دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، سرانجام در روز ۳۱ اردیبهشت با اعلام انتخاب طرح مفهومی و تأمین بودجه اولیه، رسماً پروژه «گنبد طلایی» را کلید زد. این سپر دفاع موشکی که به‌زعم ترامپ توان رهگیری موشک‌ها حتی از فضا را خواهد داشت، با واکنش‌هایی جهانی روبه‌رو شد. به گزارش اوراسیا تایم، نکته جالب‌توجه آن است که دولت کانادا نیز با وجود تنش‌های اخیر با واشنگتن، خواهان پیوستن به این طرح شده است.

چهار ماه پس از دستور اجرایی ترامپ مبنی بر بررسی ۶۰ روزه برای طراحی یک سپر موشکی چندلایه، او در مراسمی جزئیات جدیدی از این پروژه ارائه داد، اما هنوز اطلاعات دقیقی از ساختار معماری آن منتشر نشده است. ترامپ وعده داد که «گنبد طلایی» پیش از پایان دوران ریاست‌جمهوری‌اش عملیاتی خواهد شد. این وعده، با توجه به زمان باقی‌مانده تا پایان دوره دوم ترامپ در سال ۲۰۲۹، بسیار بلندپروازانه تلقی می‌شود.

به گزارش اوراسیا تایم، ترامپ اعلام کرد این سیستم قادر خواهد بود موشک‌هایی را که حتی از آن‌سوی کره زمین یا از مدار زمین شلیک می‌شوند رهگیری کند. او همچنین ژنرال مایکل گتلاین، معاون فرماندهی عملیات فضایی در نیروی فضایی آمریکا را به‌عنوان مسئول اجرای پروژه معرفی کرد.

هزینه سنگین، تکنولوژی منحصر‌به‌فرد

ترامپ اعلام کرد که بودجه پیش‌بینی‌شده برای این پروژه بیش از ۱۷۵ میلیارد دلار است. این در حالی‌ست که دفتر بودجه کنگره پیش‌تر برآورد کرده بود اجرای چنین شبکه‌ای ممکن است تا ۵۴۲ میلیارد دلار طی ۲۰ سال هزینه داشته باشد. ترامپ گفت که حدود ۲۵ میلیارد دلار از این مبلغ از محل کاهش هزینه‌های مالیاتی و صرفه‌جویی‌هایی که در حال حاضر در کنگره پیگیری می‌کند، تأمین خواهد شد.

او با افتخار اعلام کرد: «فقط ما این فناوری فوق‌العاده را داریم. گنبد طلایی با سامانه‌های دفاعی موجود ادغام خواهد شد و تا پایان دوره من عملیاتی می‌شود.»

ساختاری چندلایه با قابلیت رهگیری در مرحله تقویتی پرتاب

به گزارش اوراسیا تایم، ساختار سپر دفاعی گنبد طلایی قرار است چندلایه باشد؛ شامل رهگیرهای زمینی و سامانه‌های راداری و رهگیرهای مستقر در فضا که بتوانند تهدیدات هوایی را در هر مرحله‌ای ــ از قبل از پرتاب گرفته تا لحظه اصابت ــ شناسایی و نابود کنند. این پروژه توجه ویژه‌ای به رهگیری در «مرحله تقویتی» پرتاب دارد؛ یعنی دقیقاً همان زمانی که موشک هنوز در حال اوج‌گیری است و آسیب‌پذیرتر است. اما اجرای چنین رهگیری‌هایی به دلیل زمان واکنش بسیار کوتاه و نیاز به سامانه‌های فوق‌العاده دقیق، از نظر فنی بسیار دشوار است.

پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در نشست خبری کاخ سفید گفت که هدف پروژه، محافظت از خاک آمریکا در برابر تهدیداتی نظیر موشک‌های کروز، بالستیک، فراصوت، پهپادها، چه با کلاهک متعارف و چه اتمی، خواهد بود.

تهدیدات چین و روسیه و هشدار دیپلماتیک پکن

تقریباً هم‌زمان با سخنان ترامپ، سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA) گزارشی با عنوان «گنبد طلایی برای آمریکا؛ تهدیدات کنونی و آینده موشکی علیه سرزمین اصلی آمریکا» منتشر کرد. در این گزارش به تهدید فزاینده چین و احتمال تجهیز آن کشور به ده‌ها موشک فضایی حامل کلاهک هسته‌ای طی دهه آینده اشاره شده است. سیستم «بمباران مداری کسری» یا FOBS که چین و در مقیاسی محدودتر روسیه دنبال می‌کنند، از جمله خطراتی است که گنبد طلایی باید با آن مقابله کند.

ترامپ نیز در همان سخنرانی، به همین تهدید اشاره کرد و گفت که سپر جدید قادر خواهد بود موشک‌هایی را که از فضا پرتاب می‌شوند نیز رهگیری کند.

در واکنش به این اظهارات، سخنگوی وزارت خارجه چین، مائو نینگ، در نشست خبری روز ۱ خرداد گفت: «این برنامه تعادل راهبردی جهانی را بر هم می‌زند. چین به‌شدت نگران است و از ایالات متحده می‌خواهد از توسعه و استقرار سپر موشکی جهانی خودداری کند.»

کانادا در پی پیوستن به گنبد طلایی

در میان این تحولات، شاید غافلگیرکننده‌ترین بخش سخنان ترامپ، اعلام تمایل کانادا برای مشارکت در پروژه گنبد طلایی باشد. به گزارش اوراسیا تایم، ترامپ گفت: «کانادا با ما تماس گرفته و می‌خواهد بخشی از این پروژه باشد. آن‌ها هم می‌خواهند حفاظت شوند، و ما طبق معمول، بهترین کمک را به آن‌ها خواهیم کرد.»

ترامپ در عین حال تأکید کرد که کانادا باید سهم عادلانه‌ای از هزینه‌ها را بپردازد. به‌دنبال این سخنان، دفتر نخست‌وزیر کانادا، مارک کارنی، نیز اعلام کرد که در حال مذاکره با آمریکا برای تعریف یک رابطه امنیتی و اقتصادی جدید است که شامل پروژه‌هایی مانند گنبد طلایی نیز می‌شود.

کانادا و آمریکا از طریق سازمان مشترک NORAD در زمینه هشدارهای هوایی و رصد تهدیدات همکاری دارند، اما کانادا تاکنون در سیستم دفاع موشکی ایالات متحده عضو نبوده است. با این حال، به نظر می‌رسد با تمرکز جدید دولت لیبرال کانادا بر تقویت پدافند هوایی، عضویت در گنبد طلایی یک انتخاب طبیعی باشد.

تضاد منافع با ترامپ؛ از توهین تا تعرفه

ورود کانادا به این پروژه در حالی صورت می‌گیرد که روابط دو کشور در ماه‌های اخیر متشنج بوده است. ترامپ پیش‌تر بارها سخن از تبدیل کانادا به «ایالت پنجاه‌و‌یکم آمریکا» گفته بود؛ جمله‌ای که در نوامبر ۲۰۲۴ و در اشاره به جاستین ترودو نخست‌وزیر وقت کانادا، خشم اتاوا را برانگیخت.

در آخرین مورد، ترامپ در دیدار ۱۷ اردیبهشت با مارک کارنی، نخست‌وزیر جدید کانادا، بار دیگر این موضوع را مطرح کرد و با واکنش قاطع کارنی روبه‌رو شد که گفت: «کانادا فروشی نیست.»

افزون بر این، دو کشور درگیر جنگ تعرفه‌ای نیز شده‌اند. ترامپ با استناد به مسائل امنیت مرزی و قاچاق فنتانیل، تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای کانادایی وضع کرد. کانادا نیز با تعرفه‌های متقابل به ارزش ۳۰ میلیارد دلار پاسخ داد، هرچند بخشی از آن را به‌طور موقت تعلیق کرده است.

بازنگری در خرید جنگنده‌های اف-۳۵ و چرخش به سوی اروپا؟

هم‌زمان با این تنش‌ها، کانادا اعلام کرده است که در حال بازنگری در روابط امنیتی خود با واشنگتن است؛ از جمله در قرارداد خرید جنگنده‌های اف-۳۵. در سال ۲۰۲۳، کانادا سفارش خرید ۸۸ فروند جنگنده نسل پنجمی F-35A را از آمریکا ثبت کرده بود، اما در فضای بی‌اعتمادی کنونی، زمزمه‌هایی مبنی بر لغو ادامه این خرید و چرخش به سمت اروپا شنیده می‌شود.

به گزارش اوراسیا تایم، علاقه کانادا به گنبد طلایی، درست در چنین بستری از تنش، قابل‌تأمل است. چند روز پیش از سخنان ترامپ، مارک کارنی در رم با معاون رئیس‌جمهور آمریکا، جی‌دی ونس، دیدار کرد. او در شبکه اجتماعی X نوشت: «درباره ساختن یک رابطه جدید اقتصادی و امنیتی میان کانادا و ایالات متحده صحبت کردیم ــ رابطه‌ای که فشارهای تجاری، همکاری‌های دفاعی، و حفاظت از مرز مشترک‌مان را در بر بگیرد. ما زمانی قوی هستیم که کنار هم باشیم.»