باشگاه خبرنگاران جوان - حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در «دومین نشست رهبران مسلمان کشورهای بریکس» و «ششمین کنفرانس بین‌المللی جاده ابریشم معنوی» به میزبانی برزیل شرکت و پیش از این نشست، در اجلاس رهبران دینی مسلمانان بریکس درباره اهمیت و چگونگی نقش‌آفرینی فرهنگی اعضای بریکس در مواجهه با بحران‌های جهانی از جمله جنگ غزه و چگونگی استناد به دغدغه‌های مشترک انسانی و جهانی در خلق سیاست‌ها و راهبردهای مشترک و جمعی سخنرانی کرد.

ایمانی پور در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره اهمیت برگزاری دومین نشست رهبران دینی کشورهای بریکس در برزیل، گفت: دومین نشست رهبران دینی حوزه بریکس با دعوت و حمایت طرف های روسی و برزیلی برگزار شد. برگزاری این نشست نقش مهم و موثری در رساندن پیام صلح و دوستی و عزم ایران در مقابله با جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و نقاط گوناگون جهان اسلام داشته و آثار آن را قطعا در سیاستگذاری اعضای بریکس در قبال این بحران ظالمانه و ضد انسانی مشاهده خواهیم کرد. محل برگزاری این نشست در برزیل بود. کشوری که در جریان جنایات رژیم صهیونیستی در نوار غزه مسئولانه در برابر فشارهای مشترک تل آویو و واشنگتن ایستاد. همچنین در جریان تجاوز وقیحانه رژیم صهیونیستی و آمریکا به خاک ایران، از جمله کشورهایی بود که صراحتا این تجاوز را محکوم کرد.

لزوم هم‌افزایی مسلمانان بریکس در بحران‌های بین‌المللی

وی افزود: در جریان ملاقات‌های دوجانبه و چندجانبه، تشکر خود را از دولت رئیس جمهور لولا داسیلوا و دیگر مقامات این کشور اعلام کردیم. هم‌اندیشی و هم‌افزایی رهبران مسلمان حوزه بریکس در قبال بحران‌های بین‌المللی نه تنها مطلوب است، بلکه الزام محسوب می‌شود. اساسا نمی‌توان تبلور یک مدل حکمرانی و مدیریت جمعی در جهان را بدون در نظر گرفتن ریشه‌ها و پیوست‌های فرهنگی آن تصور کرد. حوزه بریکس نیز نسبت به نقش زیربنایی فرهنگ در شکل‌گیری مناسبات جهانی نوین متفق‌القول و واقف هستند.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در تشریح سخنرانی خود اظهار داشت: ابتدا لازم است به فرامتن این سخنرانی اشاره کنم. جمهوری اسلامی ایران در این نشست به عنوان کشوری که اخیرا مورد تجاوز دشمن صهیونیستی قرار گرفت و متقابلا، سخت‌ترین ضربه‌های ممکن را به این رژیم وارد ساخت مورد تحسین همگان قرار داشت. فراتر از آن، مواضع پیوسته جمهوری اسلامی ایران در دفاع از ملت فلسطین نقش بسیار مهمی در نگاه و تمرکز خاص اعضای بریکس بر مبانی و راهکارهای پیشنهادی ما ایفا کرد. در چنین بستری ابتدا تعریف کاملی از جامعه جهانی ارائه شد و به خظر ذاتی و ماهوی رژیم صهیونیستی و حامیان این رژیم برای بشریت و مصادیق این خطر در زمان گذشته، حال و آینده اشاره شد.

ایمانی‌پور ادامه داد: در این نشست به وضوح تشریح شد که حوزه بریکس و شانگهای به عنوان دو مجموعه نوپا و پویا که کلیت ظهور آنها در ابعاد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی منجر به خشم و وحشت دشمنان امنیت جهانی در واشنگتن و تل‌آویو شده است، باید بارزه با ظلم، حمایت از حقوق بشر و تأکید بر همزیستی دینی را در صدر سیاست‌ها و استراتژی‌های فراگیر خود قرار دهند. پر واضح است که ترسیم و تدوین این استراتژی های فراگیر می تواند تبدیل به دغدغه ای مشترک در میان اعضای بریکس ( و متعاقبا شانگهای) شده و نقش جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور و منظومه ای پیشتاز در مواجهه با جریان ظلم و سلطه در جهان برای دیگر اعضا کاملا ملموس و قابل درک است. تدوین راهبردهای کلان حوزه بریکس بر اساس دو مولفه ارزنده و عملگرایانه یعنی فرهنگ و جغرافیای سیاسی، همکاری های جمعی را تقویت و تهدیدات جمعی را در همه ابعاد مهار خواهد ساخت.

وی برگزاری نشست اخیر در برزیل را نقطه عطف در مناسبات کلان حوزه بریکس دانست و اضافه کرد: شاید عده ای به صورت نادرست یا ناقص تصور کنند که ثمرات یک نشست صرفا در لحظات برگزاری آن باید تبلور و تصدیق پیدا کند. چنین تصوری با ثوابت و بایسته‌های مدیریت مشترک فرهنگی و تبدیل آن به یک زیرساخت در تثبیت سایر همکاری ها سازگاری ندارد. دغدغه اصلی اعضای بریکس این است که با همت و اراده مشترک، جهانی بسازند که در آن همه انسان‌ها، فارغ از دین و قومیت، در سایه عدالت تضمین شده و امنیت بین‌المللی زندگی کنند. کمّی‌سازی و کیفی‌سازی این هدف نیاز به هم‌اندیشی و هم‌افزایی مستمر دارد. در جریان برگزاری این نشست، به طور جدی بر این مقوله تاکید شد و مواضع جمهوری اسلامی ایران مورد استقبال و توجه ویژه اعضا قرار گرفت.

فرهنگ نیرو محرکه حیات جمعی کشورهای بریکس و شانگهای

ایمانی‌پور در پاسخ به این سوال که همکاری های اقتصادی و سیاسی در حوزه بریکس چگونه می تواند از دغدغه‌های فرهنگی مشترک تاثیر بگیرد، گفت: مسائل فرهنگی دارای درون‌داد و برون‌داد هستند. محل تبلور این درون‌دادها در جهان امروز همین مجامع و بسترهای همکاری جمعی مانند بریکس و شانگهای است. ائتلاف‌های نوظهور نظیر بریکس علاوه بر آنکه فرصت مناسبی برای ایجاد توازن اقتصادی و سیاسی در جهان معاصر است فرصتی برای توسعه چند فرهنگی و توسعه شرق فرهنگی نه صرفاً شرق جغرافیایی است. دلیل سکوت عامدانه یا خشم مسجل جریان سلطه از هم‌افزایی رهبران دینی و فرهنگی حوزه بریکس کاملا مشخص و گویاست. فرهنگ نه یک ابزار و نه یک عامل انتزاعی، بلکه نیرو محرکه اصلی حیات جمعی کشورهای حوزه بریکس و شانگهای محسوب می‌شود. فرهنگ بسترها و فرامتن‌ها را شکل داده و حتی به مناسبات کلان و خرد اقتصادی و سیاسی میان اعضا نیز معنا و جهت می‌دهد.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، افزود: چنین نشست‌هایی به تحقق این امر مهم کمک کند. امروز در جایگاهی هستیم که جهان بیش از هر زمان دیگری نیازمند همدلی، هم‌افزایی و همزیستی مسالمت‌آمیز است. در این شرایط پیچیده بین‌المللی و تنش‌های فزاینده منطقه‌ای و جهانی، پرداختن به موضوعی چون همزیستی ادیان نه تنها از منظر اخلاقی و انسانی بلکه از بعد استراتژیک و مدیریتی، ضروری و حیاتی است. پس در ابتدا باید نسبت به آنچه در نظام بین الملل رخ می‌دهد توصیفی مشترک و جامع صورت گیرد و پس از آن «وضعیت مطلوب» باید بر اساس این توصیف همه جانبه ترسیم و عملیاتی شود، آنچه همه این اجزا را به یکدیگر پیوند می‌دهد، همان نگاه فرهنگی و تمدنی است.

وی ادامه داد: هم افزایی رهبران ادیان در حوزه بریکس ظرفیت بالقوه‌ای است که باید تبدیل به گزاره‌های عینی و بالفعل شود. ما در این مسیر قدرتمندانه گام برداشته‌ایم و در ادامه نیز گام‌های محکمی برمی‌داریم.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در ششمین کنفرانس «جاده ابریشم معنوی: نقش ارزش‌های معنوی و اخلاقی در نزدیک‌سازی ملت‌ها و قاره‌ها»در ریودوژانیرو حضور داشت درباره اهمیت این نشست، گفت: اهمیت جاده ابریشم را فراتر از یک مسیر تجاری صرف دانسته و معتقدیم شکل گیری این جاده، دستاورد فرهنگی -معنوی بهمراه داشته و می تواند تبدیل به مجرایی جهت ارتقای همزیستی و هم‌افزایی کشورهای سلطه‌ناپذیر در جهان امروز شود. تمرکز محض بر کارکرد اقتصادی جاده ابریشم، ما را از قدرت ویژه آن در خلق بسترهای صلح و همکاری موثر میان تمدنها غافل می‌سازد. جاده ابریشم نماد و نشانه‌ای از همزیستی مسالمت‌آمیز و همدلانه ادیان مختلف در راستای رسیدن به اهداف مشترک است.

وی ادامه داد: این اهداف مشترک در عصر کنونی گسترش یافته و به همان نسبت، نقش ظرفیت‌های جغرافیایی-فرهنگی مانند جاده ابریشم نیز در برهه حساس و سرنوشت ساز کنونی پررنگ تر شده است. از دوران باستان تا قرون وسطی، مناطق تحت تأثیر جاده ابریشم شاهد شکل‌گیری جوامع متنوع و چندفرهنگی بودند که در آنها ادیان مختلف از جمله بودیسم، زرتشتی‌، مسیحیت، یهودیت و اسلام با احترام و صلح در کنار هم زیسته‌اند. این همزیستی صرفاً محدود به بُعد اقتصادی نبود، بلکه در ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز نمود داشته است. این تجربه ارزنده تاریخی باید تبدیل به یک دستاورد بزرگ در زمان حال و آینده شود.

ایمانی‌پور گفت: کشورهای دخیل در این منظومه، ظرفیت‌های تمدنی و فرهنگی گسترده ای دارند که باید از آن به عنوان یک مولفه قدرت نرم جمعی در مسیر پیشبرد اهداف مشترک استفاده کنند. ما جاده ابریشم را یک نمونه تاریخی در اثبات نقش همزیستی فرهنگی و تمدنی تلقی می کنیم. این تجربه موفق تاریخی نشان می دهد همزیستی ادیان نه‌تنها امکان‌پذیر بلکه راهبردی و ثمر بخش بوده است، مشروط بر آنکه اراده‌ای مشترک در تبلور آن بر مبنای عدالت و حقانیت وجود داشته باشد.

منبع: ایرنا