اجرای فاز اول طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان و نصب کارتخوان ها در سطح نانوایی های استان از اواخر خرداد در کشور آغاز شد که بنابر آخرین آمار ۹۸ درصد نانوایی ها تحت پوشش سامانه هوشمند آرد و نان هستند و تنها یک تا دو درصد از نانوایی‌ها به دلیل مشکلات فنی و حقوقی، امکان نصب کارتخوان هوشمند نان نداشته‌اند که آن هم به زودی رفع می‌شود.

آقای محمد جلال مشاور وزیر اقتصاد گفت: از دهه‌های گذشته به دلیل اختصاص ارز ترجیحی به آرد نانوایی‌ها و همچنین اجتماعی بودن مسئله نان و گندم، اقتصاد بخش آرد و نان‌ دچار انحراف بود.

جلال گفت: با اجرای فاز اول طرح هوشمندسازی توزیع آرد و نان در کشور ‌‌و با حاکمیت داده‌ها و سامانه‌های طراحی شده، متوجه انحراف ۵ هزار تنی آرد از شبکه نانوایی‌ها شده‌ایم، اما تلاش بر این است که با اجرای فاز دوم طرح که به صورت آزمایشی در برخی مناطق کشور اجرا شده و به زودی در سراسر کشور اجرا خواهد شد، جلوی انحراف نان و آرد گرفته شود.

مشاور وزیر اقتصاد می گوید: ۵ هزارتن انحراف آرد در شبکه توزیع حدود ۲۵ درصد مصرف روزانه است که امیدواریم با اجرای طرح دولت در هوشمندسازی آرد و نان این انحراف از بین برود.

هدف دولت از اجرای طرح هوشمندسازی، داشتن اقتصاد سالم و شفاف است

آقای ارسلان قاسمی رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت:  هدف دولت از اجرای طرح هوشمندسازی نان این بود که به سمت اقتصاد سالم و شفاف حرکت کند.

به گفته او، اخیرا مشاور وزیر اقتصاد خبری مبنی بر گم شدن روزانه ۵۰ میلیون قرص نان معادل ۵ هزارتن آرد را مطرح کرده، هرچند نمی دانیم این اطلاعات از کجا آمده اما آنچه مسلم است به سمت شفاف سازی حرکت نکردیم.

قاسمی می گوید: با وجود پرداخت یارانه به دولت، هیچ یک از واحدهای خبازی نباید آرد را با قیمت آزاد در بازار سیاه عرضه کنند. حال این میزان که مشاور وزیر اقتصاد اعلام کرده از سفره های مردم خالی می شود و اینکه کجا می رود بحث دیگری است.

رئیس کمیسیون کشاورزی با تاکید بر این موضوع که اجرای کامل طرح هوشمندسازی با الزامات باید صورت گیرد ، گفت: طی پروسه ۸ تا ۹ ماهه که طرح هوشمندسازی به طور آزمایشی اجرا شد، دست اندرکاران این موضوع باید پس از آسیب شناسی نقاط ضعف را رفع و نقاط قوت را تقویت کنند.

صرفه جویی بیش از یک میلیون تنی آرد با اجرای طرح هوشمندسازی

آقای علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: اجرای کامل هوشمندسازی از خروج آرد و نان خارج از مصرف انسانی جلوگیری می کند.

به گفته او، گرچه هوشمندسازی آرد و نان اجرا شده، اما ممکن است افراد با خرید نان بیش از مصرف خانوار، مابقی را به عنوان خوراک دام و طیور استفاده کنند که با اتخاذ برخی تمهیدات باید جلوی این موضوع گرفته شود.

ایمانی می گوید: از همان ابتدا با اجرای طرح هوشمندسازی بر مبنای تعداد تراکنش نانوا، آرد در نظر گرفته می شود. اما نباید فراموش کرد که امکان ایجاد تراکنش یا ترفندهای مختلف برای خروج آرد و نان از چرخه مصرف انسانی به سمت واحدهای تولید شیرینی و کارخانه های ماکارانی وجود دارد.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران ادامه داد: با اجرای کامل هوشمندسازی آرد و نان امکان صرفه جویی بیش از یک میلیون تن در بحث خبازی وجود دارد.

به گفته او، از ابتدای سال تاکنون اجرای طرح در کاهش خروج آرد از چرخه مصرف انسانی تاثیر بسزایی داشته، هرچند بازهم امکان سوء استفاده وجود دارد.

با اجرای طرح هوشمندسازی امکان صرفه جویی آرد و گندم تا ۲ میلیون تن هم وجود دارد چرا که با اجرای کامل و جامع این موضوع نیازی به واردات گندم نداریم.

با اجرای طرح هوشمندسازی نیازی به واردات گندم نداریم

آقای علیرضا نظری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: قبل از بحث مردمی سازی یارانه چند گروه کالا از جمله آرد و گندم مشمول یارانه بودند که براین اساس به طور متوسط ماهیانه ۷۴۰ هزارتن آرد در داخل کشور مصرف می شد که سالانه ۲.۵ درصد هم به این میزان اضافه می شد.

به گفته او، بعد از اجرای اولین گام هوشمندسازی آرد و نان نه تنها مصرف آرد و گندم افزایش ۲.۵ درصدی نداشته، بلکه از ۷۴۰ هزارتن به ۶۲۰ هزارتن رسیده است.

نظری ادامه داد: طرح هوشمندسازی به طور کامل اجرا نشده است که این امر بدان معناست که با استفاده از کارت های دیگران، روزانه از سهمیه آرد نانوایی ها استفاده می شود، درحالیکه اساسا نانی خریداری نشده است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس می گوید: علی رغم اجرای طرح آزادسازی، گزارشاتی از برخی نانوایی ها که وجود خارجی ندارد، منتشر می شود که با اجرای مراحل بعدی طرح هوشمندسازی پیش بینی می شود که ماهانه ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزارتن دیگر مصرف آرد کاهش یابد.

او مصرف متعارف کشور را ۵۱۰ هزارتن درماه اعلام کرد و گفت: براین اساس ۷ میلیون و ۴۰۰ هزارتن گندم خریداری شده با کسر افت و سبوس معادل مصرف نیاز کشور است و پیش بینی می شود که با اجرای طرح، بحث وابستگی گندم به آن سوی مرزها رفع شود.

به گفته نظری، اگر برمبنای میزان گندمی که امسال خریداری شد، سال های آتی هم تولید داشته باشیم. وابستگی کشور به واردات گندم از بین می رود.

عضو کمیسیون کشاورزی با بیان اینکه با اجرای کامل طرح هوشمندسازی خبری از هدررفت آرد و نان نخواهد بود، گفت: تدبیر دولت برآن است که نان سهمیه ای نشود چرا که قوت اصلی مردم به حساب می رود که سهمیه بندی آن تبعاتی دارد. 

او با بیان اینکه با اجرای طرح نهایی هوشمندسازی سوء استفاده مصرف نان از بین می رود، گفت: در مرحله بعدی اجرای طرح هوشمندسازی قرار است که آرد به قیمت تمام شده در اختیار نانوایان قرار گیرد و یارانه ای که دولت بخشی از آن را مستقیم پرداخت می کند، از طریق پرداخت یارانه به نانوا پوشش دهد و در فاز نهایی آرد را به قیمت تمام شده به نانوایان بدهد و در مقابل پرداخت مبلغ مورد نظر را به مصرف کنندگان بدهد که با این وجود هیچ زمینه ای برای سوء استفاده وجود ندارد.

دولت با اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان به دنبال جلوگیری از رانت و فساد حوزه آرد است، هرچند برخی کارشناسان اعلام می کنند تا زمانیکه آرد به نرخ واقعی به واحدهای خبازی عرضه نشود، احتمال رانت و فساد و سوء استفاده وجود دارد.