در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان؛
ورود سرمایه‌گذاران قلابی به کهگیلویه و بویراحمد چالش‌ساز شد
در سال‌های گذشته ورود افراد فاقد اهلیت به نام سرمایه‌گذار، به یکی از چالش‌های اصلی کهگیلویه و بویراحمد تبدیل شده است. کسانی که بدون ارائه مدارک مالی معتبر زمین می‌گیرند، اما حتی در تأمین یک هتل برای اقامت دچار مشکل می‌شوند و طرحی را هم به سرانجام نمی‌رسانند.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ زینب خوش اندیش_ کهگیلویه و بویراحمد در سال‌های اخیر با ورود افرادی روبه‌رو شده که خود را سرمایه‌گذار معرفی می‌کنند، اما توانایی مالی و اهلیت لازم برای اجرای طرح‌ها را ندارند. این وضعیت، چالش‌های جدی برای بخش خصوصی و توسعه استان ایجاد کرده است.
عبدالله قبادی، رئیس اتاق بازرگانی یاسوج، در گفت‌وگو با ما به بررسی ریشه‌ها و پیامدهای این موضوع پرداخت و راهکارهای ممکن برای حمایت از سرمایه‌گذاران واقعی را تشریح کرد.
یکی از مشکلاتی که در استان مشاهده میشه بحث اهلیت‌سنجی سرمایه‌گذاران است. چرا این موضوع در استان جدی گرفته نمی‌شود؟
سال‌هاست که اهلیت‌سنجی درست انجام نمی‌شود. افراد زیادی وارد استان می‌شوند و ادعا می‌کنند در جاهای مختلف امکانات یا سرمایه دارند، اما حتی یک برگه مستند هم ارائه نمی‌دهند. متأسفانه ما هم خیلی زود اعتماد می‌کنیم و زمین واگذار می‌شود، در حالی که بعضی از این افراد حتی برای گرفتن یک هتل هم مشکل دارند. اگر دولت از ما بخواهد، اتاق آمادگی کامل دارد که این اهلیت‌سنجی را انجام دهد. همین حالا هم واحد سرمایه‌گذاری در اتاق شکل گرفته و مجوزهای لازم را گرفته‌ایم. تجربه نشان داده برخی از سرمایه‌گذاران معرفی‌شده واقعاً کار نکردند و حتی مجوز نگرفتند، اما بعضی‌ها هم جدی وارد شدند؛ مثل پروژه خودروسازی سقاوه که خوشبختانه توانست کارت بازرگانی بگیرد و کارش را شروع کند.
برخی افراد کارت بازرگانی می‌گیرند اما هیچ‌گونه فعالیت اقتصادی با آن انجام نمی‌دهند. موضع اتاق بازرگانی در این زمینه چیست؟
اگر کسی نمی‌خواهد از کارت خود استفاده کند و تنها آن را به‌عنوان یک مدرک روی دیوار نصب کرده یا برای کار خاصی کنار گذاشته باشد، ما آن کارت را تمدید نمی‌کنیم. چنین اقداماتی نه‌تنها ضرورتی ندارد بلکه ممکن است بعدها برای صاحب کارت دردسر ایجاد کند. کارت بازرگانی فقط برای کسانی صادر و تمدید می‌شود که واقعاً در حوزه تجارت و صادرات فعالیت داشته باشند. حتی طبق استعلام از مراجع ذیربط، پزشکان و وکلا حق دریافت و واگذاری کارت بازرگانی ندارند و ما نیز در اتاق بازرگانی بر این موضوع پافشاری کرده‌ایم.
چرا برخی کارت‌های بازرگانی تمدید نمی‌شوند؟
اگر کسی واقعاً قصد فعالیت اقتصادی نداشته باشد و تنها بخواهد کارت بازرگانی را برای نصب روی دیوار یا استفاده صوری داشته باشد، تمدید آن انجام نمی‌شود؛ چون ممکن است بعداً برای خود فرد دردسرساز شود. کارت بازرگانی باید صرفاً در اختیار کسانی باشد که در تجارت و صادرات فعال‌اند. به همین دلیل ما طبق استعلام از مراجع رسمی، به پزشکان و وکلا کارت بازرگانی صادر نمی‌کنیم و تمدید کارت‌های قبلی آنها نیز متوقف شده است. حتی اگر دوستان نزدیک ما هم باشند، تا زمانی که فعالیت تجاری نداشته باشند، کارت آنها تمدید نمی‌شود. در واقع کارت بازرگانی برای کسانی است که توانایی و ظرفیت فعالیت اقتصادی دارند، نه برای کسانی که صرفاً به دنبال عنوان یا مدرک هستند.
وضعیت شرکت نمایشگاه‌های استان چگونه است؟
شرکت نمایشگاه‌های استان سال‌ها دچار مشکلات مدیریتی و حتی خیانت در انتقال سند شد که لطمه بزرگی به استان زد. اما از زمانی که مدیریت جدید کار را بر عهده گرفتند، کارهای بزرگی انجام شده و شخصاً از همان روز نخست حامی ایشان بوده‌ام. خوشبختانه امسال برای نخستین بار شرکت نمایشگاه به سوددهی رسید و درآمد آن از حدود یک میلیارد تومان به هفت میلیارد تومان افزایش یافت. طبیعی است که نمایشگاه هزینه‌هایی مانند اجاره سالن و خدمات دارد، اما هر مقدار سود خالص باقی بماند به نفع اتاق بازرگانی خواهد بود. این تحول نتیجه مدیریت صحیح و همدلی اعضای هیئت‌مدیره است و ما امیدواریم روند رو به رشد شرکت ادامه پیدا کند.
در زمینه فعالیت شرکت نمایشگاه‌های استان چه تحولاتی رخ داده است؟
شرکت نمایشگاه‌های استان سال‌ها به دلیل اختلافات داخلی و انتقال نابجای سند با مشکلات جدی روبه‌رو بود و حتی می‌توان گفت خیانت بزرگی به استان شد. اما با مدیریت جدید کارهای اساسی و پایه‌ای آغاز شد. من هم به‌عنوان عضو هیئت‌رئیسه و سهام‌دار این شرکت، از همان ابتدا حامی این رویکرد بوده‌ام. خوشبختانه امسال برای نخستین بار شرکت نمایشگاه‌های استان به سوددهی رسیده و درآمد آن از یک میلیارد تومان به هفت میلیارد تومان افزایش یافته است. این تحول نشان می‌دهد که اگر مدیریت صحیح اعمال شود، نمایشگاه‌ها می‌توانند به منبع درآمد و رونق اقتصادی برای اتاق و استان تبدیل شوند.
اتاق بازرگانی چه جایگاهی در حل مشکلات بانکی دارد؟
ما اتاق مشاوره‌ای برای رسیدگی به این مسائل داریم. دبیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی هم هستیم، اما در عمل مشکلات جدی با بانک‌ها داریم. به تازگی در جلسه‌ای با معاونان بانک مرکزی در اتاق بازرگانی ایران، به دلیل اظهارات آنها، بسیاری از روسای اتاق‌ها با ناراحتی جلسه را ترک کردند. بانک مرکزی حرف خودش را می‌زند و بخش خصوصی را نادیده می‌گیرد. نتیجه این شده که در بحث تبصره ۱۸، سال‌هاست مشکل داریم. نه جذب منابع، بلکه تقسیم منابع مسئله است؛ نهایتاً ۲۰ درصد پرداخت می‌شود و بقیه به تولید نمی‌رسد. واحدهای تولیدی برای سرمایه در گردش در مضیقه‌اند و این چرخه هر سال تکرار می‌شود. ما در جدول ارائه‌شده در اتاق ایران دیدیم که کهگیلویه و بویراحمد آخرین استان در جذب تسهیلات است و این برای بخش تولید فاجعه است.
چه موانع زیرساختی در جذب سرمایه‌گذاری وجود دارد؟
متأسفانه ما هیچ قدرت اجرایی نداریم. زیرساخت‌های استان بسیار ضعیف است؛ نه پرواز روزانه داریم و نه راه‌آهن. چند سال پیش سرمایه‌گذاری را از تهران و حتی کانادا برای پروژه پتروپالایش به یاسوج آوردیم. اما در همان روز پرواز فرودگاه به دلیل گرد و خاک لغو شد و حتی چند نفر از تیم سرمایه‌گذار جا ماندند. طبیعی است که وقتی چنین شرایطی وجود داشته باشد، کسی حاضر به سرمایه‌گذاری جدی نمی‌شود. از طرف دیگر، پروژه راه‌آهن هم همچنان در پیچ‌وخم بروکراسی مانده است. با این وضعیت، جذب سرمایه و رونق تولید بسیار دشوار خواهد بود.
وقتی بانک‌ها یا دستگاه‌ها می‌گویند یک واحد تولیدی «فعال شده» دقیقاً منظورشان چیست؟
وقتی واحدی بدهی بانکی دارد و به سازمان مراجعه می‌کند، معمولاً در جلسات بررسی می‌شود و دولت موظف است کمک کند. در بسیاری موارد، پس از این جلسات بانک‌ها کوتاه می‌آیند و مشکل حل می‌شود. اما این با «فعال کردن واقعی» متفاوت است. از نظر ما فعال شدن یعنی واحد دوباره به چرخه تولید بازگردد؛ یعنی اشتغال ایجاد شود، یک نفر، ده نفر یا صد نفر مشغول به کار شوند. این با صرفاً رفع موانع اداری فرق دارد.
چه تفاوتی در نگاه مدیریتی استان با مرکز کشور وجود دارد؟
در استان ما متأسفانه بانک‌ها برای پرداخت ۵۰۰ یا ۱۰۰۰ میلیارد تومان وام دچار نگرانی و تنش می‌شوند، در حالی که در تهران به راحتی وام‌های ۱۵ هزار میلیاردی پرداخت می‌شود. این تفاوت نگاه باعث عقب‌ماندگی استان می‌شود. اگر مدیران ما نگاه وسیع‌تر و ملی‌تری داشته باشند، می‌توانیم گام‌های بزرگ‌تری برداریم. خوشبختانه شرایط استان هم تغییر کرده؛ زمانی پتروشیمی و صنعت نفت نقشی در استان نداشت، اما امروز این ظرفیت‌ها وجود دارد و قطعاً می‌تواند در آینده تأثیرگذار باشد.
جذب سرمایه‌گذار خارجی واقعاً دشوار است، اما ما اعتقاد داریم اگر بتوانیم همین واحدهای موجود و نیمه‌فعال را سرپا نگه داریم، کار بزرگی کرده‌ایم. اشتغال ۲۵۰ نفری در یک واحد تولیدی بهتر از وعده‌های بزرگ اما بی‌عمل است. در بخش واردات، خوشبختانه چند تاجر جوان و توانمند در استان داریم که خودشان مستقیم کار می‌کنند و کارتشان را اجاره نمی‌دهند. از این افراد به‌طور ویژه حمایت می‌کنیم. همچنین چند واحد تولیدی مواد اولیه وارد می‌کنند، اما مشکل اصلی تخصیص ارز و روند طولانی ثبت سفارش است که بارها باعث خواب کالا در گمرک شده و همین موضوع هم در جلسات با بانک مرکزی مطرح شد. در بخش صادرات هم تعداد محدودی واحد فعال داریم، مثل شرکت «زردبند» که محصولات گیاهی و آرایشی خود را به آلمان صادر می‌کند، هرچند صادراتش از طریق بنادر دیگر انجام می‌شود. در بخش کشاورزی هم نیاز به ساماندهی جدی داریم، به‌ویژه در حوزه سردخانه‌ها که می‌تواند جلوی از بین رفتن محصولات را بگیرد و به صادرات هم کمک کند.
وضعیت صادرات استان در حال حاضر چگونه است و چه اقداماتی برای بهبود آن در دست انجام است؟
ما در زمینه صادرات مشکلات جدی داریم، به‌ویژه در بخش حمل‌ونقل هوایی. برای نمونه، وقتی می‌خواهیم گل رز صادر کنیم، اگر پرواز مستقیم به مقصدی مثل مسکو داشته باشیم، محصول تازه و به‌موقع می‌رسد و سودآوری بالایی خواهد داشت. اما اکنون تولیدکنندگان مجبورند از مسیر تهران اقدام کنند که هم زمان‌بر است و هم هزینه‌بر. این مسئله باعث شده فرصت‌های زیادی را از دست بدهیم.
موضوع شرکت نمایشگاه و توسعه صادرات در دستور کار قرار گرفته است. حتی بخشی از زمین‌ها به نام استان ثبت شده که می‌تواند در آینده به صادرات کمک کند. همچنین تلاش‌هایی برای ایجاد پروازهای بین‌المللی صورت گرفته تا تولیدکنندگان استان بتوانند راحت‌تر با کشورهای منطقه ارتباط بگیرند.
کهگیلویه و بویراحمد چه ظرفیت‌هایی برای حضور در بازارهای جهانی دارد؟
در حال حاضر صادرات استان به حدود ۱۶ کشور انجام می‌شود. اگر صادرات نفتی را کنار بگذاریم، همچنان واحدهای بزرگی در حوزه‌های مختلف داریم که قابلیت صادرات دارند. البته مشکلاتی هم وجود دارد؛ بعضی از واحدها هنوز به طور کامل راه نیفتاده‌اند یا درگیر مسائل داخلی هستند. اما ظرفیت‌ها جدی است و اگر حمایت‌های لازم انجام شود، می‌توانیم جایگاه بسیار بهتری در صادرات غیرنفتی به دست آوریم.
به نظر شما راه برون‌رفت کشور از مشکلات اقتصادی چیست؟
سطح سرمایه‌گذاری در کشور بسیار بالاست و شاید باورش برای خیلی‌ها سخت باشد، اما واقعیت همین است. تنها راه عبور از مشکلات موجود، حمایت واقعی از سرمایه‌گذاری و بخش خصوصی است. اگر این مسیر درست طی شود، می‌توانیم اتفاقات مثبتی را برای استان و کشور رقم بزنیم.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ ورود سرمایه‌گذاران فاقد اهلیت به کهگیلویه و بویراحمد، نه تنها پروژه‌ها را نیمه‌کاره رها می‌کند، بلکه اعتماد بخش خصوصی و مسیر توسعه استان را نیز تهدید می‌کند. اگر نظارت و سیاست‌گذاری دقیق اعمال نشود، این چالش می‌تواند به معضلی پایدار در اقتصاد محلی تبدیل شود.
