باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهسا حنیفه -  روز شنبه (۱۴ سپتامبر ۲۰۲۵)، لندن شاهد یکی از بزرگ‌ترین تجمعات سیاسی دهه‌های اخیر بود. تظاهراتی که تحت عنوان «اتحاد برای پادشاهی» برگزار شد، به رهبری تامی رابینسون، فعال شناخته‌شده ضد مهاجرت، نه‌تنها به دلیل حضور انبوه بیش از ۱۱۰ هزار نفر، بلکه به سبب پیامد‌های گسترده‌اش در صحنه سیاسی و اجتماعی بریتانیا، توجه جهانی را جلب کرد. این اعتراضات، نه‌تنها بازتابی از نگرانی‌های واقعی شهروندان درباره مهاجرت غیرقانونی است، بلکه هشداری برای دولت بریتانیا و حتی اروپا درباره ظهور یک موج اجتماعی جدید با پتانسیل تغییر قواعد بازی سیاسی به شمار می‌رود.

موج خشم در خیابان‌های لندن: از میهن‌پرستی تا هرج‌ومرج

تظاهرات روز شنبه در لندن که از پل وست‌مینستر تا خیابان وایت‌هال امتداد یافت، بیش از یک اعتراض سیاسی ساده بود؛ این رویداد، آیینه‌ای از شکاف‌های عمیق در جامعه بریتانیا بود که در سال‌های اخیر، تحت فشار موج بی‌سابقه مهاجرت غیرقانونی، تشدید شده است. طبق آمار رسمی وزارت کشور بریتانیا، از ابتدای سال ۲۰۲۵ بیش از ۲۸ هزار نفر با قایق‌های کوچک از کانال مانش وارد خاک این کشور شده‌اند، رکوردی که نسبت به سال گذشته رشدی ۳۵ درصدی را نشان می‌دهد. این اعداد، همراه با هزینه‌های سرسام‌آور اسکان پناهجویان در هتل‌ها خشم عمومی را برانگیخته است.

تامی رابینسون، چهره جنجالی و سازمان‌دهنده این تجمع، با شعار‌هایی مانند «کشورمان را پس بگیریم» و «مهاجرت غیرقانونی را متوقف کنید»، موفق شد این نارضایتی را به یک نیروی اجتماعی عظیم تبدیل کند. خیابان‌ها از ساعات اولیه صبح مملو از جمعیت بود، با پرچم‌های بریتانیا، صلیب سنت جورج و حتی پرچم‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی که نشانه‌ای از پیوند این حرکت با جریان‌های بین‌المللی راست‌گرا بود. اما این تجمع بدون حاشیه نبود؛ درگیری‌ها با پلیس، که منجر به زخمی شدن ۲۶ افسر و بازداشت ۲۵ نفر شد، نشان‌دهنده پتانسیل انفجاری این اعتراضات است. این جریان، نقطه عطفی در تاریخ معاصر بریتانیا است که نشان می‌دهد مهاجرت دیگر تنها یک مسئله سیاسی نیست، بلکه به یک گسل اجتماعی عمیق تبدیل شده است.

هویت در برابر همزیستی: دو سوی یک شکاف عمیق

در حالی که معترضان با شعار‌هایی مانند «آن‌ها را به خانه بفرستید» و درخواست تعطیلی هتل‌های پناهجویان، خواستار سیاست‌های سختگیرانه‌تر بودند، گروه‌های مدافع حقوق مهاجران نیز با تجمعی کوچک‌تر در میدان راسل به صحنه آمدند. این گروه، که حدود ۵ هزار نفر را شامل می‌شد، با پلاکارد‌هایی مانند «پناهندگان خوش آمدید» و «زنان علیه راست افراطی» به دفاع از همزیستی و تنوع فرهنگی پرداختند. این دوگانگی، تصویری واضح از قطبی‌سازی جامعه بریتانیا ارائه داد؛ جایی که یک سو خواستار حفظ هویت ملی و کاهش فشار بر منابع عمومی است و سوی دیگر، بر ارزش‌های انسانی و چندفرهنگی تأکید دارد.

این تقابل، تنها به خیابان‌های لندن محدود نیست، بلکه بازتابی از یک چالش گسترده‌تر در سراسر اروپاست، جایی که احزاب راست‌گرا در کشور‌هایی مانند فرانسه، آلمان و هلند نیز با بهره‌گیری از نگرانی‌های مشابه، در حال کسب محبوبیت هستند. در بریتانیا، نایجل فراژ، رهبر حزب رفرم یوکی، با طرح اخراج ۶۰۰ هزار مهاجر، از جمله مهاجران ایرانی، به این موج دامن زده است. این طرح، هرچند جنجالی، اما با استقبال بخش‌هایی از جامعه مواجه شده که معتقدند منابع کشورشان بیش از حد تحت فشار قرار گرفته است. در این میان، سازمان‌های حقوق بشری، مانند عفو بین‌الملل، هشدار داده‌اند که چنین گفتمان‌هایی می‌تواند به افزایش نفرت و تبعیض منجر شود، به‌ویژه زمانی که با اطلاعات نادرست، مانند ادعا‌های اثبات‌نشده درباره افزایش جرم و جنایت توسط مهاجران، همراه باشد. با این حال، نگرانی‌های محلی درباره امنیت عمومی، به‌ویژه پس از حوادثی مانند تعرض گزارش‌شده در هتل بل در اپینگ، واقعیتی غیرقابل‌انکار است که نمی‌توان آن را صرفاً به تبلیغات منفی نسبت داد.

سایه بلند تامی رابینسون: از حاشیه تا قلب اعتراضات

تامی رابینسون، که نام اصلی‌اش استفن یاکسلی-لنون است، سال‌هاست که به عنوان نماد جریان‌های ضد مهاجرت و ضد اسلام در بریتانیا شناخته می‌شود. او که پیش‌تر با اتهامات قضایی متعدد، از جمله تحریک به نفرت، مواجه بوده، این بار با سازمان‌دهی تظاهراتی که به گفته خودش «بزرگ‌ترین جشنواره آزادی بیان» بود، بار دیگر توانایی خود را در بسیج افکار عمومی نشان داد.

سخنرانی او در میدان وایت‌هال، که با فریاد‌های «ما به تامی ایمان داریم» همراه شد، نه‌تنها یک نمایش قدرت بود، بلکه پیامی روشن به دولت استارمر داشت: نارضایتی از سیاست‌های مهاجرتی دیگر نمی‌تواند نادیده گرفته شود. نکته قابل توجه، حمایت غیرمستقیم چهره‌هایی مانند ایلان ماسک از این حرکت بود. ماسک، مالک شبکه اجتماعی X، با انتشار پیامی جنجالی که در آن خواستار «انحلال پارلمان بریتانیا» شد، به این تجمع رنگ و بویی بین‌المللی بخشید. این حمایت بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت، نشان‌دهنده پیوند این اعتراضات با جریان‌های جهانی پوپولیسم راست‌گراست.

رابینسون در این مسیر تنها نیست؛ چهره‌هایی مانند کتی هاپکینز و حتی اریک زمور، سیاستمدار فرانسوی، با اظهارات خود به این حرکت مشروعیت بخشیده‌اند. این شبکه‌سازی بین‌المللی، زنگ خطری برای دولت‌های اروپایی است که با چالش‌های مشابهی مواجه‌اند. این حمایت‌های جهانی می‌تواند به تقویت جریان‌های راست‌گرا در انتخابات آینده بریتانیا و اروپا منجر شود، به‌ویژه در شرایطی که اقتصاد متزلزل و تورم بالا، اعتماد عمومی به دولت‌های مستقر را کاهش داده است.

 آینده‌ای در سایه قطب‌بندی: چالش پیش روی استارمر

تظاهرات لندن، فراتر از یک رویداد خیابانی، هشداری برای دولت کی‌یر استارمر است که در کمتر از یک سال از روی کار آمدنش، با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سیاسی خود مواجه شده است. فشار افکار عمومی برای اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه‌تر در برابر مهاجرت غیرقانونی، دولت را در دو راهی دشواری قرار داده است: از یک سو، عقب‌نشینی در برابر این اعتراضات می‌تواند به معنای پذیرش مشروعیت گفتمان خیابانی باشد، که خطر تشدید خشونت‌های آینده را افزایش می‌دهد؛ از سوی دیگر، حفظ سیاست‌های کنونی ممکن است به کاهش بیشتر محبوبیت دولت منجر شود.

طبق نظرسنجی یوگاو، ۵۸ درصد از بریتانیایی‌ها معتقدند که مهاجرت غیرقانونی «بزرگ‌ترین تهدید برای انسجام اجتماعی» است، در حالی که تنها ۲۲ درصد از سیاست‌های فعلی دولت حمایت می‌کنند. این آمار نشان می‌دهد که استارمر برای حفظ ثبات سیاسی، ناچار به بازنگری در رویکرد خود خواهد بود. دولت در پاسخ به این فشارها، قول کاهش استفاده از هتل‌ها برای اسکان پناهجویان و ایجاد سیستم‌های منظم‌تر برای مدیریت مهاجرت را داده است، اما این وعده‌ها تاکنون نتوانسته‌اند خشم عمومی را فروبنشاند.

در سطح اجتماعی، خطر قطبی‌سازی بیش از پیش آشکار است. همزمانی تظاهرات ۱۱۰ هزار نفری با تجمع کوچک‌تر مدافعان مهاجران، تصویری از یک جامعه دوپاره ارائه داد که در آن گفت‌و‌گو جای خود را به تقابل داده است. بدون مدیریت این شکاف، بریتانیا ممکن است به سمت درگیری‌های اجتماعی گسترده‌تر حرکت کند، مشابه آنچه در تابستان ۲۰۲۴ در شهر‌هایی مانند لیورپول و منچستر رخ داد، جایی که اعتراضات ضد مهاجرتی به خشونت‌های خیابانی منجر شد.

بریتانیا در آستانه تحولی عمیق؟

تظاهرات لندن تنها یک رویداد مقطعی نیست؛ این حرکت، نشانه‌ای از یک تحول عمیق‌تر در بافت اجتماعی و سیاسی بریتانیاست. ظهور جریان‌های میهن‌پرستانه، که حالا با حمایت چهره‌های جهانی تقویت شده‌اند، نشان می‌دهد که مسئله مهاجرت به یک گسل اصلی در سیاست غرب تبدیل شده است.

در کوتاه‌مدت، دولت استارمر احتمالاً به سمت سیاست‌های سختگیرانه‌تر، مانند افزایش نظارت بر مرز‌ها یا کاهش بودجه اسکان پناهجویان، حرکت خواهد کرد تا فشار عمومی را کاهش دهد. اما در بلندمدت، بریتانیا با پرسشی اساسی روبه‌روست: چگونه می‌توان تعادلی میان نیاز‌های اقتصادی و جمعیتی که مهاجرت بخشی از پاسخ به آنهاست، و حفظ انسجام اجتماعی ایجاد کرد؟

تجربه کشور‌های دیگر، مانند فرانسه که با چالش‌های مشابهی مواجه است، نشان می‌دهد که سرکوب صرف اعتراضات یا نادیده گرفتن نگرانی‌های عمومی، تنها به تقویت جریان‌های افراطی منجر خواهد شد. در عین حال، آینده اروپا نیز تحت تأثیر این تحولات قرار دارد. احزاب راست‌گرا در سراسر قاره در حال کسب قدرت هستند و تظاهرات لندن می‌تواند به عنوان الگویی برای دیگر پایتخت‌های اروپایی عمل کند.

برای بریتانیا، این لحظه‌ای حساس است؛ لحظه‌ای که می‌تواند مسیر آینده سیاسی و اجتماعی این کشور را برای دهه‌های پیش رو تعیین کند. آیا دولت استارمر خواهد توانست با سیاست‌های هوشمندانه این موج را مهار کند، یا لندن شاهد خیزش‌های بزرگ‌تری خواهد بود؟