انتخابات نروژ؛ چرا سرمایه‌گذاری در شرکت‌های اسرائیلی بر نتیجه انتخابات تاثیرگذار است؟
صندوق ثروت ملی نروژ به یک نقطه اختلاف سیاسی بر سر سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با جنگ اسرائیل در غزه تبدیل شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ مریم حسینی - نروژ روز دوشنبه برای انتخاب پارلمان بعدی خود رأی‌گیری می‌کند؛ رقابتی نزدیک بین یک بلوک چپ میانه به رهبری حزب کارگر فعلی و یک بلوک راست میانه تحت سلطه حزب پوپولیست پیشرفت و محافظه‌کاران.
از جمله مسائلی که می‌توانند در رأی‌گیری تعیین‌کننده باشند، نابرابری و مالیات و همچنین جنجال فزاینده پیرامون صندوق ثروت ملی نروژ است که به دلیل سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مرتبط با اسرائیل، در بحبوحه جنگ علیه غزه، در داخل و خارج از کشور با بررسی‌های موشکافانه مواجه است.
تا همین اواخر، حفظ وضعیت «غیرسیاسی» بودن این ابزار سرمایه‌گذاری ۲ تریلیون دلاری، یکی از اصول کلیدی صندوق ثروت ملی این کشور - بزرگترین صندوق جهان - بود که در اوایل دهه ۱۹۹۰ برای مدیریت درآمد مازاد حاصل از فروش نفت دریای شمال تأسیس شد.
اکنون سوال این است که این جنجال در صندوق‌های رأی چگونه به پایان خواهد رسید و آیا تهدید‌های تلافی‌جویانه ایالات متحده به اقدام عملی تبدیل خواهد شد یا خیر.
انتخابات عمومی نروژ چگونه برگزار می‌شود؟
نروژ دارای سیستم نمایندگی تناسبی است که در آن ۱۶۹ سیاستمدار برای چهار سال در مجلس قانونگذاری ملی - معروف به استورتینگ - انتخاب می‌شوند. از این تعداد، ۱۵۰ نفر بر اساس جمعیت به ۱۹ حوزه منطقه‌ای اختصاص داده می‌شوند و کرسی‌ها به طور متناسب بین احزاب توزیع می‌شوند.
برای ایجاد تعادل بین نمایندگی محلی و نتایج ملی، ۱۹ کرسی اضافی به احزابی اعطا می‌شود که آرای سراسری آنها به طور کامل در نتایج حوزه‌ها منعکس نمی‌شود. با این حال، برای واجد شرایط بودن برای این کرسی‌ها، یک حزب باید حداقل ۴ درصد از آرای سراسری را کسب کند.
با نگاهی به ۸ سپتامبر، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که انتظار می‌رود ۹ حزب کرسی‌هایی را به دست آورند. در سمت چپ، حزب کارگر، سوسیالیست‌ها، سبزها، میانه‌رو‌ها و قرمزها؛ و در سمت راست، حزب محافظه‌کار، حزب ترقی، حزب دموکرات مسیحی و حزب لیبرال.
اگر حزب چپ میانه‌رو پیروز شود، انتظار می‌رود یوناس گار استوئر از حزب کارگر در سمت خود باقی بماند. استوئر پس از به دست گرفتن قدرت در سال ۲۰۲۱، پس از هشت سال دولت‌های تحت رهبری محافظه‌کاران، به دنبال تمدید حکومت خود است.
در همین حال، پیروزی حزب راست میانه‌رو، راه را برای سیلوی لیستاگ، رهبر حزب پیشرفت یا ارنا سولبرگ، رهبر حزب محافظه‌کار (که از ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱ نخست وزیر بود) برای ریاست دولت بعدی باز می‌کند.
در حالی که حزب کارگر از مالیات‌های عموماً پایدار حمایت می‌کند، برخی از متحدان آن به دنبال نرخ‌های سختگیرانه‌تر برای ثروتمندان هستند تا کاهش مالیات برای خانواده‌های کم‌درآمد و گسترش خدمات عمومی را تأمین مالی کنند. حزب پیشرفت و محافظه‌کاران هر دو از کاهش مالیات‌های بزرگ حمایت می‌کنند.
طبق اعلام اداره انتخابات نروژ، رأی‌گیری زودهنگام از ۱ جولای آغاز شد و تا ۵ سپتامبر ادامه یافت. روز انتخابات ۸ سپتامبر (امروز) است، اما برخی از شهرداری‌ها از ۷ سپتامبر به رأی‌دهندگان اجازه دادند تا رأی خود را به صندوق بیندازند.
رأی‌گیری در ۸ سپتامبر ساعت ۱۹:۰۰ به وقت گرینویچ به پایان می‌رسد، زمانی که انتظار می‌رود اولین نظرسنجی‌های خروج از حوزه‌های رأی‌گیری انجام شود. نتایج ممکن است بعداً در عصر مشخص شود، اگرچه نتیجه نهایی ممکن است تا روز بعد مشخص نشود.
نظرسنجی‌ها چه می‌گویند؟
انتظار نمی‌رود هیچ حزب واحدی اکثریت مطلق را به دست آورد و ترکیب دقیق احزاب در کابینه احتمالاً به مذاکرات پس از انتخابات بستگی دارد.
طبق میانگین نظرسنجی‌های انجام شده توسط pollofpolls.no در اوایل این هفته، انتظار می‌رود احزاب چپ میانه - کارگر، چپ سوسیالیست، کمونیست‌ها، حزب میانه و سبزها - در حال حاضر ۸۷ کرسی را به دست آورند.
اگر نظرسنجی‌ها درست باشند و این احزاب پس از انتخابات دست به دست هم دهند، محتمل‌ترین نتیجه‌ی پیشنهادی، ادامه‌ی حکومت اقلیت تحت رهبری حزب کارگر است.
چرا اسرائیل و غزه به مسائل مهمی تبدیل شده‌اند؟
صندوق ثروت ۲ تریلیون دلاری نروژ، که بر اساس ذخایر عظیم نفتی بنا شده است، به دولت اجازه می‌دهد تا آزادانه‌تر از سایر کشور‌های اروپایی هزینه کند.
در واقع، این صندوق، بزرگترین سرمایه‌گذار نهادی در سطح جهان است. این صندوق عمدتاً در بازار‌های سهام سرمایه‌گذاری می‌کند، در حدود ۹۰۰۰ شرکت سهام دارد و تقریباً ۱.۵ درصد از کل سهام فهرست‌شده در سراسر جهان را در اختیار دارد. همچنین در املاک و مستغلات و زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری می‌کند.
با این حال، بحثی در مورد سرمایه‌گذاری‌های این صندوق در اسرائیل در ابتدای مبارزات انتخاباتی مطرح شد.
چپ سوسیالیست اعلام کرد که تنها در صورتی از دولت آینده کارگر حمایت خواهد کرد که از تمام شرکت‌هایی که در «جنگ غیرقانونی اسرائیل در غزه» شرکت دارند، دست بکشد. حزب کارگر این درخواست را رد کرد، اما اگر نتیجه انتخابات نزدیک باشد، رد چنین درخواست‌هایی ممکن است دشوار باشد.
طبق اعلام این صندوق، تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵ (۹ تیر)، صندوق حاکمیتی در ۶۱ شرکت در اسرائیل سرمایه‌گذاری کرده است که کل سرمایه‌گذاری آن ۲.۲ میلیارد دلار ارزش دارد. این تعداد، ۰.۱ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های جهانی آن را تشکیل می‌دهند.
از آن زمان، این صندوق پس از گزارش‌های رسانه‌ها مبنی بر مالکیت سهام در یک شرکت موتور جت که تعمیر و نگهداری جت‌های جنگنده اسرائیلی را بر عهده دارد، از حداقل ۱۱ شرکت خارج شده است. پیش از آن، این صندوق تنها از دو شرکت اسرائیلی سرمایه‌گذاری خود را واگذار کرده بود.
ینس استولتنبرگ، وزیر دارایی - که رئیس سابق ناتو نیز بود - در ۱۸ آگوست گفت که انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در آینده انجام شود. طرفداران جدایی از این شرکت ها می‌گویند نروژ با سود بردن از جنگ اسرائیل علیه غزه، در نقض قوانین بین‌المللی نقش دارد.
احزاب سیاسی در مورد سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با اسرائیل چه می‌گویند؟
این صندوق از دستورالعمل‌های اخلاقی که در سال ۲۰۰۴ تحت نظر وزیر دارایی محافظه‌کار، کریستین فاس معرفی شد، پیروی می‌کند. این قوانین، از جمله موارد دیگر، تصریح می‌کنند که این صندوق نمی‌تواند در شرکت‌هایی که در نقض حقوق بشر یا موقعیت‌های درگیری دخیل هستند، سرمایه‌گذاری کند.
ارنا سولبرگ، رهبر حزب محافظه‌کار گفته است که بی‌طرفی سیاسی در سرمایه‌گذاری‌های این صندوق از دیرباز اولویت داشته است. او در ۶ آگوست گفت: «رعایت این اصل که سرمایه‌گذاری‌ها بدون نفوذ سیاسی انجام می‌شوند، برای ما مهم بوده است.»
تقریباً در همان زمان، روزنامه نروژی آفتن‌پوستن دریافت که صندوق ثروت ملی نروژ سرمایه‌گذاری‌های خود را در شرکت تولیدکننده قطعات موتور جت اسرائیلی بت شمش انجینز بین سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ بیش از چهار برابر افزایش داده و به ۱۵.۲ میلیون دلار رسانده است.
در پاسخ، استوئر از حزب کارگر به NRK (رسانه دولتی نروژ) گفت که این یافته‌ها «نگران‌کننده» هستند. او گفت: «بودجه‌های نروژی نباید در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری شوند که به نقض قوانین بین‌المللی و جنگ وحشتناکی که در غزه می‌بینیم، کمک می‌کنند.»
در جای دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده روز چهارشنبه گفت که واشنگتن از اقدام اخیر این صندوق در واگذاری سهام شرکت ساختمانی آمریکایی کاترپیلار «بسیار نگران» است و افزود که مستقیماً با دولت نروژ در این مورد در حال مذاکره است.
در ۲۵ آگوست، صندوق ثروت نروژ به دلایل اخلاقی به دلیل استفاده از محصولات این شرکت، به ویژه بولدوزرها، توسط مقامات اسرائیلی در غزه و کرانه باختری اشغالی توسط اسرائیل، از کاترپیلار جدا شد.
سناتور جمهوری‌خواه لیندسی گراهام، متحد دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده پیشنهاد کرده است که واشنگتن در واکنش به این اقدام، تعرفه‌ها و لغو ویزا را برای نروژ اعمال کند. او از بررسی دولت نروژ در مورد تصمیم سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با اسرائیل در رسانه‌های اجتماعی انتقاد کرد و آن را «فراتر از توهین‌آمیز» و کاملاً «چرند» خواند.
برخی دیگر از مسائل شکل‌دهنده انتخابات چیست؟
طبق نظرسنجی ۷ تا ۱۳ آگوست توسط Response Analysis برای روزنامه Aftenposten، نابرابری در صدر فهرست نگرانی‌های رأی‌دهندگان قرار دارد و جایگزین دفاع و امنیت ملی شده است که از زمان نظرسنجی مشابه در ماه آوریل به رتبه ششم سقوط کرده است.
هزینه زندگی در مبارزات انتخاباتی نقش محوری داشته است، به طوری که قیمت مواد غذایی در طول سال گذشته تقریباً ۶ درصد افزایش یافته است. این نظرسنجی نشان داد که اقتصاد، مشاغل و مالیات نیز از اولویت‌های اصلی رأی‌دهندگان هستند.
نظرسنجی‌ها همچنین نشان می‌دهد که رأی‌دهندگان به طور فزاینده‌ای نگران مسائل ژئوپلیتیک هستند و نسبت به ایالات متحده در دوران ترامپ بدبین‌تر شده‌اند.
نروژی‌ها اخیراً شاهد اختلاف نظر دانمارک با ایالات متحده بر سر گرینلند بوده‌اند، که ترامپ می‌گوید می‌خواهد آن را تصاحب کند و نگرانند که آنها نیز با موانع مشابهی رو‌به‌رو شوند.
منبع: الجزیره
