باشگاه خبرنگاران جوان ـ وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده است، شامگاه شنبه ۵ مهرماه در گفت‌وگوی آنلاین و زنده از نیویورک با «خبر شامگاهی ۲۱» صدا و سیما توضیحاتی در خصوص بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران پیرو اقدام تروئیکای اروپایی در این شورا ارائه کرد.

 «سیدعباس عراقچی» با اشاره به حضور رئیس‌جمهور و هیات دیپلماتیک ایران در نیویورک گفت: در طول یک هفته گذشته، ما تلاش گسترده‌ای در حوزه دیپلماسی داشتیم که بخش عمده آن در راستای دیپلماسی معمول کشور انجام شد. هر سال در مجمع عمومی سازمان ملل، از فرصت حضور در این مجمع و حضور سران کشور‌ها و وزرای امور خارجه استفاده می‌کنیم؛ هم برای تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران، هم برای دفاع از مواضع حقوقی کشور، و هم برای پیشبرد روابط دوجانبه. در این چارچوب، ملاقات‌های متعدد برگزار می‌شود و سخنرانی‌های مختلفی صورت می‌گیرد؛ به‌ویژه در مجمع عمومی که رئیس‌جمهور سخنرانی می‌کنند. امسال نیز ایشان سخنانی بسیار مقتدرانه و محکم ایراد کردند. در واقع، مجمع عمومی هر سال محلی برای دیپلماسی گسترده همه کشورها، از جمله جمهوری اسلامی ایران است و وزارت امور خارجه همواره از این فرصت استفاده کرده است؛ امسال نیز به همین ترتیب عمل شد. شما حجم گسترده ملاقات‌های بنده را حتما مشاهده کرده‌اید.

وزیر خارجه ادامه داد:، اما امسال یک موضوع خاص در کنار دیگر مباحث وجود داشت و آن، تلاش سه کشور اروپایی و ایالات متحده برای فعال‌سازی سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» بود. همان‌طور که در اخبار دنبال کرده‌اید، از حدود دو تا سه ماه پیش آنها این بحث را آغاز کردند و فضایی به وجود آوردند تا اسنپ‌بک را فعال کنند. هدف آنها این بود که با ایجاد این فضا و القای ترس و التهاب درباره اسنپ‌بک، از جمهوری اسلامی ایران امتیاز بگیرند و در واقع نوعی باج‌خواهی انجام دهند. آنها این موضوع را در رسانه‌های خود بسیار بزرگ‌نمایی کردند و بیش از واقعیت موجود به آن ابعاد دادند.

عراقچی افزود: من نمی‌گویم اگر این اتفاق بیفتد هیچ صدمه یا آسیبی برای ما نخواهد داشت؛ به‌ویژه در حوزه اقتصادی می‌تواند خسارت‌هایی وارد کند، هرچند میزان آن کمتر است. اما آنها کوشیدند این مسئله را بسیار بزرگ‌تر از آنچه هست جلوه دهند و هیولایی بسازند تا مردم ایران را دچار هراس کنند و در ادامه دولت و سیاست خارجی کشور را به دادن امتیاز و عقب‌نشینی وادارند

در روز‌های گذشته دیپلماسی فشرده‌ای را با همه کشور‌ها دنبال کردیم

رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: ما البته مسیر سیاسی و حقوقی مقابله با این تلاش را از سال‌ها پیش آغاز کرده بودیم. مشورت‌های ما با چین و روسیه چندین سال است که در این خصوص ادامه دارد و در هفته‌های اخیر به‌طور فشرده‌تر دنبال شد. در این چارچوب، نامه‌های متعددی از سوی بنده به رئیس شورای امنیت، دبیرکل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت ارسال شد. همچنین یک نامه مشترک با امضای وزرای امور خارجه ایران، چین و روسیه تهیه و ارسال گردید. در کنار این اقدامات، تلاش‌های سیاسی و حقوقی گسترده‌ای صورت گرفت و در روز‌های پایانی نیز دیپلماسی فشرده‌ای را با همه کشور‌ها دنبال کردیم.

پیشنهاد‌های ایران همگی بر راه‌حلی عادلانه و منطقی استوار بودند

وی ادامه داد: همزمان با فعالیت‌ها در حوزه شورای امنیت، گفت‌و‌گو‌هایی نیز با سه کشور اروپایی و به‌طور غیرمستقیم با سایر طرف‌ها انجام شد تا در صورت امکان، راه‌حلی منصفانه و متوازن برای ایجاد یک مسیر مذاکراتی جدید و جلوگیری از تنش و بحرانی غیرضروری پیدا شود. در این راستا، همان‌گونه که در اخبار هم مطرح شد، ما پیشنهاد‌های مختلفی ارائه کردیم. این پیشنهاد‌ها متناسب با روند مذاکرات به‌روزرسانی می‌شد و همگی بر راه‌حلی عادلانه و منطقی استوار بودند. با این حال، متأسفانه همه این پیشنهاد‌ها از سوی طرف مقابل رد شد؛ هرچند برخی از آنها به نظر می‌رسید که از نگاه برخی کشور‌های اروپایی مورد توجه قرار گرفته است، اما نتوانستند طرف آمریکایی را همراه کنند.

طرف مقابل بنا را بر عدم پذیرش پیشنهادی سازنده ایران گذاشته بود

عراقچی با اشاره به اینکه برای ما کاملاً مسجل بود و در این روند بیش از پیش مسجل شد که هدف اصلی، باج‌گیری و امتیازگیری از جمهوری اسلامی ایران است، گفت: آنها توقع داشتند که جمهوری اسلامی ایران همه مواد هسته‌ای خود را کنار بگذارد یا تحویل دهد و در مقابل، تنها سه یا شش ماه تمدید تعلیق اسنپ‌بک دریافت کند. این اوج زیاده‌خواهی، غیرمنطقی‌ترین رفتار و حتی جسارت‌آمیزترین برخورد ممکن بود. ما با قوت در برابر همه این درخواست‌ها و فشار‌هایی که تا آخرین لحظه ادامه داشت ایستادیم. آنها می‌خواستند با استفاده از این اهرم، ما را به پذیرش چنین خواسته‌های ذلت‌باری وادار کنند، اما طبیعتاً ما هرگز زیر بار این شرایط نرفتیم و نخواهیم رفت. در مقابل، پیشنهاد‌های سازنده و واقع‌بینانه‌ای روی میز گذاشتیم، اما طرف مقابل بنا را بر عدم پذیرش آنها گذاشت.

در شورای امنیت درباره اسنپ بک اجماع وجود ندارد

وزیر خارجه ادامه داد: وضعیتی که اکنون وجود دارد بسیار حائز اهمیت است و لازم می‌دانم توضیح دهم که در شورای امنیت هیچ اجماعی نسبت به این موضوع شکل نگرفته است. از میان پنج عضو دائم شورای امنیت، دو عضو به‌طور کامل با این اقدام مخالف هستند، فعال‌سازی اسنپ‌بک را غیرقانونی می‌دانند و معتقدند چنین اقدامی مبنای حقوقی ندارد. دو عضو دیگر شورای امنیت، از جمله پاکستان، نیز به همین موضع پیوسته‌اند. در عین حال، دو عضو دیگر یعنی کره‌جنوبی و گویان رأی ممتنع دادند؛ بنابراین کاملاً روشن است که در شورای امنیت هیچ اجماعی برای پذیرش این حرکت وجود ندارد.

عراقچی خاطرنشان کرد: من در سخنان خود در شورای امنیت تاکید کردم که این مسئله یک چالش حقوقی برای شورای امنیت محسوب می‌شود و با توجه به نبود اجماع، نباید سازوکار اسنپ‌بک به‌عنوان فعال‌شده تلقی گردد. از دید ما این سازوکار در حال حاضر فعال نشده و به همین دلیل تبعات آن نیز نباید مورد توجه دبیرکل سازمان ملل قرار گیرد یا پیگیری شود. در واقع، اکنون شورای امنیت با یک چالش حقوقی جدی روبه‌روست. موضع روسیه و چین در این زمینه روشن است؛ آنها نیز معتقدند که این فعال‌سازی از نظر حقوقی اساساً صورت نگرفته است و در نتیجه، در تاریخ ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) قطعنامه ۲۲۳۱ پایان می‌یابد و همه تحریم‌ها نیز باید خاتمه یابد.

ما به دنبال یک توافق عادلانه و متوازن هستیم

وزیر خارجه در پایان با اشاره به اینکه از این پس، ما مبارزه حقوقی خود را در داخل شورای امنیت سازمان ملل ادامه خواهیم داد، گفت: در عین حال، موضع سیاسی جمهوری اسلامی ایران نیز کاملاً روشن است که ما به دنبال یک توافق عادلانه و متوازن هستیم. در صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود هیچ تردیدی نداریم و برای اعتمادسازی در این خصوص نیز آمادگی داریم، اما این امر مشروط بر آن است که امتیازات متناسبی داده شود و در نهایت، حق ملت ایران برای غنی‌سازی مورد احترام قرار گیرد.