۱۴۰۴ در مراسم پاسداشت افشین علا شاعر فارسی‌زبان در سازمان رسانه‌ای اوج قرائت شد، شعر انقلاب را روایتگر تاریخ ملت ایران و جلوه‌ای از رشادت‌های مردم و بزرگان این سرزمین دانست و از سال‌ها تلاش این شاعر در خدمت به ادبیات انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت تجلیل کرد.
در پیام دکتر محمدباقر قالیباف آمده است: انقلاب اسلامی به عنوان حرکت پوینده ملت ایران بر ضد نظام سلطه و استبداد، علاوه بر دستاوردهای سیاسی و اجتماعی، افق تازه‌ای را در فرهنگ و ادبیات گشود و جریانی نو از شعر انقلاب و مقاومت را پدید آورد.
شعر انقلاب؛ روایتگر تاریخ و رشادت‌های ملت
قالیباف شعر انقلاب را روایتگر تاریخ انقلاب اسلامی و جلوه‌گاه رشادت‌های مردم و بزرگان این حرکت الهی توصیف کرد و افزود: «اعتراض و پویایی چشمه‌جوشان ادبیات انقلاب، حاصل مجاهدت و ذوق خلاق شاعرانی است که این نهال نوپا را به گلستانی سرشار از معرفت و معنا بدل ساختند.»
تجلیل از جایگاه افشین علا
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به جایگاه افشین علا در عرصه شعر انقلاب گفت: «آقای افشین علا از نام‌آوران جبهه فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی و تجلی‌گر یک ادیب متعهد و زمان‌شناس است که با خلق آثار پرمعنا و سنجیده توانسته جایگاهی درخور در گنجینه شعر انقلاب داشته باشد.»
قالیباف همچنین یادآور شد که اشعار این شاعر بارها مورد توجه و تفقد رهبر معظم انقلاب قرار گرفته و آثار او به عنوان میراثی معنوی در حافظه فرهنگی انقلاب باقی خواهد ماند.
امید به تداوم سرایش‌های انقلابی
در پایان پیام، رئیس مجلس شورای اسلامی با قدردانی از سال‌ها تلاش ادبی و فرهنگی افشین علا و تقدیر از برگزارکنندگان این آیین، ابراز امیدواری کرد که «همواره شاهد رویش‌ها و سرایش اشعاری با مضامین انقلابی و آیینی در میان نسل جوان و آینده‌ساز کشور باشیم.»
وزیر ارشاد در پیام پاسداشت افشین علا: شعر او پژواک صادقانه دردها و امیدهای ملت است
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در پیامی مکتوب به مراسم پاسداشت افشین علا شاعر فارسی‌زبان، نقش این شاعر را در بازتاب لحظه‌های حساس تاریخ معاصر ایران ستود و آثار او را پیوندی میان میراث ادبی ایران و نیازهای امروز جامعه دانست.
در پیام سید عباس صالحی آمده است: شعر در بزنگاه‌های تاریخی ایران همواره رسالتی بزرگ بر عهده داشته است؛ رسالتی در ثبت دردها، امیدها و آرزوهای مردم.
افشین علا؛ زبان حال مردم در لحظه‌های حساس
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تجلیل از جایگاه افشین علا تصریح کرد: «جناب‌عالی در امتداد این سنت توانسته‌اید با سروده‌های خود لحظه‌های حساس چند دهه اخیر را بازتاب دهید و زبان حال مردمانی باشید که صدای آنان نیازمند پژواکی صادقانه بوده است.»
پیوند میان میراث ادبی و نیازهای امروز
صالحی آثار این شاعر را در عرصه‌های شعر آیینی و اجتماعی برجسته دانست و افزود: «سروده‌های شما پیوندی میان میراث ادبی ایران و نیازهای امروز ساخته و بخشی از حافظه فرهنگی این ملت را غنا بخشیده است.»
سپاس از تلاش‌های ارزشمند
وزیر ارشاد در پایان پیام خود با ابراز قدردانی از تلاش‌های ارزشمند افشین علا، اظهار داشت: «اینجانب به نمایندگی از جامعه فرهنگ و هنر از کوشش‌های حضرتعالی صمیمانه سپاسگزارم و از خداوند متعال دوام توفیق و سربلندی‌تان را خواستارم.»
حداد عادل در پاسداشت افشین علا: او شاعر امروز انقلاب است
غلامعلی حداد عادل در مراسم پاسداشت افشین علا در سازمان رسانه‌ای اوج با تجلیل از جایگاه این شاعر، بر ضرورت معرفی آثار او به نسل جوان تأکید کرد و شعر وی را شعر امروز انقلاب دانست.
غلامعلی حداد عادل در آغاز سخنان خود با تقدیر از برگزارکنندگان این مراسم گفت: «سلام عرض می‌کنم به ادب‌دوستانی که به احترام این شاعر ارجمند گرد آمدند و از مؤسسه فرهنگی هنری اوج سپاسگزارم که این مجلس را برای تکریم آقای افشین علا برگزار کردند.»
ضرورت معرفی افشین علا به نسل جوان
وی با تأکید بر جایگاه والای افشین علا در عرصه شعر انقلاب افزود: «قدرت شاعری آقای علا به‌درستی شناخته نشده و برگزاری مجالسی بزرگ‌تر و مفصل‌تر ضروری است تا به‌ویژه نسل جوان و شاعران تازه‌نفس ما با شعر او آشنا شوند.»
شاعر امروز انقلاب
حداد عادل با اشاره به نگاه خود به افشین علا تصریح کرد: «من او را شاعر معاصر زمانه می‌دانم و شعرش را شعر امروز انقلاب می‌نامم. این دو واژه امروز و انقلاب شایسته‌ترین تعابیر در کنار شعر ایشان است.»
مقایسه تجربه پیش و پس از انقلاب
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بازگشت به فضای شعری پیش از انقلاب خاطرنشان کرد: «ما که سال‌هایی از عمر خود را پیش از پیروزی انقلاب گذراندیم، می‌توانیم مقایسه‌ای میان فضای شعری آن دوران و امروز داشته باشیم. در دهه چهل و اوایل دهه پنجاه، محافل ادبی سرشار از مجادلات میان شعر نو و شعر کهن بود؛ به‌گونه‌ای که این دوگانه به موضوع اصلی کشمکش‌ها و منازعات ادبی بدل شده بود.»
حداد عادل افزود: «شعر نو در آن دوره با رهایی از انگاره‌ها و تصویرسازی‌های تکراری شعر کهن و کم‌توجهی به وزن و قافیه خود را متمایز می‌کرد، اما انقلاب اسلامی فضای تازه‌ای را برای بالندگی شعر معاصر و پیوند آن با آرمان‌های انقلاب پدید آورد.»
حداد عادل: افشین علا شاعری معاصر با زبان امروز و وفادار به سنت‌های شعر فارسی است
غلامعلی حداد عادل در ادامه سخنان خود در مراسم پاسداشت افشین علا، با مرور تجربه‌های شعری پیش و پس از انقلاب، شعر این شاعر را ترکیبی از زبان امروزی و پایبندی به سنت‌های هزارساله فارسی دانست و تأکید کرد آثار او در حافظه ادبی ملت ماندگار خواهد ماند.
از افراط در شعر نو تا بازگشت به وزن و قافیه
حداد عادل با اشاره به مناقشات ادبی پیش از انقلاب گفت: «شعر کهن در آن زمان از شدت تکرار و چارچوب‌های ثابت، خسته‌کننده شده بود. شعر نو توانست حرف تازه‌ای بزند و به موضوعات اجتماعی و سیاسی بپردازد اما در بی‌اعتنایی به وزن و آهنگ به افراط کشیده شد و حتی از نیمایی و اخوان هم فراتر رفت و به شعر سپید منتهی شد.»
وی افزود: «پس از انقلاب، جامعه ما بدون دامن زدن به دعوای شعر نو و کهن، به صورت طبیعی گرایشی به قالب‌های سنتی نشان داد. بیشتر شاعران بعد از انقلاب مانند قیصر امین‌پور و آقای علا به وزن و قافیه وفادار ماندند، هرچند از زبان آزادشده شعر نو نیز بهره گرفتند.»
جایگاه افشین علا در شعر معاصر
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تأکید کرد: «افشین علا شاعری معاصر است که زبان و بیان امروزی دارد اما پشت پا نزده به لوازم سنتی شعر فارسی. او هم شعر نو می‌گوید و هم در قالب‌های سنتی آثار محکم، خوش‌وزن و موسیقایی می‌آفریند.»
سلامت زبان و استحکام ادبی
حداد عادل در ادامه گفت: «شعر آقای علا از نظر لفظ و دستور زبان سالم است، موسیقی دارد و عیب ادبی و شاعرانه در آن دیده نمی‌شود. همین ویژگی‌هاست که باعث می‌شود شعر او دلنشین شود و در حافظه‌ها باقی بماند.»
غلامعلی حداد عادل در ادامه سخنان خود در مراسم پاسداشت افشین علا، این شاعر را نمونه‌ای از صداقت و تعهد دانست که با خلق آثار آیینی، اجتماعی و کودکانه، شعر را به رسانه‌ای برای بازتاب دغدغه‌های مردم تبدیل کرده و در لحظه‌های حساس انقلاب اسلامی به‌موقع واکنش نشان داده است.
شاعری سرشار از جوهر و سادگی
حداد عادل با اشاره به ویژگی‌های لفظی و معنوی آثار افشین علا گفت: «شعر او در عین سادگی و سلامت، سرشار از جوهر شعری است. شعر علا گرفتار تعقیدها و پیچیدگی‌های معماگونه نمی‌شود، اما نسیم شاعرانگی و طراوت ادبی در آن موج می‌زند.»
شعر آیینی و اجتماعی برآمده از اخلاص
وی با تأکید بر جنبه‌های ارزشی آثار علا اظهار داشت: «شعر او همواره رنگ و بوی معنوی و آیینی دارد؛ برای ائمه معصومین(ع)، حضرت زینب(س)، حضرت زهرا(س) و حضرت ام‌البنین(س) سروده‌هایی دارد که نشان از اخلاص و اعتقاد عمیق اوست. در کنار آن، شعر اجتماعی و انقلابی او بازتاب‌دهنده تحولات جامعه و انقلاب اسلامی است.»
زمان‌شناسی و حضور در بزنگاه‌ها
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی یکی از ویژگی‌های بارز افشین علا را زمان‌شناسی دانست و گفت: «در بزنگاه‌های تاریخی، تنها ۲۴ یا ۴۸ ساعت پس از وقوع یک رویداد مهم، شعری فاخر و دلنشین از او منتشر می‌شود. این حضور به‌موقع، همچون پاسداری است که لحظه‌ها را رصد می‌کند و شعرش به رسانه‌ای برای بیان حرف دل مردم بدل می‌شود.»
توجه ویژه به شعر کودک
حداد عادل در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت شعر کودک در کارنامه علا خاطرنشان کرد: «بسیاری از شاعران بزرگ سراغ شعر کودک نمی‌روند، اما بخش مهمی از آثار ارزشمند علا در این حوزه است. این رویکرد از روحیه خانواده‌دوست او، به‌ویژه علاقه و دلبستگی‌اش به مادر مرحومش، سرچشمه گرفته است. همین پیوند عمیق با خانواده سبب شده تا نگاه ویژه‌ای به کودکان داشته باشد.»
حداد عادل: اختلاف ما با افشین علا مصداقی است نه مبنایی
غلامعلی حداد عادل در پایان سخنان خود در آیین پاسداشت افشین علا، این شاعر را متعهد به مبانی انقلاب و ارزش‌های ولایی دانست و تأکید کرد اگر اختلافی در نگاه‌ها باشد، صرفاً در مصادیق است نه در اصول و بنیادها. او همچنین دو شعر از آثار علا را برای حاضران قرائت کرد.
اشتراک در مبانی، تفاوت در مصادیق
حداد عادل اظهار داشت: «احساس من نسبت به آقای علا این است که ما هیچ اختلافی در مبانی اصولی، بنیادهای معنوی، مذهبی، انقلابی و ولایی نداریم. اگر گاهی اختلافی دیده می‌شود، صرفاً اختلافی مصداقی است؛ به تعبیر علما، شبهه مصداقی است نه مفهومی. همین امر باعث شده است که آقای علا نزد همه اهل شعر و ادب در محافل انقلابی محترم و معزز باشد و رهبر معظم انقلاب نیز بیش از همه به ایشان توجه دارند.»
قرائت اشعار در پاسداشت شاعر
وی در ادامه برای نشان دادن نمونه‌ای از توان شعری افشین علا، دو شعر از مجموعه‌ای منتشرشده در سال ۱۳۸۸ را قرائت کرد. شعر نخست با عنوان «قصه کوتاه کن» و شعر دوم با عنوان «مهر بقیع برای حضرت زهرا(س)» که هر دو به گفته حداد عادل، نمونه‌هایی از فصاحت، بلاغت و عمق معنوی شعر این شاعر معاصر بودند.
افشین علا: شعر و ادب فارسی بزرگ‌ترین ثروت ملت ایران است
افشین علا، شاعر برجسته انقلاب اسلامی، در آیین پاسداشت خود که با حضور مسئولان و چهره‌های فرهنگی در سازمان رسانه‌ای اوج برگزار شد، ضمن قدردانی از بزرگان و مسئولانی که از او تجلیل کردند، شعر و ادب فارسی را سرمایه‌ای بی‌بدیل برای ملت ایران دانست و تأکید کرد هیچ قدرتی توان مقابله با این پشتوانه فرهنگی را ندارد.
قدردانی از بزرگان و همراهان
افشین علا در ابتدای سخنان خود با یاد از بانوی فقید، مهدیه الهی قمشه‌ای، او را «مادر دوم» و نعمتی الهی توصیف کرد و گفت: «نمی‌توانم حق قدردانی از محبت‌ها و بزرگواری‌های ایشان و دیگر عزیزانی که در این مجلس از من یاد کردند را ادا کنم.»
وی همچنین از پیام‌های دکتر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، و سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، و حضور چهره‌های فرهنگی و هنری سپاسگزاری کرد.
تواضع در برابر ستایش‌ها
این شاعر انقلابی با اشاره به اینکه خداوند «ستارالعیوب» است، افزود: «چه بسا محاسنی که ما آراسته به آن نیستیم بر زبان مومنان جاری می‌شود. باید قدر این نعمت را دانست و امیدوارم لایق این محبت‌ها و بزرگواری‌ها باشم.»
نیم قرن تجربه شعری
افشین علا با بیان اینکه از دوران کودکی و حتی پیش از ورود به مدرسه شعر می‌سروده است، گفت: «تقریباً نیم قرن است که در این عرصه تجربه اندوخته‌ام و ان‌شاءالله در فرصت‌های دیگر درباره آن با علاقه‌مندان سخن خواهم گفت.»
شعر، ثروت بزرگ ایرانیان
وی در پایان با اشاره به جایگاه شعر و ادب فارسی در تاریخ ایران اظهار داشت: «شعر و ادب فارسی بزرگ‌ترین ثروت ما ایرانی‌هاست. اگر دشمنان در کاخ سفید، اروپا یا رژیم صهیونیستی چشم طمع به انرژی هسته‌ای یا نفت ما دارند، غافل‌اند از اینکه پشتوانه واقعی ملت ایران شعر فارسی است. این سرمایه فرهنگی، آوازه شوکت آفاق را درمی‌نوردد و هیچ قدرتی نمی‌تواند این ملت ریشه‌دار و متمدن را از پا درآورد.»
افشین علا: ادبیات و شعر پشتوانه ملت ایران است
افشین علا، شاعر برجسته انقلاب اسلامی، در آیین پاسداشت خود با تأکید بر جایگاه شعر و ادب فارسی در هویت ملی ایرانیان، آن را «اکسیر رویین‌تن ملت ایران» دانست و گفت ادبیات همانند پشتوانه بانک مرکزی برای اقتصاد، تکیه‌گاه ماندگار ملت ایران است.
ادبیات؛ اکسیر رویین‌تن ملت ایران
افشین علا در ادامه سخنان خود اظهار داشت: «ملت ایران به اکسیر و معجونی دست یافته که او را رویین‌تن کرده و آن چیزی نیست جز تلفیق زبان شیرین و ریشه‌دار فارسی با آیات قرآن و محبت اهل بیت عصمت و طهارت.»
وی افزود: «اگر هر قومی با چنین اکسیری خود را تغذیه کند، در برابر همه شدائد و سختی‌ها، در هر عصر و نسلی رویین‌تن خواهد بود.»
ادبیات؛ سلاح و پشتوانه
این شاعر انقلاب با تأکید بر اینکه پرداختن به فرهنگ و ادبیات هرگز نباید به بهانه بحران‌های سیاسی و اقتصادی به حاشیه رانده شود، گفت: «ادبیات سلاح ماست، ادبیات ثروت ماست، ادبیات پشتوانه ماست. همان‌طور که نقدینگی در بانک مرکزی پشتوانه اقتصاد و اسکناس است، شعر و زبان فارسی نیز پشتوانه ما ایرانی‌هاست.»
زبان فارسی؛ زنده و سحرگونه
علا با اشاره به پایداری زبان فارسی در طول تاریخ خاطرنشان کرد: «گذشتگان ما این میراث را طی هزار و سیصد سال دست‌نخورده به ما سپرده‌اند. وقتی بیتی از شهید بلخی را می‌خوانیم، با گذشت ۱۴ قرن هنوز به لطافت جرعه‌ای گوارا بر جان ما می‌نشیند. این نشان می‌دهد که زبان فارسی زنده، سحرگونه و معجزه‌آساست.»
قدردانی پایانی
وی در پایان ضمن تشکر از حاضران گفت: «امیدوارم این محفل در خدمت رونق زبان شیرین و ادبیات گرانسنگ فارسی باشد. برای یکایک شما عزیزان سلامتی و شادکامی و برای ایران عزیزمان روزهای روشن و افتخار آرزو می‌کنم.»
