به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان-محمد امیرمحمدی؛ رانندگان و مسافران هرمزگانی که برای کار، درمان یا سفر‌های خانوادگی به استان کرمان می‌روند، می‌گویند علاوه بر محدودیت‌های کدینگ سوخت، از بعدازظهر به بعد با کمبود کارت جایگاه‌داران و نبود سوخت آزاد روبه‌رو هستند؛ وضعیتی که سفر‌های بین‌استانی را دشوار و پرهزینه کرده است.

محدودیت‌های کدینگ و سهمیه‌های نصفه‌نیمه

بر اساس طرح کدینگ، کارت‌های سوخت تنها در استان محل سکونت ثبت می‌شوند و استفاده از آنها در سایر استان‌ها با محدودیت  و تنها در جایگاه های مخصوص همراه است. این سیاست با هدف مدیریت مصرف و جلوگیری از قاچاق طراحی شده، اما رانندگان هرمزگانی می‌گویند. در عمل باعث شده سهمیه سوخت آنها در جایگاه‌های کرمان کاهش یابد و اغلب تنها ۱۰ تا ۴۰ لیتر در هر نوبت بتوانند دریافت کنند.

پایان کارت‌های اضطراری از ظهر به بعد

به گفته رانندگان، کارت‌های سوخت جایگاه‌داران که برای مواقع اضطراری استفاده می‌شوند، معمولاً تا ظهر موجود است، اما از ساعت ۱۴ به بعد اغلب تمام می‌شوند. این مسئله باعث شده اگر کارت شخصی راننده خطا بدهد یا سهمیه‌اش محدود باشد، عملاً امکان سوخت‌گیری نداشته باشد.

محمد، راننده‌ای اهل بندرعباس، گفت: برای یک سفر کاری به کرمان آمدم، اما جایگاه فقط ۱۵ لیتر داد. بعدازظهر که دوباره مراجعه کردم گفتند کارت جایگاه‌دار تمام شده و سوخت آزاد نداریم. مجبور شدم از دلال‌ها بنزین بخرم.

این راننده می گوید: برخی جایگاه داران هم کارت هایی با سهمیه 1000 لیتری داشتند که به قیمت 5 هزار تومان می فروختند.

این راننده می گوید: قبل از شهر ماهان در مسیر بم به کرمان ساعت 14 به ماهان رسیدیم و برای سوخت به دو جایگاه رفتم که همگی کفتند سهمیه شان تمام شده است اما یک جایگاه در مسیر رفت به کرمان با یک کارت به رانندگان لیتری 5 هزار تومان می فروخت که به نظر می رسید همان کارت اضطرار جایگاه ها باشد.

مسولان محلی کرمان بهتر است این تخلفات را هم رصد و پیگیری کنند.

پیامد‌های اقتصادی و اجتماعی

تحلیلگران می‌گویند چنین وضعیتی پیامد‌های اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای دارد. از یک سو، توقف‌های مکرر و خرید بنزین در بازار غیررسمی هزینه سفر را افزایش می‌دهد، و از سوی دیگر، در بخش حمل‌ونقل کالا و مسافر نیز هزینه‌ها بالا می‌رود و زمان‌بندی‌ها مختل می‌شود. یک کارشناس مستقل در تهران هشدار داد: ادامه این روند می‌تواند بازار سیاه سوخت را تقویت و اعتماد عمومی به طرح‌های مدیریتی را کاهش دهد.

واکنش شرکت نفت و وعده‌های مسئولان

مقام‌های شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه کرمان اعلام کرده‌اند که برخی جایگاه‌ها خارج از طرح کدینگ قرار دارند تا به مسافران غیر بومی خدمات دهند، و وعده داده‌اند با افزایش تعداد کارت‌های اضطراری و استفاده از سامانه‌های پلاک‌خوان بخشی از مشکلات حل شود.

یک مقام آگاه در شرکت ملی نفت ایران نیز در گفت‌و‌گو با رسانه‌های داخلی تأکید کرد: «کدینگ سوخت یک ابزار مدیریتی است و هدف آن ایجاد نظم در مصرف و مقابله با قاچاق است. با این حال، مشکلاتی که برای رانندگان غیر بومی پیش آمده مورد توجه قرار گرفته و راهکار‌هایی از جمله به‌روزرسانی سامانه‌ها، افزایش ظرفیت کارت‌های اضطراری و تعریف سهمیه ویژه مسافران در حال بررسی است.»

راه‌حل‌های پیشنهادی کارشناسان

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند برای کاهش فشار بر مسافران و جلوگیری از شکل‌گیری بازار سیاه، سامانه‌ای ملی برای کدینگ طراحی شود تا کارت‌های سوخت در همه استان‌ها قابل استفاده باشند، فهرست جایگاه‌های خارج از طرح به‌روز و شفاف اعلام شود و سهمیه‌های اضطراری مشخصی برای رانندگان غیر بومی در نظر گرفته شود.

بر اساس طرح کدینگ فقط خودرو‌هایی که دارای شماره پلاک یا آدرس شهر‌های موضوع طرح باشند، مجاز به سوختگیری در جایگاه‌های سوخت هستند و دیگر خودرو‌ها از جمله خودرو‌های مهمان و  بدون کارت می‌توانند در جایگاه‌های منتخبی که اطلاع‌رسانی شده است، سوختگیری کنند.