باشگاه خبرنگاران جوان - «یک کشته و ۹۰ میلیون زخمی» این جمله‌ای است که پس از پیداشدن جسد «الهه حسین نژاد»، دختر ساکن «اسلام شهر» و دستگیری قاتل او در فضای مجازی دست به دست می‌شود که نشان دهنده عمق اثرپذیری افکار عمومی از این حادثه تلخ است.

این حادثه طبق معمول زمینه مناسبی برای بهره برداری پروژه بگیرانی فراهم آورده است که معمولا در فضای سیاست دکان چند نبش باز می‌کنند و  در مقابل حساسیت کسانی را برانگیخته که در چنین مواقعی بلافاصله به این طراری توجه می‌دهند و سعی می‌کنند کار و کاسبی پروژه بگیران سیاسی را کساد کنند. اما متاسفانه این رویه تکراری ما که نخستین سطح و آشکارترین نوع مواجهه قابل مشاهده در این رخداد‌های تلخ طی سال‌های گذشته است باعث شده در امر مدیریت این حوادث و رفع و اصلاح زمینه‌های آن اختلال ایجاد شود.

وقتی یک حادثه اجتماعی به سرعت تبدیل به یک بهانه برای تسویه حساب سیاسی شود و در مقابل کسانی با انگیزه خنثی کردن این حملات ناخواسته چیز‌هایی بگویند که شایبه تخفیف ماجرا را در دل خود داشته باشد طبیعتا فرصت  بزرگی که این قبیل حوادث تلخ با ایجاد حساسیت وسیع اجتماعی برای اصلاح برخی کاستی‌ها فراهم می‌کنند نادیده گرفته می‌شود.

اما فقط سیاست زدگی نیست که مانع درست دیدن یک حادثه اجتماعی می‌شود. گاهی و بلکه در همه چنین حوادثی، هستند تحلیل‌هایی که صرفا از سطح «فردی» به ماجرا نگاه می‌کنند. مثلا درباره حادثه اخیر بر زیاده خواهی قاتل و ناتوانی در کنترل خشم یا بویژه بی احتیاطی «الهه» در سوار شدن خودروی شخصی به عنوان عامل بروز این حادثه تاکید می‌کنند. جدا از نابسندگی این تحلیل‌ها (نه لزوما نادرست بودن شان) و نقد مشهوری که درباره تحلیل‌های فردمحور مربوط به مقتول در چنین حوادثی تحت عبارت «سرزنش کردن قربانی» ارائه شده، باید گفت این قبیل داوری‌ها تخفیف دادن یک «مساله اجتماعی» به یک «مساله فردی» و ساده کردن آن است و بیش از آنکه مشکلی را حل کند در واقع آن را نادیده می‌گیرد. با سرزنش کردن قربانی هیچ مسئولیتی هم متوجه هیچ کس جز قربانی نمی‌شود، کسی که تنها گناهش «اعتماد» به همنوع است، چیزی که لازمه زندگی اجتماعی است و بدون وجود سطحی از آن زندگی جمعی جهنمی غیرقابل تحمل است.

دیگر اینکه هر چند زمینه‌های اجتماعی قابل اشاره در قتل «الهه» گسترده است، از تحلیل  وضعیت خانوادگی قاتل و مقتول تا مساله «جایگاه مصرف» در استفاده از گوشی گران قیمت و درسطح وسیع‌تر  وضعیت اقتصادی و معیشت دشوار جامعه، اما  پلیس و شهرداری به عنوان نهاد‌هایی که مستقیما در این حادثه وظایفی برعهده دارند نباید به عنوان تحلیلگر اجتماعی یا سیاسی ظاهر شوند. این نهاد‌ها باید اقداماتی پیشگیرانه را سامان بدهند و از این حساسیت اجتماعی ایجاد شده به عنوان فرصتی برای اصلاح برخی رویه‌هایی که به نظر می‌رسد از فرط پیچیدگی یا بی اعتنایی به حال خود رها شده‌اند نگاه کنند: از نحوه ورود خودرو‌ها یا رانندگانی که صرفا برای کسب درآمد وارد شهر‌های بزرگ می‌شوند تا ارائه راهکار‌های ارتباطی فناورانه برای استفاده شهروندان در چنین موقعیت‌های دارای ریسک.

منبع: ایسنا