باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی تبار- به گزارش فارن افرز، چین طی دو دهه اخیر با اجرای سیاست‌های صنعتی بلندپروازانه توانسته جایگاه خود را در عرصه فناوری‌های پیشرفته و صنایع نوظهور تثبیت کند. برنامه «ساخت چین ۲۰۲۵» که در سال ۲۰۱۵ معرفی شد، هدف داشت تا این کشور را به رهبر جهانی در حوزه‌هایی همچون انرژی‌های نو، نیمه‌رساناها، خودکارسازی صنعتی و مواد پیشرفته تبدیل کند. دولت پکن برای تحقق این هدف میلیاردها دلار یارانه، اعتبارات ارزان و معافیت‌های مالیاتی اختصاص داد و بخش قابل‌توجهی از تولید ناخالص داخلی را در این مسیر صرف کرد.

نتایج این سیاست‌ها چشمگیر بوده است. چین امروز نه تنها در حوزه خودروهای برقی و فناوری‌های انرژی پاک پیشتاز است، بلکه در صنایع پهپادها، اتوماسیون صنعتی و بسیاری از محصولات الکترونیکی نیز به برتری رسیده است. به گزارش فارن افرز، حتی تسلط این کشور بر تولید آهنرباهای کمیاب موجب شد در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، یک توافق تجاری سریع میان واشنگتن و پکن شکل گیرد.

با این حال، این مدل اقتصادی منتقدان جدی نیز دارد. برخی کارشناسان معتقدند که یارانه‌های گسترده به فساد، هدررفت منابع و شکل‌گیری صنایعی انجامیده که تعداد زیادی شرکت مشابه در آن فعالیت کرده و همگی با سودآوری اندک دست و پنجه نرم می‌کنند. پیامد چنین وضعیتی، کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان، افت رشد اقتصادی و رکود در بازار کار است. اقتصاد چین که زمانی در مسیر سبقت از ایالات متحده قرار داشت، اکنون با کندی مواجه شده و شاید هرگز به تولید ناخالص داخلی آمریکا نرسد.

اما فارن افرز تأکید می‌کند که این مشکلات به معنای توقف شتاب فناورانه چین نیست. پکن نه‌فقط به دلیل حمایت مالی از صنایع خاص، بلکه به‌خاطر ایجاد زیرساخت‌های عمیق و گسترده توانسته به یک قدرت فناورانه مقاوم بدل شود. شبکه‌های برق و دیجیتال پیشرفته، سیستم حمل‌ونقل عظیم، و مهم‌تر از همه یک نیروی کار ۷۰ میلیونی در بخش صنعت، ساختاری را شکل داده که به چین امکان می‌دهد سریع‌تر از هر کشور دیگری فناوری‌های جدید را توسعه داده و به مقیاس انبوه برساند.

نمونه‌ای از این پیشرفت در سال ۲۰۲۵ رقم خورد، زمانی که شرکت شیائومی ـ که پیش‌تر به دلیل تولید تلفن‌های هوشمند ارزان‌قیمت شناخته می‌شد ـ توانست در پیست نوربرگ‌رینگ آلمان رکورد سرعت خودروهای برقی را بشکند. به گزارش فارن افرز، این موفقیت تنها یک رکورد ورزشی نبود، بلکه نمادی از جهش برق‌آسای چین در عرصه خودروهای برقی و انرژی‌های پاک بود.

چین امروز سه‌چهارم خودروهای برقی جهان را تولید می‌کند، ۴۰ درصد صادرات جهانی این خودروها را در اختیار دارد و عملاً زنجیره تأمین انرژی خورشیدی را در دست گرفته است. این کشور بیش از نیمی از باتری‌های جهان و بخش عمده تجهیزات تولید هیدروژن سبز را می‌سازد. چنین جایگاهی تصادفی به دست نیامده، بلکه حاصل ترکیب سرمایه‌گذاری‌های عظیم، زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل و یک نیروی کار ماهر است که توانایی «دانش فرایندی» و تولید در مقیاس انبوه را دارد.

با وجود این دستاوردها، مشکلات ساختاری همچنان پابرجاست. فساد در صنایع نیمه‌رسانا، بدهی‌های کلان شرکت‌های دولتی و سود پایین شرکت‌های خصوصی نشانه‌هایی از چالش‌های جدی هستند. بسیاری از شرکت‌ها تنها با کاهش قیمت‌ها در بازار باقی می‌مانند و این امر توانایی آن‌ها برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را محدود می‌سازد.

با این حال، به گزارش فارن افرز، پکن مسیر خود را تغییر نداده است. مقامات چینی حتی با وجود خطر رکود و کسری تقاضای داخلی، همچنان اولویت را به خودکفایی و پیشرفت فناورانه می‌دهند. سیاست چین روشن است: رشد سریع اقتصادی به‌تنهایی هدف نیست، بلکه حفظ و گسترش ظرفیت‌های صنعتی و تکنولوژیک اصل بنیادین سیاست‌گذاری محسوب می‌شود.

ایالات متحده در برابر این واقعیت با چالش بزرگی روبه‌روست. ابزارهایی همچون تعرفه‌ها و محدودیت‌های صادراتی تاکنون نتوانسته‌اند جلوی صعود چین را بگیرند. واشنگتن اگر بخواهد برتری فناورانه خود را حفظ کند، باید به جای کند کردن چین، زیرساخت‌های صنعتی و فناورانه خود را بازسازی کند؛ از سرمایه‌گذاری در انرژی و حمل‌ونقل گرفته تا تقویت نظام آموزشی و صنعتی در داخل. در غیر این صورت، آمریکا با روند بیشتر صنعتی‌زدایی و عقب‌ماندن از چین در رقابت جهانی روبه‌رو خواهد شد.